เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา สถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา ตกอยู่ในภาวะตึงเครียดอย่างหนัก ทหารทั้ง 2 ฝ่ายเสริมกำลังพร้อมอาวุธหนักเข้าตรึงกำลังเผชิญหน้ากันตลอดแนว เมื่อนายฮุนเซน นายกรัฐมนตรีกัมพูชา ควงนางบุน รานี ภริยา เดินทางมาเยือนพื้นที่ชายแดนกัมพูชา-ไทย โดยจุดสำคัญที่สุดอยู่ที่ปราสาทพระวิหารและปราสาทตาเมือนธม
โดยเฉพาะที่ปราสาทตาเมือนธมนั้น การที่นายฮุนเซนไม่สามารถเข้าไปได้ เนื่องจากถูกฝ่ายไทยปฏิเสธ ทำให้เขาเกิดอาการบ้าคลั่งอย่างหนัก ออกมาเต้นแร้งเต้นกาด่าทอผู้นำไทยด้วยถ้อยคำหยาบคาย เสียๆ หายๆ ไม่ต่างอะไรจากกุ๊ยข้างถนน จนทำให้หลายคนมองว่าการออกมาเคลื่อนไหวของ ฮุนเซน ครั้งนี้มีนัยอะไรซ่อนอยู่หรือไม่ และข้อพิพาทระหว่างไทยกับกัมพูชาจะดำเนินต่อไปอย่างไร
ศ.ดร.อดุล วิเชียรเจริญ อดีตประธานคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก จะมาให้ความกระจ่างในเรื่องนี้ รวมถึงเรื่องที่หลายคนยังกังขาว่า แท้ที่จริงแล้ว ปราสาทตาเมือนธม พื้นที่ 4.6 ตารางกิโลเมตร รวมทั้งวัดแก้วสิกขาคีรีสวาระ คือแผ่นดินของราชอาณาจักรไทยร้อยเปอร์เซ็นต์หรือไม่
ก่อนที่ฮุนเซนจะมาที่ปราสาท ทางทูตกัมพูชาในไทยก็บอกว่า ตัวพื้นที่ 4.6 ตร.กม. เป็นของเขา ตามคำสั่งพิพากษาศาลโลกตามแผนที่แนบท้าย และตัวปราสาทตาเมือนธม ที่ตามแผนที่อินโดจีนสยามก็เป็นของเขา อยากให้อาจารย์ช่วยเล่าข้อเท็จจริงว่ามันเป็นมาอย่างไร
ที่เขาพูดมาเป็นเท็จทั้งนั้น ตามคำพิพากษาศาลโลกเราถือตามนั้น ตัวปราสาทพระวิหารเป็นของเขา แล้วเราก็มอบให้ เรายอมรับข้อนี้ แต่พื้นที่ข้างนอกเป็นเขตประเทศไทย เพราะมันอยู่ภายในเขาสันปันน้ำ ตามสนธิสัญญาฝรั่งเศสถือเขาสันปันน้ำเป็นดินแดน ตรงนั้นที่มันจะลาดลงฝั่งไทย ทั้งหมดเป็นของไทย เว้นแต่ตัวปราสาทอย่างเดียว ซึ่งเป็นคำพิพากษาเราก็ยอม นี่ปรากฏหลักฐานชัด ดังนั้นเราประเทศไทย ประชาชนชาวไทยก็ต้องยึดถือข้อนี้ยอมรับ แต่พื้นที่รอบๆ รวมพื้นที่ที่เรียกว่าพื้นที่ทับซ้อน ซึ่งผมไม่ใช้คำว่า พื้นที่ทับซ้อน เพราะไม่ใช่ มันเป็นอาณาเขตประเทศไทย อยู่ในอำนาจอธิปไตยของเรา พ้นตัวปราสาทออกมาทางด้านทิศตะวันออกเป็นหน้าผา ทิศตะวันตกกับทิศเหนือเป็นพื้นที่ที่เป็นประเทศไทย ที่เรียกว่า 4.6 ตร.กม. พื้นที่ตรงนี้เขมรพยายามกล่าวอ้างว่าเป็นของเขา มันไม่ใช่
