ยูนิเวอร์สทูเดย์/บีบีซีนิวส์-นักวิทย์ยังไม่สิ้นหวังแม้ "เจเนซิส" โหม่งโลกแต่ยังเก็บข้อมูลออกซิเจนบนดวงอาทิตย์ได้ ทั้งนี้ภายในระบบสุริยะมีสัดส่วนไอโซโทปออกซิเจนที่แตกต่างกัน คาดข้อมูลจากการเก็บตัวอย่างลมสุริยะช่วยให้เข้าใจสาเหตุ
เมื่อครั้งที่ยานเจเนซิส (Genesis) ขององค์การบริหารการบินอวกาศสหรัฐอเมริกา (นาซา) ซึ่งถูกส่งขึ้นไปเก็บตัวอย่างลมสุริยะเป็นเวลาเกือบ 3 ปีได้พุ่งโหม่งทะเลทรายยูทาห์ สหรัฐฯ ในวันที่ 8 ก.ย.47 ขณะกลับเข้าสู่โลก นักวิทยาศาสตร์ต่างกลัวว่าอุบัติเหตุครั้งนั้นจะทำให้ข้อมูลที่ยานนำกลับเสียหาย แต่พวกเขาก็พยายามอย่างหนักเพื่อกู้ข้อมูลอันล้ำค่าจากแผงเก็บตัวอย่างของยานที่รักษาข้อมูลไว้
ทั้งนี้ยานเจเนซิสได้เก็บออกซิเจน รวมทั้งไอออนหรืออะตอมที่มีประจุจากชั้นบรรยากาศนอกสุดของดวงอาทิตย์ ซึ่งชั้นบรรยากาศดังกล่าวได้สะท้อนองค์ประกอบของก๊าซและเมฆฝุ่นที่เรียกว่า "เนบิวลาสุริยะ" (solar nebula) ซึ่งระบบสุริยะได้ก่อขึ้นเมื่อ 4.6 พันล้านปีมาแล้ว
อาจเรียกได้ว่าเป็นความโชคดีเล็กน้อยที่แลกมากับความอดทนมหาศาล เมื่อนักวิทยาศาสตร์ประจำปฏิบัติการได้พบตัวอย่างบางส่วนจากซากยานที่เสียหาย และคาดหวังว่าจะจะบรรลุเป้าประสงค์ของภารกิจยานเจเนซิสอย่างไม่ตั้งใจ โดยได้พบชิ้นส่วนสำคัญของข้อมูลที่จะปะติดปะต่อวิวัฒนาการของอวกาศในระแวกใกล้เคียงกับโลกได้
จากข้อมูลดังกล่าวนักวิจัยพบว่าดวงอาทิตย์นั้นอุดมไปด้วยไอโซโทปของออกซิเจน-16 ซึ่งเป็นรูปแบบพื้นฐานที่สุดและสัมพัทธ์กับรูปแบบที่มีอยู่บนโลกและอุกกาบาต
"เราได้รับสัญญาณที่ชัดเจนมากๆ เวลานี้ก็ยังเพิ่งเริ่มต้นและข้อมูลเหล่านี้ก็ยังไม่เก่านัก แต่ก็ยังต้องทำการทดลองต่อไป" ศ.เคลวิน แมคคีแกน (Prof.Kevin McKeegan) หนึ่งในสมาชิกทีมวิจัยข้อมูลของยานเจเนซิสจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียลอสแองเจลิส (University of California, Los Angeles: UCLA)
ทั้งนี้โลก ดวงจันทร์และอุกกาบาต ต่างมีสัดส่วนของไอโซโทปออกซิเจน 3 ชนิด ได้แก่ ออกซิเจน-16 ออกซิเจน-17 และออกซิเจน-18 ที่แตกต่างกัน แต่สาเหตุของความหลากหลายในส่วนต่างๆ ของระบบสุริยะนั้นยังไม่เป็นที่รับรู้ ซึ่งการวัดองค์ประกอบของออกซิเจนในยุคเริ่มต้นช่วยประเมินพื้นฐานสำคัญในการเข้าใจว่าดาวเคราะห์ทั้งหลายนั้นค่อยๆ พัฒนาสัดส่วนที่แตกต่างของออกซิเจนได้อย่างไร
"สิ่งนี้คือวัตถุประสงค์ที่มีความสำคัญสูงสุดสำหรับยานเจเนซิส" ศ.แมคคีแกนกล่าว
ส่วนอุปกรณ์สำหรับเก็บอะตอมที่มีประจุจากลมสุริยะมีลักษณะเป็นแผ่นจาน 5 แผ่นติดตั้งนอกตัวยานและเก็บข้อมูลต่างๆ ที่ระยะห่างจากโลก 1.5 ล้านกิโลเมตร เมื่อเก็บตัวอย่างแล้วแผงเก็บตัวอย่างจะถูกเก็บลงแคปซูลเพื่อนำกลับสู่โลก ซึ่งตามแผนแล้วเจเนซิสจะกลับสู่โลกและกางร่มชูชีพ จากนั้นเจ้าหน้าที่ซึ่งนั่งมากับเฮลิคอปเตอร์จะใช้อุปกรณ์เกี่ยวที่มีความยาว 5 เมตรดึงยานมาเก็บไว้ แต่เกิดความผิดพลาดในการทำงานของร่มชูชีพทำให้ยานตกลงกลางทะเลทราย
อย่างไรก็ดีอุปกรณ์เก็บรักษาตัวอย่างที่เรียกว่า "คอนเซนเทรเตอร์" (concentrator) ได้ช่วยปกป้องข้อมูลไว้ อุปกรณ์ดังกล่าวทำจากกระจกที่มีไฟฟ้าสถิตซึ่งออกแบบมาเพื่อรวมอนุภาคจากลมสุริยะให้ตกลงเป้าหมายที่กำหนดไว้ มีหน้าที่ทำให้มีความหนาแน่นของไออนหนักโดยเฉพาะออกซิเจนมากขึ้น อุปกรณ์ดังกล่าวทำให้อะตอมฝังลงเป้าเก็บตัวอย่างได้ลึกขึ้นและป้องกันการปนเปื้อนเมื่อพุ่งชนโลกและยังช่วยปกป้องตัวอย่างจากความเสียหายดังกล่าว
ศ.แมคคีแกนกล่าวว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นไม่ใช่คุณลักษณะเฉพาะของยานเจเนซิสและกรณีดังกล่าวก็นับเป็นโชคดี ทั้งนี้นักวิทยาศาสตร์ได้ทำความสะอาดในช่วงความหนา 20 นาโนเมตรของอุปกรณ์ตัวอย่างชั้นบนด้วยไอออนของซีเซียมเพื่อขจัดสิ่งที่ปนเปื้อนจากบนโลก จากนั้นก็วัดองค์ประกอบองค์ซิเจนของดวงอาทิตย์ภายในสุญญากาศ การวัดนี้จะช่วยให้เข้าใจสาเหตุของความแตกต่างของสัดส่วนออกซิเจนในรูปร่างที่แตกต่างกันภายในระบบสุริยะของเรา.
