ลับ ลวง พราง เกมแก้รัฐธรรมนูญ

ผ่านไปแล้ว 2 วัน2 คืน กับการพิจาณาญัตติแก้ไขรัฐธรรมนูญ จำนวน 6 ร่าง อันประกอบด้วย ญัตติพรรคร่วมรัฐบาล ญัตติพรรคร่วมฝ่ายค้าน และญัตติพรรคเพี่อไทยเพิ่มเติมอีก 4 ฉบับ

บรรยากาศชวนทำให้เห็นเค้าลางการแก้ไขรัฐธรรมนูญฉบับนี้ว่า จะสำเร็จได้หรือไม่ โดยเฉพาะท่าทีของส.ว.ที่แจ่มชัดว่า ส่วนใหญ่ไม่ต้องการให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ และมันยังทำให้เห็นปฏิกิริยาของรัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ต่อสถานการณ์ทางการเมืองในขณะนี้ว่า เป็นอย่างไร อยู่ในระดับใด

เพราะการที่ส.ว.อภิปรายอย่างดุเดือด นั่นหมายความว่ารัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จะยอมให้แก้ไขรัฐธรรมนูญ แต่คงไม่ได้ตามใจม็อบ และตามใจฝ่ายค้าน

รัฐบาลยอมแค่ให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เฉพาะมาตรา 256 เกี่ยวกับการแก้ไขรัฐธรรมนูญ และการให้มีการสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (ส.ส.ร.) เท่านั้น ส่วนประเด็นการปิดสวิตช์ ส.ว. คงยาก

แน่นอนภายนอกหลายคนมองว่า รัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ ค่อนข้างฝ่อกับการเคลื่อนไหวของม็อบ จึงยอมทำตามทุกอย่าง อย่างเรื่องการแก้ไขรัฐธรรมนูญ

แต่หากมองลึกลงไปจะเห็นว่า รัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ ไม่ได้ยี่หระอะไรกับม็อบ เพียงแต่ไม่ฝืนกระแสสังคมที่กำลังคุกรุ่น จึงยอมถอยครึ่งก้าว

การยอมให้แก้ไขมาตรา 256 นอกจากลดทอนกระแสม็อบแล้ว ยังเป็นการรักษาเสถียรภาพของรัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ เพราะเรื่องดังกล่าวถือเป็นหนึ่งในเงื่อนไขของพรรคประชาธิปัตย์ในการเข้าร่วมรัฐบาล จึงต้องทำตามสัญญาเพื่อรักษาแนวร่วมเอาไว้

ขณะที่เรื่องการยอมให้มีส.ส.ร. ตรงนี้เป็นการทำเพื่อลดกระแสสังคมโดยแท้ เพราะเป็นเหมือนการแสดงความจริงใจที่จะให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญ

แต่ต้องไม่ลืมว่า แม้รัฐสภาจะรับญัตติแก้ไขรัฐธรรมนูญของรัฐบาล แต่หนทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญ มันยังอีกยาวไกล นี่เป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น ไม่ได้มีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งชนะแล้ว

จุดที่ต้องจับตามากที่สุดคือ ขั้นตอนต่อไปคือการตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญเพี่อพิจารณาญัตติแก้ไขรัฐธรรมนูญ ที่จะว่ากันด้วยเนื้อหาที่เป็นเนื้อเป็นหนังมากที่สุด

จะต้องมีการถกกันว่าส.ส.ร.ควรเป็นรูปแบบใด ซึ่งตอนนี้ชัดเจนแล้วว่าที่มาของ ส.ส.ร.นั้น พรรคร่วมรัฐบาล กับพรรคร่วมฝ่ายค้าน เห็นไม่ตรงกัน

และหากมองในทางปฏิบัติ การขับเคี่ยวกันในคณะกรรมาธิการวิสามัญฯ น่าจะเข้มข้น เพียงแต่ว่าสัดส่วนของรัฐบาลจะมีมากกว่า ย่อมเป็นฝ่ายคอนโทรลได้เหมือนเดิม จะไม่ยอมให้เสียเปรียบฝ่ายค้าน

รัฐบาลจะกุมสภาพในคณะกรรมาธิการวิสามัญฯ เพราะหากปล่อยให้พรรคร่วมฝ่ายค้านเป็นฝ่ายกุมสภาพเสียเอง ไม่ต่างอะไรกับการเตะหมูเข้าปากหมา พรรคร่วมฝ่ายค้านจะต้องสามารถเลือกสเปก ส.ส.ร. ให้พรรคร่วมรัฐบาลไม่สามารถเข้าไปก้าวก่ายได้

ซึ่งหากเป็นเช่นนั้น ไม่ต่างอะไรกับการประเคนรัฐธรรมนูญไปให้พรรคร่วมฝ่ายค้านจิ้มอย่างอิสระได้ ว่าจะแก้ไขมาตราไหน หรือบางทีอาจจะเหมือนการรื้อทั้งฉบับ

โดยเฉพาะเรื่องส.ว. ที่แน่นอนว่า รัฐบาลจะไม่ยอมให้ปิดสวิตช์ เพราะถือเป็นกองกำลังสำคัญของรัฐบาลชุดนี้ การโละออกไป เท่ากับการนับถอยหลัง ดังนั้น รัฐบาลต้องกุมสภาพตรงนี้ไว้