แต่ว่าขณะนี้เขมรพยายามจะต้องแอบอ้างเพราะเห็นว่าการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหาร ซึ่งขณะนี้คณะกรรมการมรดกโลกขึ้นไปแล้ว แต่มันมีปัญหาว่าต้องทำแผนจัดการ แผนจัดการนี่แหละที่กำหนดว่าต้องมีบริเวณเขตกันชนที่จะช่วยในการดูแลอนุรักษ์ตัวปราสาท ก็จะมาเอาพื้นที่บริเวณนี้ไปใช้เป็นเขตกันชน ซึ่งอยู่ใน 4.6 ตร.กม. จึงกล่าวอ้างขึ้นมา เพราะฉะนั้นที่มากล่าวอ้างไว้ อย่างที่พูดมามันเป็นเท็จ ไมใช่เป็นของเขมร ไม่ใช่ อันนี้มีหลักฐานเป็นข้อกฎหมาย เราต้องยืนยันไว้ในข้อนี้ และรัฐบาลไทยก็ยืนยันข้อนี้ตลอดมา
ถ้าอย่างนั้นทำไมรัฐบาลไทยและทหารไทยยังใช้คำว่าพื้นที่ทับซ้อนอยู่
ใช่, ก็เรียก ผมจึงเห็นว่าที่เรียกอย่างนี้ผิด ผมจึงติงตลอดเมื่อพูดถึงเรื่องนี้ ไม่ใช่พื้นที่ทับซ้อน ที่มันได้ทับซ้อนเพราะว่าเขมรมันแอบอ้าง แล้วถ้ามันบอกว่าที่จังหวัดต่างๆ แถวนั้นเป็นพื้นที่ของมัน ก็กลายเป็นทับซ้อนหมดสิ ไม่ใช่ เราอย่าไปเอาถ้อยคำเขามาอ้างแล้วใช้ถ้อยคำเขา เราต้องบอกว่าเป็นอาณาเขตประเทศไทย ไม่ใช่ปัญหาเรื่องทับซ้อนอะไรเลย ปัญหาเรื่องทับซ้อนจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อกรณี เรื่องไหล่ทวีป แล้วมันมีการวัดยังไม่แน่นอน และเรียกร้องคราวนั้นก็บอกเป็นของเรา ซึ่งเวลานี้ก็เป็นท้องทะเล อันนี้เรียกทับซ้อนได้ อันนี้มันใช่มันชัดเจน เป็นของเรา
ตัวปราสาทตาเมือน ที่บอกว่าเป็นของเขาก็ไม่ใช่ มันเป็นของเราเพราะว่าตามแผนที่และหลักเขตที่ปัก มันเป็นของเรา และนอกจากนั้น ปราสาทตาเมือนเราก็ขึ้นทะเบียนโบราณสถานไว้อีกด้วย โดยกรมศิลป์ กว่าครึ่งศตวรรษมาแล้ว มันเป็นของเรา แต่ว่าตอนหลังระยะนี้ได้ยินว่าเขมรพยายามมาตั้งชื่อนอกเขตปราสาทว่า บันตาเมือน เขาจะบอกว่าหมู่บ้านตาเมือน ตั้งชื่อยังไงก็เรื่องของเขา แต่ว่าจะมีผลมาผูกพันตัวโบราณปราสาทตาเมือนไม่ได้ ปราสาทตาเมือนเราก็ดูแล มีการซ่อมแซมตลอดคนเขาก็มาเที่ยว ประเด็นตรงนี้อยากจะชี้ว่า ถ้าคนเขมรจะเข้ามาก็ต้องถือว่าเป็นชาวต่างชาติเข้ามา เราก็ดูแลในฐานะเป็นคนต่างชาติ ให้อยู่ในบริเวณนั้น อาจจะให้เยี่ยมชั่วคราว ข้อตกลงกันให้มาแล้วก็ไปก็ได้ หรือถ้าจะมาอยู่ก็ต้องมีใบอนุญาตนายอำเภออีก ให้เข้ามา ผมว่าถ้าจะทำอะไรให้มันหนักแน่น ก็ต้องขมวดว่า ทีหลังเข้ามาต้องมีใบอนุญาต เพื่อความชัดเจน เวลานี้ไม่มี เข้ามาก็มาเที่ยว ทหารจะเข้ามาก็ถอดเครื่องแบบเข้ามา การที่ปล่อยให้ทหารเขมรเข้ามาโดยแต่งเครื่องแบบมีอาวุธ ไม่ได้เด็ดขาด ต้องไม่ให้
แสดงว่าที่รัฐบาลไทยทำนั้นถูกต้องแล้ว
ใช่, ก็ทำถูกแล้ว
มองเกมการเคลื่อนไหวของฮุนเซนครั้งนี้มีนัยเกี่ยวกับอะไรบ้าง
