พลวัตความขัดแย้งทางการเมืองไทย : ขุนนาง ทหาร นายทุนและประชาชน (จบ)

ปัญญาพลวัตร
โดย...พิชาย รัตนดิลก ณ ภูเก็ต

ประวัติศาสตร์การต่อสู้ทางการเมืองของประชาชนซ้ำรอยอีกครั้งเมื่อชัย ชนะ ของประชาชนถูกฉกฉวยไปโดยกลุ่มอำนาจนำทางการเมือง

รัฐบาลหุ่นเชิดของกลุ่มทุนสามานย์ระบอบทักษิณ ถูกแทนที่ด้วยกลุ่มการเมืองซึ่งเป็นการรวมตัวกันชั่วคราวระหว่างกลุ่มนักการเมืองอาชีพ กลุ่มนายพล และกลุ่มทุนอิทธิพล อำนาจรัฐเพียงเปลี่ยนมือจากชนชั้นนำกลุ่มหนึ่งไปยังอีกกลุ่มหนึ่ง หาได้ตกสู่มือประชาชนแต่อย่างใด

ยิ่งกว่านั้นกลุ่มทุนสามานย์ระบอบทักษิณก็มิได้ยอมจำนนหรือล่มสลายไป กลับวางแผนและดำเนินการทางการเมืองอย่างเข้มข้นทั้งเชิงกว้างและเชิงลึก ทั้งบนดินและใต้ดิน ทั้งสันติและรุนแรง เพื่อช่วงชิงอำนาจรัฐกลับคืนมา

ภายหลังได้อำนาจรัฐมาครอบครอง รัฐบาลอภิสิทธิ์ก็มิได้ดำเนินการขจัดอิทธิพลของระบอบทักษิณ ตรงกันข้ามกลับพยายามสร้างวาทกรรมปรองดองขึ้นมา ทั้งยังมีท่าทีผ่อนปรนต่อการดำเนินงานทางการเมืองของระบอบทักษิณ

ความพยายามของเครือข่ายระบอบทักษิณในการโค่นล้มรัฐบาลอภิสิทธิเกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมภายในเวลาเพียงไม่กี่เดือนหลังจากที่รัฐบาลอภิสิทธิ์บริหารประเทศ

ระบอบทักษิณได้ร่วมมือกับกลุ่มเคลื่อนไหวทางการเมืองอดีตฝ่ายซ้ายที่มีทัศนคติไม่ดีต่อการดำรงอยู่ของสถาบันสูงสุดเพื่อกำหนดยุทธศาสตร์การต่อสู้ซึ่งประกอบด้วย การต่อสู้ทางความคิด การต่อสู้ด้วยมวลชน และการต่อสู้ด้วยกองกำลังติดอาวุธการปลุกระดม โดยมีเป้าหมายเพื่อช่วงชิงอำนาจรัฐกลับคืนมา

การให้ข่าวสารเท็จ การสร้างวาทกรรมความเหลื่อมล้ำ และวาทกรรม อำมาตย์-ไพร่ บังเกิดขึ้นอย่างเป็นระบบ เพื่อใช้ในการชี้นำความคิดของมวลชนในการเคลื่อนไหวทางการเมือง จากนั้นใช้การระดมจัดตั้งผสมกับการว่าจ้างนำมวลชนออกสู่ท้องถนน ชุมนุมประท้วงขับไล่รัฐบาลอภิสิทธิ์

ฉากหน้าของการชุมนุมสร้างภาพโดยชูแนวทางสันติวิธี แต่ฉากหลังซ่อนเร้นด้วยการกระทำที่รุนแรง และยั่วยุให้รัฐบาลใช้ความรุนแรงในการปราบปรามผู้ชุมนุม โดยหวังจะนำชีวิตของมวลชนไปทำลายความชอบธรรมของรัฐบาล

รัฐบาลอภิสิทธิ์ที่ได้รับการสนับสนุนจากบรรดานายพลก็ได้ดำเนินการต่อรองและต่อสู้กับมวลชนและกองกำลังของระบอบทักษิณ ยกแรกของการต่อสู้ในปี 2552 จบลงด้วยชัยชนะชั่วคราวของรัฐบาลอภิสิทธิ์และเครือข่ายอำนาจที่สนับสนุนรัฐบาล

หลังชัยชนะทางการเมือง รัฐบาลอภิสิทธิ์ก็มิได้ดำเนินการใดๆ ที่จะทำให้อิทธิพลของระบอบทักษิณลดลง อีกทั้งยังประเมินสถานการณ์ต่ำกว่าความ เป็นจริง และที่สำคัญมิได้ดำเนินการปฏิรูปประเทศอย่างจริงจังแต่อย่างใด เพียงทำในเชิงสัญลักษณ์พิธีกรรมซึ่งไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงใดๆ ทั้งสิ้น