แน่นอนว่า ส.ส.ร.โดยหลักจะต้องเป็นอิสระ แต่รัฐบาลย่อมไม่อยากให้เป็นเช่นนั้น เพราะมันจะไม่ต่างอะไรกับการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ทั้งฉบับแน่

เวที ส.ส.ร. เป็นเพียงเวทีลดอุณหภูมิทางการเมืองเท่านั้น และเป็นเพียงในนาม เพราะสุดท้ายแล้วจะสามารถแก้ไขได้เพียงรายมาตรา

บรรดาพรรคร่วมรัฐบาลเองต่างก็รู้ว่า การแก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งนี้ทำเพื่อตอบโจทย์ใคร กล่าวก็คือ มันมีธงไว้หมดแล้วว่า ยอมเพียงแค่ไหน

พรรคเพี่อไทยเองก็รู้ว่า แม้ม็อบจะกดดันรัฐบาลได้บ้าง แต่ก็ไม่ใช่ว่า จะทำให้รัฐบาลยอมทำตามทั้งหมด การดันทุรังจะเอาดังใจตัวเองให้ได้ทั้งหมด คงเป็นไปได้ยาก ดีไม่ดีสุดท้ายจะไม่ได้อะไรเลย

เพราะหากจะผ่านด่านชั้นคณะกรรมาธิการวิสามัญฯไปได้ ก็ยังเหลือด่านการลงมติในรัฐสภาอีก ที่ต้องใช้เสียงส.ว.สนับสนุน ไหนจะต้องมีการทำประชามติอีก ถือเป็นด่านหินที่ยากสุดๆ เนื่องจากปัจจุบันอำนาจรัฐอยู่ในมือของรัฐบาล ย่อมเสียเปรียบเต็มประตู

พรรคเพื่อไทยเองแค่ต้องการพยายามต่อรองให้ได้มากที่สุด และเอาจริงๆ มาตราที่พรรคเพื่อไทยอยากแก้ไขมากที่สุดคือ เรื่องระบบเลือกตั้งแบบจัดสรรปันส่วนผสม ที่ทำให้ตัวเองไม่ได้ส.ส.บัญชีรายชื่อแม้สักคนเดียว กลายเป็นพรรครุ่นหลานอย่างพรรคอนาคตใหม่ ที่มาเทียบชั้นเทียบรุ่น

ลึกๆ พรรคเพื่อไทยเองก็อยากจะตัดอำนาจส.ว.ในการโหวตเลือกนายกรัฐมนตรี แต่เพราะรู้ว่า หากทำเช่นนั้นย่อมเป็นเรื่องยากที่ ส.ว.จะโหวตให้ผ่าน มันจึงเข้าอีหรอบกำขี้ดีกว่ากำตด

อีกทั้งสถานการณ์การเมืองหลังจากนี้ไม่แน่นอน ที่คิดว่าม็อบจะกดดันรัฐบาลได้มันก็ไม่แน่ หากวันข้างหน้าสถานการณ์รัฐบาลดีขึ้น เผลอๆ ประเด็นที่จะแก้ไขรัฐธรรมนูญ อาจจะไม่ได้มากเท่านี้ก็ได้ ดังนั้น จึงต้องเดินในลักษณะแบบประนีประนอม

ยิ่งวันนี้ม็อบเยาวชนเหมือนจะถูกกระแสตีกลับ การไปมูมมามจะแก้ไขมาตรานั้น มาตรานี้ ยิ่งจะทำให้รัฐบาลมีปฏิกิริยาแข็งกร้าว และอาจจะเลือกลุยฝ่าดงไฟมากกว่าการประนีประนอมแบบนี้

ขณะเดียวกัน หากปลดล็อก มาตรา 256 ทำให้การแก้ไขรัฐธรรมนูญมันง่ายขึ้น วันข้างหน้ายังมีโอกาสที่จะมาแก้ไขกันได้อีก ไม่ต้องรีบปิดประตู

แม้แต่พรรคก้าวไกลเอง ที่ทำอยู่ทุกวันนี้ก็ยังไม่ชัดว่า สุดท้ายต้องการแก้ไขรัฐธรรมนูญ จริงหรือไม่ หรือเพราะต้องการแอกชั่นเพื่อหาคะแนนเสียงจากม็อบเท่านั้น เพราะต้องไม่ลืมว่าพรรคอนาคตใหม่ที่ปัจจุบันกลายสภาพเป็นพรรคก้าวไกล คือพรรคที่ได้ประโยชน์จากรัฐธรรมนูญฉบับนี้มากที่สุด โดยเฉพาะระบบเลือกตั้งแบบจัดสรรปันส่วนผสม

พรรคก้าวไกลต้องการแค่คะแนนนิยม และเอาใจม็อบ ตลอดถึงต้องการเบิ้ลบลัฟพรรคเพื่อไทยเท่านั้น เพราะรู้อยู่แล้วว่า สิ่งที่ตัวเองต้องการเป็นเรื่องยาก ที่จะผ่านไปได้