คงเป็น2 นัยโดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องการทำแผนจัดการ ที่จะต้องทำตามข้อกำหนดในการขึ้นทะเบียนมรดกโลกตัวปราสาท เพราะว่าจะต้องทำแผนจัดการ แผนจัดการซึ่งต้องมาใช้พื้นที่ มันเป็นพื้นที่กันชนของไทย ของเขาตัวปราสาทอย่างเดียวมันขึ้นไม่ได้จริงๆ จะขึ้นได้ก็ต้องมีเขตกันชน ไอ้เขากันชนก็มาเอาที่เรา เป็นสิ่งที่เขาพยายามจะทำ
ถ้าไทยยอม แล้วเขาขึ้นทะเบียนได้จะเป็นอย่างไร
ก็เขาขึ้นได้แล้ว ผมเคยพูดมาตอลด ว่าจะต้องขึ้นทะเบียนร่วมกันมาตั้งแต่ปี 45 เพราะขึ้นทะเบียนอย่างเดียวเรารู้แล้วตามข้อกำหนดอนุสัญญามันขึ้นไม่ได้ มันขึ้นได้ก็จะต้องมีเขตกันชน บอกว่าต้องขึ้นร่วมกันแต่เขมรไม่ยอม เขมรบอกจะขึ้นฝ่ายเดียว ผมจึงคัดค้านมาตลอดว่าขึ้นฝ่ายเดียวเราไม่เห็นด้วย มันไม่ถูกต้องในที่สุดก็จะต้องมากินในพื้นแดนเรา เวลานี้ก็เป็นอย่างนั้น
ที่ฮุนเซนมาปรากฏตัวในขณะนี้ มีผลโดยตรงกับการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลก ในเรื่องการบริหารจัดการ อีกเรื่องหนึ่งก็คือว่าการที่มาทำตัวเป็นอริกับฝ่ายไทยตลอดมา จากการที่คุณทักษิณไปอยู่ที่ในนั่น และแสดงตัว ที่มาด่ากราดอะไรต่ออะไร คือเลวมาก สองวันนี้ยิ่งแย่ใหญ่ มีข่าวออกมาด่าคุณอภิสิทธิ์ (เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี) ด่ารัฐบาลไทย ด่าทุกอย่างที่ขวางหน้า ก็เป็นกลเม็ดทางการเมืองของเขาที่จะโจมตีไทย แสดงความเป็นศัตรู ขณะเดียวกันที่ทำอย่างนี้ก็เป็นการเรียกร้องประชามติฝ่ายเขาภายใน ให้สนับสนุนเห็นว่า แหม! นี่อะไร คนไม่ได้ถูกชักจูงมา เขาจะให้เรียกชาตินิยม แล้วก็ต่อต้านไทยมีผลอยู่บ้างแล้ว ก็ยิ่งเป็นผลใหญ่ ที่ให้เกิดการต่อต้านไทย ความรักชาติที่พยายามปลุกมา นอกจากนั้นผลอีกอย่างที่ตามมาคือ เป็นการผ่อนคลายเรื่องฝ่ายค้าน โดยเฉพาะสม รังสี ที่พยายามมาจี้เวียดนาม ว่ามันฮุบดินแดน ก็มากล่าวแก้ และเอาใจเวียดนามด้วย เพื่อภายในแก้ปัญหานั้นโดยเฉพาะการที่มาโจมมีเรามาก ก็เท่ากับว่าปล่อยเวียดนามไว้ คนก็ไม่ไปสนใจเรื่องเวียดนาม เป็นผลกระทบการเมืองของเขา มันก็ทำเรื่องพวกนี้ ก็มันฉลาดนะ เก่ง แต่เราต้องรู้ทันมัน อย่าให้ความเก่งของมันมากระทบเรา เราต้องกระชับตัวเราเองให้ดี และต่อต้านมันให้ถึงขนาดด้วย ผมเห็นว่าบัดนี้มาถึงจุดที่เราจะมาไยดีต่อการฟื้นฟูสัมพันธไมตรี จบกันสักทีเถอะ ระหว่างนี้เราต้องเอาอย่างเด็ดขาดว่าอย่างนี้เรารับไม่ได้ มันแข็งมาเราก็แข็งไป เรื่องอะไรจะมาอวดศักดิ์ดารบทัพ จริงๆ อะไร โธ่เอ๊ย!