หลังการพ่ายแพ้ในปี 2552 ระบอบทักษิณได้สรุปบทเรียนการต่อสู้และนำไปกำหนดยุทธศาสตร์การต่อสู้ใหม่ในปี 2553 แม้จะได้รับความบอบช้ำจากความพ่ายแพ้ทางการเมืองแต่ระบอบทักษิณก็สามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว และวางแผนปฏิบัติการที่มีความพิสดารยิ่งขึ้นกว่าเดิม

การระดมจัดตั้งขนผู้คนมาชุมนุม การใช้กองกำลังติดอาวุธก่อกวนและก่อการร้ายมีปริมาณมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ มีการใช้ความรุนแรงหลายรูปแบบเพื่อกระตุ้นให้รัฐบาลเข้าปราบปรามมวลชนเสื้อแดง และที่สำคัญคือการเตรียมการอย่างเป็นระบบในการสังหารมวลชนเสื้อแดงที่พวกตนนำมาชุมนุมเพื่อทำลายความชอบธรรมของรัฐบาล

ฉากของความรุนแรงของการต่อสู้ในปี 2553 ก็เกิดขึ้นอย่างที่กลุ่มทุนสามานย์วางแผนเอาไว้ ทหารที่นำมาควบคุมฝูงชนถูกยิงและระเบิดเสียชีวิตหลายนาย ประชาชนทั่วไปที่ไม่เห็นด้วยกับระบอบทักษิณก็ถูกทำร้ายครั้งแล้วครั้งเล่า และมวลชนเสื้อแดงเองก็ถูกสังหารไปหลายคน

กองกำลังของระบอบทักษิณที่ปฏิบัติการก่อการร้ายมักสวมชุดดำและคลุมใบหน้า สังคมจึงเรียกคนเหล่านี้ว่า "ชายชุดดำ" ชายชุดดำเหล่านี้ได้รับการฝึกฝนการใช้อาวุธสงครามจากนายพลและอดีตนายพลบางคนที่เป็นสมุนของระบอบทักษิณ

การต่อสู้ในปี 2553 ระบอบทักษิณประสบความสำเร็จทางการเมืองตามเป้าหมายที่กำหนดเอาไว้คือ

1. มีผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมากซึ่งระบอบทักษิณนำความตายที่ตนเองเป็นผู้สร้างมาบิดเบือนเพื่อทำลายความชอบธรรมของรัฐบาลอภิสิทธิ์ และสถาบันสูงสุด โดยใช้ถ้อยคำเชิงสัญลักษณ์ที่คนฟังแล้วสามารถตีความได้ว่าใครเป็นผู้สังหารมวลชนเสื้อแดง

เป้าหมายนี้ของระบอบทักษิณบรรลุผลในแง่ที่ทำให้เกิดคำถาม การท้าทาย และนำไปสู่การลดความน่าเชื่อถือที่ประชาชนมีต่อสถาบันสูงสุด

2. สร้างกรอบความคิดขึ้นมาในจิตใจของรัฐบาลอภิสิทธิ์เกี่ยวกับการยุบสภาก่อนครบวาระ เพราะว่าข้อเรียกร้องหนึ่งของมวลชนเสื้อแดงระบอบทักษิณก็คือการยุบสภา แม้ว่ารัฐบาลอภิสิทธิ์จะไม่ยุบสภาตามกรอบเวลาที่ระบอบทักษิณเรียกร้อง แต่ความคิดเกี่ยวกับความจำเป็นของการยุบสภาก่อนครบวาระได้ถูกปลูกฝังเอาไว้แล้ว และในที่สุดรัฐบาลอภิสิทธิ์ก็ยุบสภาตามนั้นจริงๆ ทั้งที่สามารถบริหารประเทศจนครบวาระก็ได้

เครือข่ายอำนาจที่สนับสนุนรัฐบาลอภิสิทธิ์บริหารประเทศอย่างแหลกเหลวไม่ต่างอะไรจากระบอบทักษิณ มีการทุจริตเหมือนเดิม ใช้ประชานิยมเป็นแนวทาง และบริหารก็ไร้ประสิทธิภาพเหมือนเดิม หากจะมีความต่างบ้างก็ตรงที่เครือข่ายอำนาจของชนชั้นนำกลุ่มนี้ไม่ทะเยอทะยานในการรวบอำนาจหรือคิดเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองดังที่ระบอบทักษิณคิดและดำเนินการมาโดยตลอด

ยิ่งกว่านั้นความไร้ประสิทธิภาพของรัฐบาลอภิสิทธิ์ในการดำเนินนโยบายเกี่ยวกับเขาพระวิหาร จนทำให้ประเทศไทยตกอยู่ในภาวะที่เสียเปรียบประเทศกัมพูชา ก็ทำให้ภาคประชาชนเกิดความไม่พอใจและดำเนินการประท้วงในต้นปี 2554

