พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้ทรงคิดค้นผลงานทางด้านทรัพย์สินทางปัญญาที่เป็นประโยชน์ต่อประเทศและประชาชนมากมาย จนได้รับพระราชสมัญญานามว่า “พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย” และทรงได้รับการทูลเกล้าฯ ถวายรางวัล Global Leader Award จากองค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก โดยทรงเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์แรกของโลกที่ได้รับการทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลนี้
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงได้รับการถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรและอนุสิทธิบัตร รวมทั้งสิ้น 11 ฉบับ ดังนี้
1. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 3127 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2536 เรื่อง เครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำหมุนช้าแบบทุ่นลอย หรือ (กังหันน้ำชัยพัฒนา) เป็นเครื่องกลเติมอากาศที่ใช้ในการเติมออกซิเจนลงในน้ำที่ระดับผิวน้ำ
2. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 10304 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 19 เมษายน 2544 เรื่อง เครื่องกลเติมอากาศแบบอัดอากาศและดูดน้ำ เป็นเครื่องกลเติมอากาศใช้ในการเติมออกซิเจนลงในน้ำที่ระดับลึกลงไปใต้ผิวน้ำจนถึงด้านล่างของแหล่งน้ำ
3. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 10764 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม 2544 เรื่อง การใช้น้ำมันปาล์มกลั่นบริสุทธิ์เป็นน้ำมันเชื้อเพลิงสำหรับเครื่องยนต์ดีเซล เป็นการใช้น้ำมันปาล์มกลั่นบริสุทธิ์เป็นเชื้อเพลิงสำหรับเครื่องยนต์ดีเซลแทนน้ำมันดีเซล
4. อนุสิทธิบัตรเลขที่ 841 ถวายการรับจดทะเบียนอนุสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 2545 เรื่อง การใช้น้ำมันปาล์มกลั่นบริสุทธิ์เป็นน้ำมันหล่อลื่นสำหรับเครื่องยนต์สองจังหวะ ทดแทนน้ำมันหล่อลื่นที่ได้จากน้ำมันปิโตรเลียม
5. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 13898 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน 2545 เรื่อง การดัดแปรสภาพอากาศเพื่อให้เกิดฝน (ฝนหลวง) เป็นกรรมวิธีการทำฝนหลวงที่มีการทำฝนทั้งในระดับเมฆอุ่นที่ระดับต่ำกว่า 1 หมื่นฟุต และเมฆเย็นที่ระดับสูงกว่า 1 หมื่นฟุตพร้อมๆ กัน ซึ่งทรงเรียกว่า “ซูเปอร์แซนด์วิช”
6. สิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์เลขที่ 14859 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน 2546 เรื่อง ภาชนะรองรับของเสียที่ขับออกจากร่างกาย เป็นภาชนะที่ทรงออกแบบไว้เป็นการเฉพาะสำหรับรองรับปัสสาวะของผู้ป่วย
7. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 16100 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 27 มกราคม 2547 เรื่อง อุปกรณ์ควบคุมการผลักดันของเหลว เป็นเครื่องยนต์ที่ขับดันน้ำเพื่อใช้ในการขับเคลื่อนเรือ
8. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 22637 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม 2550 เรื่อง กระบวนการปรับปรุงสภาพดินเปรี้ยวเพื่อให้เหมาะแก่การเพาะปลูก (โครงการแกล้งดิน) โดยใช้วิธีการเลียนแบบธรรมชาติเพื่อแกล้งให้ดินมีสภาพเปรี้ยวจัดก่อน แล้วทำการชะล้างความเปรี้ยวของดิน และทำการปรับสภาพดินให้เหมาะแก่การเพาะปลูกต่อไป
9. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 29162 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2553 เรื่อง เครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานจลน์
10. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 29163 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2553 เรื่อง โครงสร้างเครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานจลน์และชุดสำเร็จเครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานจลน์ว่า "อุทกพลวัต" มีความหมายว่า กังหันผลิตไฟฟ้าด้วยพลังน้ำไหล สิ่งประดิษฐ์นี้ได้นำไปติดตั้งที่บริเวณคลองลัดโพธิ์ ส่งผลให้เมื่อน้ำท่วมใหญ่ในปี 2554 มีผลทำให้น้ำไม่ท่วมในบริเวณนั้น ทั้งที่เกือบทุกปีก่อนหน้านี้น้ำท่วมตลอดมา
11. สิทธิบัตรการประดิษฐ์เลขที่ 29091 ถวายการรับจดทะเบียนสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2553 เรื่อง ระบบปรับปรุงคุณภาพน้ำด้วยรางพืชร่วมกับเครื่องกลเติมอากาศ เป็นการต่อยอดจากสิทธิบัตรฉบับที่ 1 และที่ 2 โดยมีพระราชดำริในการนำต้นพืชบางชนิดที่สามารถดูดซึมสารปนเปื้อนมาเป็นอาหารในการเจริญเติบโตได้ เช่น ต้นกก ต้นเตย ต้นพุทธรักษา เป็นต้น ทำให้สาหร่ายไม่มีอาหารในการเจริญเติบโต