กรณีแผนจัดการร่วมถ้าทำไม่สำเร็จมันจะมีผลอย่างไร
คือจะทำให้การขึ้นทะเบียนมรดกโลกของเขมรค้างอยู่ นี่ก็ค้างมาแล้วปีหนึ่ง เขาก็ต่ออายุมา ปีนี้ให้ทำ ปีนี้เองก็ควรต้องติงในที่ประชุมได้ดี ก็บอกว่า โสมสุดา (ลียะวณิช ) เขาเป็นหนึ่งในกรรมการ เราขอดูมันไม่ให้ดูหรอก แต่ว่าเมื่อเรื่องที่ทำเป็นแฟ้มเข้าประชุมรายงานในคณะกรรมการมรดกโลกก็เป็นส่วนหนึ่ง ที่มันมีแฟ้มใหญ่อันนั้นก็มีแต่ขอดูมันไม่ให้ดู ผมบอกว่าเวลาประชุมกรรมการมรดกโลก ทางปฏิบัติเมื่อมีเรื่องที่เข้าเป็นสรุปเสนอขึ้นมา เวลาสรุปเขาก็จับประเด็นที่เป็นประโยชน์กับเขา ผมก็บอกว่าให้ดูที่ห้องประชุมขวามือ มันจะมีแฟ้มเต็มบริบูรณ์ สมบูรณ์อยู่ ให้ไปดูที่นั่น เราจะได้รู้ว่ามันเขียนเต็มๆว่ายังไง ถึงอย่างไรก็ตามไม่ว่าจะได้ดูหรือไม่ได้ดู แต่เราก็ต้องค้านมัน ค้านมันในข้อที่ว่า การทำแผนจัดการนั้นจำเป็นจะต้องมีพื้นที่กันชนรอบปราสาทพระวิหาร พื้นที่กันชนนั้นเป็นราชอาณาจักรไทย4.6 ตร.กม.