ภายใต้แรงกดดันจากประชาชน การถูกปลูกฝังความคิดจากระบอบทักษิณ และการประเมินความนิยมของตนเองผิดพลาด ทำให้รัฐบาลอภิสิทธิ์ยุบสภา และนำไปสู่การสูญเสียอำนาจในที่สุด

ระบอบทักษิณกลับเข้ามามีอำนาจด้วยการใช้ยุทธศาสตร์และวาทกรรมแบบเดิมๆในการหาเสียง โดยมียิ่งลักษณ์ ชินวัตรเป็นหัวหน้ารัฐบาลหุ่นเชิด
ส่วนผู้มีอำนาจตัวจริงคือทักษิณ ชินวัตรที่หนีคุกอยู่ในต่างแดน แต่บริหารประเทศได้เพียงปีเศษเท่านั้นก็สร้างความหายนะอันใหญ่หลวงแก่สังคมไทย

เกิดมหาทุจริตในโครงการจำนำข้าว และนำไปสู่วิกฤติของระบบค้าขายข้าวไทย เกิดการเสื่อมเสียภาพลักษณ์ของประเทศเพราะความด้อยปัญญาของผู้นำ เกิดการขยายตัวของกลุ่มที่ทำลายสถาบันและค่านิยมดั้งเดิมของสังคม และสังคมไทยถูกทำให้เสื่อมโทรมในทุกระบบอย่างไม่เคยมีมาก่อน

ในที่สุดมวลมหาประชาชนที่ได้รับการนำโดยอดีตนักการเมืองผู้กลับตัวกลับใจอย่างกำนันสุเทพ ก็เกิดขึ้น ประชาชนจำนวนมหาศาลจากทุกกลุ่มอาชีพ ทุกชนชั้นชุมนุมประท้วงขับไล่รัฐบาลหุ่นเชิดของระบอบทักษิณอย่างต่อเนื่องร่วมหกเดือน โดยมีเป้าหมายในการปฏิวัติประชาชน

แต่ทว่าอำนาจที่มาจากมือและเท้าเปล่าๆของประชาชนไม่อาจขจัดระบอบทักษิณได้ และยังไม่อาจสถาปนาเป็นรัฏฐาธิปัตย์ได้ หกเดือนในการแสดงอำนาจของประชาชนกลางท้องถนนนั้น ยังไม่สามารถทำให้อำนาจของประชาชนเป็นที่ยอมรับของผู้คนและองค์กรในสังคมได้ ซึ่งแสดงว่าความเป็นสถาบันของอำนาจประชาชนยังไม่เกิดขึ้นในสังคมไทย

ในทางกลับกันอำนาจของกองทัพและนายพลกลับได้รับการยอมรับโดยปราศจากข้อโต้แย้ง ดังนั้นเมื่อบรรดานายพลประกาศยึดอำนาจ ชัยชนะที่กำลังจะได้มาของประชาชนก็ดูลางเลือนออกไป

อย่างไรก็ตามการยึดอำนาจอย่างง่ายๆของบรรดานายพลจะไม่มีวันเกิดขึ้นได้อย่างราบรื่น หากประชาชนไม่ต่อสู้จนทำให้ระบอบทักษิณอ่อนกำลังและหมดความชอบธรรม

หากประชาชนอยู่เฉย ไม่ต่อสู้กับระบอบทักษิณ บรรดานายพลทั้งหลายก็ยังคงตกอยู่ในอำนาจครอบงำของระบอบทักษิณ และจะถูกระบอบทักษิณบั่นทอนกัดกร่อนไปเรื่อยๆจนอ่อนแอลงไป และในที่สุดก็อาจตกอยู่ในสภาพเดียวกับตำรวจ ที่กลายเป็นเพียงเครื่องมือของระบอบทักษิณเท่านั้น

บรรดานายพลที่ครองอำนาจในยามนี้ หากยังมีความคิดแบบเดิมๆและลืมคุณค่าความหมายของประชาชน วังวนอำนาจแบบแผนเดิมของระบอบทักษิณก็จะเกิดขึ้นอีกในไม่ช้า

การขจัดระบอบทักษิณและดำเนินการปฏิรูปประเทศได้จำเป็นต้องร่วมมืออย่างเข้มข้นและรอบด้านกับภาคประชาชนและองค์กรทางสังคมที่เคยต่อสู้กับระบอบทักษิณมาก่อนเท่านั้น ไม่มีการเลือกอื่นที่จะมีประสิทธิผลเท่าทางเลือกนี้อีกแล้ว แต่เหตุการณ์ข้างหน้าจะเป็นอย่างไรเราคงต้องติดตามกันต่อไป