ปฏิทินวันสำคัญทางวิทยาศาสตร์ เดือนกันยายน

เดือนกันยายน เป็นอีกหนึ่งเดือนที่มีวันสำคัญทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ให้ได้รำลึกถึงเหล่านักวิทยาศาสตร์ผู้ทรงอิทธิพล ซึ่งได้ฝากผลงานการค้นคว้าที่น่าจดจำและให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้ และยังมีวันสำคัญสากลต่างๆ ให้ได้ระลึกถึงปณิธานความปรารถนาที่ได้ตั้งวันสำคัญให้เกิดขึ้น อาทิ .....

5 กันยายน : เป็นวันคล้ายวันเกิดของ ยูจีน โกลด์สไตน์ (Eugen Goldstein) นักฟิสิกส์ชาวเยอรมันที่รู้จักกันดีจาก ผลงานเกี่ยวกับปรากฏการณ์ทางไฟฟ้าในก๊าซและรังสีแคโทด นอกจากนี้เขายังได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้ค้นพบ “รังสีแคโทด” หรือที่เรียกว่ารังสีบวก และเขายังมีส่วนสำคัญในการศึกษารังสีแคโทดอีกด้วย ในปี ค.ศ. 1876 เขาแสดงให้เห็นว่ารังสีเหล่านี้สามารถทำให้เกิดเงาที่คมชัด และถูกปล่อยออกมาในแนวตั้งฉากกับพื้นผิวของแคโทด การค้นพบนี้นำไปสู่การออกแบบแคโทดเว้าเพื่อสร้างรังสีที่มีความเข้มข้นหรือโฟกัส ซึ่งกลายเป็นพื้นฐานของการทดลองมากมาย

9 กันยายน : เป็นวันคล้ายวันเกิดของ ลุยจี กัลป์วานี (Luigi galvani) นักฟิสิกส์ชาวอิตาลี เป็นผู้บุกเบิกการศึกษา “แม่เหล็กไฟฟ้าชีวภาพ” เขาเริ่มสนใจในการศึกษากระแสไฟฟ้าในสิ่งมีชีวิต และทำการทดลองโดยแตะคีมไปที่ขากบที่วางอยู่บนจานโลหะ ผลที่ได้คือขากบนั้นกระตุก จากผลการทดลองนี้ กัลวานีจึงสรุปว่าในตัวกบมีกระแสไฟฟ้าอยู่ ทำให้เกิดปฏิกิริยาขึ้นเมื่อใช้คีมแตะ เพราะคีมทำจากเหล็กซึ่งเป็นตัวนำไฟฟ้า เขาเรียกการหดตัวของกล้ามเนื้อเมื่อถูกกระตุ้นด้วยกระแสไฟฟ้าว่า แกลวานิซึม (galvanism) และเรียกพลังงานที่ทำให้ขากบกระตุกว่า "ไฟฟ้าชีวภาพ" (animal electricity)

16 กันยายน : “วันโอโซนโลก” (World Ozone Day) เป็นวันที่จัดตั้งขึ้นเพื่อให้คนทั่วโลกตระหนักถึงความสำคัญของชั้นโอโซนที่ปกป้องโลกจากรังสีอันตรายต่างๆ ในอวกาศ และเพื่อรำลึกถึงการลงนามใน พิธีสารมอนทรีออล ในวันที่ 16 กันยายน ค.ศ.1987 ซึ่งเป็นการร่วมมือระหว่างประเทศในการลดการใช้สารเคมีที่ทำลายชั้นโอโซน

ชั้นโอโซน (ozone layer, ozone shield) เป็นส่วนหนึ่งของชั้นบรรยากาศโลกที่ดูดซับรังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์มากที่สุด ช่วยป้องกันไม่ให้รังสีอัลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ส่องมาถึงโลกของเรา ทำให้ชีวิตบนโลกดำรงอยู่ได้

5 กันยายน : เป็นวันคล้ายวันเกิดของผู้ที่ได้รับฉายา “บิดาแห่งไฟฟ้าและเล็กทรอนิกส์” - ไมเคิล ฟาราเดย์ (Michael Faraday) นักเคมีและฟิสิกส์ชาวอังกฤษ โดยเขาเป็นที่รู้จักดีที่สุดจากผลงานของเขาเกี่ยวกับไฟฟ้าและแม่เหล็ก การทดลองครั้งแรกที่บันทึกไว้ของเขาคือการสร้างกองเหรียญโวลตาอิกโดยใช้ เหรียญ ฮาล์ฟเพนนีของอังกฤษเจ็ดเหรียญ วางซ้อนกันด้วยแผ่นสังกะสีเจ็ดแผ่น และกระดาษหกแผ่นชุบน้ำเกลือ เขาใช้กองเหรียญนี้ส่งกระแสไฟฟ้าผ่านสารละลายซัลเฟตแมกนีเซียและประสบความสำเร็จในการย่อยสลายสารประกอบเคมี

23 กันยายน : วันศารทวิษุวัต ในทุกๆ ปี วันที่ 22 หรือ 23 กันยายน ถือได้ว่าเป็น “วันศารทวิษุวัต” หนึ่งในปรากฏการณ์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการขึ้น – ตกของดวงอาทิตย์ ในวันดังกล่าวดวงอาทิตย์จะขึ้นทางทิศตะวันออก และตกทางทิศตะวันตกพอดี ทำให้ช่วงเวลากลางวันและกลางคืนยาวเท่ากัน ถือเป็นวันเปลี่ยนฤดูกาลเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วงของประเทศทางซีกโลกเหนือ และเปลี่ยนสู่ฤดูใบไม้ผลิของประเทศในซีกโลกใต้

ศารทวิษุวัต (สาด-ทะ-วิ-สุ-วัด) (Autumnal Equinox) คำว่า “Equinox” มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน 2 คำ คือ Aequus แปลว่า เท่ากัน และ Nox แปลว่า กลางคืน ดังนั้น Equinox หมายถึงวันที่กลางวันและกลางคืนยาวเท่ากัน ซึ่งตรงกับคำว่า “วิษุวัต” แปลว่า “จุดราตรีเสมอภาค”

24 กันยายน : เป็นวันคล้ายวันเกิดของ ฌอร์ฌ โคลด (Georges Claude) ผู้ค้นพบ “แสงนีออน” วิศวกรและนักประดิษฐ์ชาวฝรั่งเศสที่มีชื่อเสียงจากการประดิษฐ์และทำหลอดนีออน ซึ่งเป็นต้นแบบของแสงฟลูออเรสเซนต์ที่ได้ถูกใช้ในปัจจุบัน เขาใช้ความรู้ด้านเคมีและเริ่มทดลองกับก๊าซเฉื่อย โดยพบว่านีออนไวต่อไฟฟ้าและจะเรืองแสงได้หากมีแรงดันไฟฟ้าผ่านมากพอจึงพยายามบรรจุนีออนลงในหลอดแก้วที่เพื่อให้ขั้วไฟฟ้าที่ปลายทั้งสองข้างสามารถใช้ไฟฟ้าส่องสว่างนีออนได้

นีออน (neon) ตารางธาตุ : Ne / เลขอะตอม 10 สมาชิกหมู่ที่ 8 ของตารางธาตุ นีออนเป็นก๊าซเฉื่อยและเป็นแก๊สอะตอมเดี่ยวที่ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น และเกือบจะไม่เกิดปฏิกิริยาเคมีใดๆ