ต้องค้านเพื่อให้เขาขึ้นไม่สำเร็จ
ถ้าเราค้านอย่างหนักแน่น ว่าเป็นดินแดนของเรานะ ไม่ใช่นะ มันจะไปพูดในเอกสารว่ายังไงก็แล้วแต่ เป็นพื้นที่ทับซ้อน เราก็ต้องบอกว่าไม่ใช่ มันเป็นราชอาณาจักรไทย ดูอนุสัญญาที่ทำกับฝรั่งเศสสิ มันอยู่ในสันปันน้ำ โดยเฉพาะตัวปราสาทเท่านั้น ตามคำพิพากษาของศาลเป็นทรัพย์สินที่เขมรมีสิทธิ์ แต่นอกจากนั้นเป็นดินแดนไทยทั้งนั้น ต้องยันในข้อนี้ให้ดี
รู้สึกว่าคณะกรรมการมรดกโลกจะเข้าข้างเขมรพอสมควร
ยูเนสโกเองด้วย ตัวเจ้าหน้าที่ ก็มีหลายสาเหตุ เหตุที่เขมรได้รับความเอ็นดู อุปการะสนับสนุนมีสาเหตุหลายประการ ประการแรกเขมรเป็นประเทศเล็ก ถ้าเทียบกัน เราเจริญกว่า ตามความรู้สึกคนทั่วไปประเทศเล็กน่าสงสารก็มีใจเกื้อกูลอยู่แล้ว ที่นี่ฐานะของเขมรเอง ที่เรียกร้องความเห็นอกเห็นใจยังถูกเสริมด้วยตัวแปรอย่างอื่น คือกษัตริย์ของเขมรก่อนเป็นกษัตริย์ เคยเป็นทูตอยู่ปารีส ผมก็เจอเขาที่นั่นตอนที่ประชุม เพราะฉะนั้นรู้จักคนและรู้จักยูเนสโก พวกนั้นก็เกรงใจ ต่อมาฐานะเป็นกษัตริย์ด้วยคนก็เกรงใจ อันนี้เป็นตัวแปรที่ทำให้เขมรได้เปรียบ ยิ่งเวลานี้กลับไปเป็นกษัตริย์ รู้จักกับพวกเจ้าหน้าที่ยูเอ็น มาดามฟรังซัว อะไรพวกนี้แหละ ก็รู้จักกษัตริย์องค์นี้ดี เจ้าหน้าที่ยูเนสโก กรรมการมรดกโลกก็เห็นอกเห็นใจกัน ข้อนี้ก็เป็นความได้เปรียบ แต่เราไม่มีความได้เปรียบในแง่นี้ แต่เรากลับเสียเปรียบเขา ดังนั้นมันมีสาเหตุหลายประการที่ทำให้เขมรอยู่ในฐานะที่ได้เปรียบ นอกจากนั้นการประชาสัมพันธ์เขมร โดยเฉพาะฮุนเซน ทำเก่ง เดินสายล็อบบี้ตลอด ทำอะไรต่อมิอะไร การประชาสัมพันธ์ ผมว่าเราทำน้อยกว่า เขาก็เลยได้เปรียบ
มิหนำซ้ำมันก็มีประวัติไม่ดี ไอ้รัฐบาลสั่วๆ ของเรา ไอ้รัฐมนตรีต่างประเทศสั่วๆ ของเรา ก็ไปสนับสนุน แถลงการณ์ร่วมอีก ก็ไปสนับสนุน แหม! เดินทางไปเขมร มีรูปไปเกาะกงอะไรต่ออะไร ดูเถอะ! สิ่งนี้ยิ่งติดสำหรับชาวต่างประเทศ รัฐบาลนี้มันยังไงแล้วมั้ง สมัยก่อนรัฐบาลก็ยังโปรเอาทุกอย่างไปให้เขมร นี่เราเสียหาย
ความจริงตอนนี้ ปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลกแล้ว แต่เพียงว่าเมื่อขึ้นแล้วมันต้องมีเอกสาร เอกสารที่ต้องทำคือแผนจัดการ ความจริงมันเป็นการเกื้อกูลตั้งแต่แรก การจะขอขึ้นทะเบียนแหล่งมรดกธรรมชาติหรือแหล่ง วัฒนธรรมก็ตาม มันต้องมีแผนจัดการก่อน พร้อมหมด มันถึงจะขึ้น ไอ้นี่มันเกื้อกูลกันให้ขึ้นก่อน ทำแผนทีหลัง อันนี้ก็ไม่ถูก ผิดหลักตามที่เขียนไว้ แต่ก็ยกเว้นกันไป ตลอดมาเลย ที่จริงนี่น่าเจ็บใจ อย่างปีนี้ก็ได้รับเลื่อนมาจากปีที่แล้ว ไม่ต้องทำ ปีนี้ยังทำไม่ได้ ก็ถัดไปอีกปีนึง เขาเกื้อกูลกันตลอด
