ในเดือนตุลาคมของทุกปี นับเป็นหนึ่งในช่วงเวลาสำคัญของแวดวงวิทยาศาสตร์ เนื่องจากเป็นช่วงการประกาศผล “รางวัลโนเบล” (Nobel Prize) หนึ่งในรางวัลอันทรงเกียรติที่มอบให้แก่ผู้ที่สร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติทั้งในด้านวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรม และการมอบรางวัลนี้ก็มีการมอบต่อเนื่องมานับร้อยกว่าปี
หลายๆ คนรู้ว่ารางวัลโนเบลถือเป็นรางวัลที่เชิดชูบุคคลที่สร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติทั้งในด้านวิทยาศาสตร์ วัฒนธรรมและสังคม แต่อีกหลายๆ คน ก็ไม่ได้รู้ว่ารางวัลอันทรงเกียรติที่มอบให้แก่ผู้ที่สร้างคุณประโยชน์มากว่าร้อยปี มีจุดเริ่มต้นจาก ผู้ที่ถูกขนานนามเขาว่าเป็น “พ่อค้าความตาย” .... อัลเฟรด โนเบล (Alfred Nobel)
อัลเฟรด โนเบล เป็นนักเคมีชาวสวีเดน ซึ่งมีผลงานการประดิษฐ์ที่สร้างชื่อเป็นอย่างมากคือการคิดค้น “ระเบิดไดนาไมต์” อาวุธที่คร่าชีวิตผู้คนทั่วโลกนับล้านจากสงคราม ซึ่งเรื่องนี้ทำให้สื่อมวลชนในยุคปลายศตวรรษที่ 19 ขนานนามเขาว่าเป็น “พ่อค้าแห่งความตาย” แม้การคิดค้นระเบิดไดนาไมต์ทำให้เขากลายเป็นนักประดิษฐ์ที่มีชื่อเสียง พร้อมกับรายได้มหาศาลจากการขายระเบิด แต่ด้วยการที่สิ่งประดิษฐ์นี้ได้กลายเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่คร่าชีวิตจึงทำให้เขาเกิดความรู้สึกผิดเป็นอย่างมาก
ด้วยความรู้สึกผิดจึงทำให้อัลเฟรด ได้ทำพินัยกรรมมอบทรัพย์สินจำนวนมหาศาลในการก่อตั้งมูลนิธิรางวัลโนเบล เพื่อพิจารณามอบรางวัลให้แก่บุคคลที่สร้างคุณประโยชน์แก่มวลมนุษยชาติ และได้กลายเป็นหนึ่งในรางวัลอันทรงเกียรติของแวดวงวิทยาศาสตร์ ที่ได้มีการมอบต่อเนื่องมายาวนานนับร้อยกว่าปี
สำหรับ “รางวัลโนเบล” จะมีการประกาศผลในช่วงเดือนตุลาคมของทุกๆ ปี ซึ่งเป็นเดือนเกิดของอัลเฟรด (21 ตุลาคม พ.ศ.2376) การคัดเลือกและประกาศผลรางวัลถูกจัดโดยคณะกรรมการสแกนดิเนเวีย โดยพิจารณาผลงานวิจัยหรือความอัจฉริยะและความเชี่ยวชาญที่โดดเด่น หรือสร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติ ทั้งในด้านวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมตามเจตจำนงสุดท้ายของอัลเฟรด โนเบล ประกอบด้วย 5 สาขา ได้แก่ ฟิสิกส์ เคมี สรีรวิทยาและการแพทย์ วรรณกรรม และสันติภาพ โดยได้มีการบรรจุสาขาเศรษฐศาสตร์เพิ่มเติมใน พ.ศ. 2512 และจัดพิธีมอบรางวัลอในวันที่ 10 ธันวาคม ของทุกปี โดยการมอบรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพจะจัดขึ้นที่เมืองออสโล ประเทศนอร์เวย์ ส่วนสาขาอื่นๆ มีการจัดที่สต็อกโฮล์ม ประเทศสวีเดน
บุคคลที่จะได้รับรางวัลอันทรงเกียรตินี้ คือบุคคลที่ทำคุณประโยชน์ต่อแวดวงวิทยาศาสตร์และสังคมโลก ในแวดวงวิชาการ นักวิทยาศาสตร์ เจ้าของรางวัลโนเบลในอดีตและบุคคลทั่วไปสามารถเสนอชื่อผู้เข้าชิงรางวัลในแต่ละปี ตามกฎของมูลนิธิรางวัลโนเบล ในแต่ละปีรางวัลโนเบลแต่ละรางวัลสามารถมีผู้ชนะร่วมกันได้ไม่เกิน 3 คน โดยผู้ที่ได้รับเลือกจะมีชื่อเรียกเป็นการเฉพาะในภาษาอังกฤษว่า “ลอเรียตส์” (laureates) หมายถึงผู้สวมพวงหรีดใบกระวาน ซึ่งเป็นสิ่งที่มอบให้แก่ผู้ชนะในการแข่งขันต่างๆ ในสมัยกรีกโบราณ
ข้อมูล – รูปอ้างอิง
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
- nobelprize.org
- nsm.or.th (สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สสวท.)