แล้วมีสิทธิ์ที่จะขอขึ้นร่วมกันอีกไหม
มันไม่ยอมหรอก เมื่อประเทศเขาไม่ยอม การจะขึ้นร่วมกันก็ไม่ได้ จะขึ้นร่วมกันสองประเทศต้องตกลงยินยอมด้วยกัน ไม่ใช่จะไปบีบบังคับเขาให้ขึ้นให้ยอมไม่ได้
ถ้าสมัยนายนพดล ปัทมะไม่ไปเซ็น หรือว่าขอขึ้นร่วม ก็จบไปแล้วใช่ไหม
ก็จบไปแล้ว โดยเฉพาะตอนนั้นอย่าไปแถลงการณ์ร่วมก็จบไป นี่ไปแถลงการณ์ร่วม แล้วตอนนั้นผมก็เร่งว่ารีบประกาศยกเลิกนะ แล้วดึงกลับ ก็ไม่ พอดีกำลังจะใกล้เวลาประชุมที่แคนาดา ก็ไม่ได้ดำเนินการ เขมรก็เอาตัวบอกรับครั้งแรกที่นพดลบอก ก็เอาอันนั้นส่งไป เมื่อส่งไปแล้ว ขณะที่ไปถึงก่อนประชุมวันสองวัน มันสำเร็จบริบูรณ์ ไทยให้ความเห็นชอบแล้ว โดยถูกต้อง โดยรัฐมนตรี มันก็สำเร็จ จะมาทำอะไรทีหลังก็ไม่ทัน เพราะว่าเขารับไปแล้วตั้งแต่ตอนแรก แต่ว่าถ้ายังไม่ได้ให้ในตอนนั้น มันก็ไม่มีความเห็นชอบของรัฐบาลไทย มันก็ค้าง เพราะว่าจากที่ประชุมนิวซีแลนด์ มันกำหนดไว้บอกว่า ไทยต้องให้ความเห็นชอบ ถ้าไม่ให้ความเห็นชอบ เรื่องก็ค้างอยู่ ทีนี้ดันไปให้ความเห็นชอบ
การที่ประชาชนไม่ว่าจะเป็นสีเหลืองหรือสีแดงเข้าไปเคลื่อนไหวในพื้นที่ที่เป็นปัญหา จะทำให้การแก้ไขปัญหายุ่งยากขึ้นไหม
ผมว่าไม่นะ และที่วีระ สมความคิด ไป ก็เป็นการดี เป็นการแสดงให้เห็น ก็ทำในฐานะที่เป็นคนไทยที่เห็นว่ามันไม่ถูกที่ฮุนเซนเข้ามา เป็นการทำที่ดีแล้ว
แต่ทำไมดูเหมือนว่าคนไทยที่เป็นเสื้อแดง หรือคนพื้นที่เองบางส่วน ดูเหมือนจะไม่เข้าใจว่ามันเป็นของไทย
ก็มันมีผลประโยชน์ไปพัวพันอยู่ ต้องการสนับสนุนทักษิณ เรื่องชาติเอาไว้ทีหลัง เวลานี้ต้องทำให้นาย เพื่อประโยชน์ของนาย ก็เลยพยายามทำทุกอย่างเพื่อนาย
สมมติว่าฮุนเซนเข้ามาเหยียบตาเมือนธมได้จะเกิดอะไรขึ้น
ก็เป็นการแสดงว่า เขาพยายามที่จะแอบอ้างสิทธิ์ แล้วค่อยๆ คืบคลานมาทีหลัง ก็จะตามมาอีก แต่ว่าเราต้องเด็ดขาดตั้งแต่ทีแรก บอกไม่ใช่นะ นี่ดินแดนของเรา เราจดทะเบียนโบราณสถานไว้ตั้ง 60-70 ปีมาแล้ว ถ้าเข้าไปแล้วเราไม่แสดงท่าทีอะไร และทหารถือปืนเข้ามาด้วย ทีหลังเขาก็จะบอกว่า นี่ของเขา เขาเคยเข้ามา ไม่เห็นไทยจะแสดงอะไรเลย เขาก็จะอ้างได้
กรณีวัดแก้วฯ เขาอ้างว่าไทยบุกรุก ความจริงแล้วมันเป็นของใคร
เป็นของไทยสิ มันอยู่ในพื้นที่ไทย แต่มันไปสร้างไว้ แล้วมันก็ไปใช้ ไอ้เราผิดตรงที่ปล่อยให้เขามาสร้าง ตั้งแต่ตอนแรกเลย เมื่อตั้งตัวปราสาทแล้ว ผมขึ้นไปที่นั่น พวกเขมรมา ผมก็ยังชี้เลยว่านี่มันไม่ถูก เราก็พยายามให้เขาออกไป ตอนนั้นคนยังไม่มาก ตอนหลังมันขึ้นมากันใหญ่ แล้วขึ้นมาก็ได้ความว่า เขาให้สัญญา คือเอาพวกเขมรที่ไม่ที่อยู่อาศัย บอกให้ขึ้นมาข้างบน เวลากลับลงไปจะให้พื้นที่ทำไร่ทำนา คนก็เลยขึ้นมากันใหญ่ ก็เลยมาสร้างวัด สร้างอะไรต่ออะไร ความจริงตั้งแต่แรกเลยที่เราไม่ควรปล่อย แต่ว่าตอนนั้น นโยบายก็มีช่วงหนึ่ง ปี 43 ทักษิณมา ตอนนั้นก็เกื้อกูลแล้ว เงื่อนไขอะไรต่ออะไร เพราะทักษิณก็มุ่งหมายที่จะไปเกื้อกูลเพื่อจะได้สิทธิ์แลกเปลี่ยนเรื่องการสัมปทาน เรื่องน้ำมัน เรื่องอะไรต่ออะไรในทะเล เขาไปมองในแง่ตอบแทนส่วนตัว ก็เอาผลประโยชน์ของชาติไปแลก
ความจริงถ้าขึ้นเป็นมรดกโลกร่วม มันจะดีมากระหว่างสองชาติใช่ไหม
ใช่, ไม่มีปัญหาเหล่านี้ เป็นทางที่ดีสวยงามที่สุด ตัวเองก็ได้ประโยชน์จากการที่คนขึ้นชมเขาพระวิหาร จะแบ่งเก็บค่าอะไรเท่าไหร่ก็ได้ ถ้าทำขึ้นทะเบียนมรดกร่วมกัน สวยงาม แต่เขาก็ไม่เอา
แล้วปัญหาความขัดแย้งที่เกิดขึ้นอยู่นี้พอมีทางที่จะคลี่คลายหรือตกลงกันได้ไหม
ผมว่ายาก โดยเฉพาะถ้าฮุนเซนยังอยู่ ถ้าเป็นสม รังสีนี่พูดง่าย เพราะสม รังสีเขาจะรักษาผลประโยชน์ของชาติ ขณะเดียวกันก็เห็นว่าพวกเวียดนามเป็นตัวโกง ตราบใดฮุนเซนอยู่นี่ยาก แล้วมันก็เป็นอริกับเราอย่างมหาศาล
เรื่องแบบนี้มันก็อยู่ที่จริยธรรม มโนธรรมสำนึกของผู้นำด้วย แต่อย่างฮุนเซนนี่น่าจะเป็นเรื่องนิสัยดั้งเดิมของเขาด้วยใช่ไหม
ใช่ๆ แล้วก็มีสิ่งที่ผูกพันคือ ฮุนเซนเป็นเขมรแดงเดิม แล้วก็ขึ้นมามีอำนาจ และเวียดนามอุปโลกน์มันขึ้นมา มันก็เป็นหนี้เวียดนาม อะไรก็เอาใจเวียดนาม มันกลัวเวียดนาม และฮุนเซนมันโกงกันทั้งตระกูล มีเว็บไซต์หนึ่ง มันเป็นเว็บไซต์ที่ต่อต้านประเทศต่างๆ ทั่วโลกที่เอามรดกทางธรรมชาติ เอาทรัพยากรป่าไม้ แร่ เพชรนิลจินดา ทอง เอาไปขาย แล้วก็คอร์รัปชั่น เขมรนี้ก็มีเรื่องป่าไม้ เขาก็เอามาปล่อยเอามาเปิด ในนั้นก็เปิดเผยเลยว่ามันโกงกินกันทั้งครอบครัว
