เกือบหมด

"ตัวพื้นที่เปลี่ยนแปลงไปเยอะครับพี่ จากเดิมที่เคยเปิดโล่งแสงแดดลงเต็ม ๆ ตอนนี้โดนพืชพื้นล่างเช้าคลุมเกือบหมด จะเหลือเปิดโล่งก็เฉพาะตรงที่เป็นหน้าผาตัด" ผมตอบคำถามเกี่ยวกับความเป็นไปของพื้นที่บนหน้าผาจากรุ่นพี่ผู้ซึ่งจัดเจนในกล้วยไม้และยังเป็นเจ้าของตูกะสูรีสอร์ท อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก

"กล้วยไม้เองก็ไม่ค่อยเหลือแล้วครับ เมื่อก่อนตอนขึ้นไปดูครั้งแรกขึ้นเต็มหน้าผา เต็มโขดหิน แล้วก็ออกดอกเต็มไปหมด สวยมากครับพี่" ผมเอ่ยถึงสถานการณ์ของกล้วยไม้สำคัญชนิดหนึ่งซึ่งถูกค้นพบบนยอดผานั้น "ผมว่าครั้งนี้ที่เพิ่งขึ้นไปน่าจะเหลือน้อยยิ่งกว่าครั้งล่าสุดที่พี่ขึ้นไปอีกครับ" ผมเสริม

"อืม ตอนนี้เจอขึ้นอยู่ที่หน้าผานี้ที่เดียวซะด้วยนี่ซิ ถ้าปล่อยไปแบบนี้ท่าทางจะแย่" รุ่นพี่เอ่ย "คงต้องจัดการนั่นแหล่ะครับ อย่างแรกอาจจะต้องเปิดพื้นที่ให้โล่งแสงส่องลงถึงพื้นก่อน แต่อย่างอื่นก็ไม่รู้แล้วครับ เราไม่มีข้อมูลพื้นฐานอะไรมากมายนักเลยไม่รู้จะไปอย่างไรต่อ แล้วถ้าเปิดพื้นที่ให้แสงส่องต้องส่องลงมาเท่าไรอีกส่องมามากเกินไปจะเป็นผลเสียไหมเราก็ไม่รู้" ผมออกความเห็นตามความเป็นจริง อาจารย์ผู้เคยถ่ายทอความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์เคยกล่าวไว้ว่า "การจัดการเพื่อการการอนุรักษ์แต่ขาดซึ่งข้อมูลจากการศึกษาทำให้เราขาดความเข้าใจและรู้จริง การอนุรักษ์ด้วยวิธีการแบบนี้เปรียบได้กับการขับรถโดยเอาผ้าดำมาผูกปิดตาไว้แล้วหวังเอาว่าจะไปถึงหมายอย่างปลอดภัย"

แต่อย่างไรก็ตามการจัดการการอนุรักษ์แบบเอาความคิดส่วนตัวเข้าว่าโดยไม่ได้ใช้ข้อมูลอ้างอิงก็เกิดขึ้นบ่อยครั้งไป ผมคิดในใจ

"แล้วนอกจากชนิด สถานที่ แล้วเรารู้ข้อมูลทางชีววิทยาอะไรเกี่ยวกับกล้วยไม้ชนิดนี้อีกบ้าง" ผมถาม "เท่าที่รู้ก็ช่วงการออกดอกเดือนสิงหาคมและตุลาคม แค่นี้แหล่ะ ปริมาณน้ำฝน ความชื่น ปริมาณแสง อุณหภูมิ ไม่มีซักอย่าง" รุ่นพี่ตอบ "อย่างนี้เราน่าจะเอาเครื่องมือบันทึกอุณหภูมิไปวางเก็บข้อมูลนะครับพี่ ผมมีไม่ได้ใช้งานอยู่หนึ่งเครื่องจากโครงการวัดปัจจัยทางกายภาพพอดี จริง ๆ แล้วไม่ใช่ว่าไม่ได้ใช้งานหรอกครับพี่ แต่เป็นเครื่องที่มีปัญหาซึ่งได้รับกลับมาจากการรับประกันสินค้าเสียมากกว่า" ผมบอก "แต่ตอนนี้ใช้งานได้ปกติแล้วนะครับ" ผมเอ่ยตามพร้อมด้วยเสียงหัวเราะ

"ถ้าจะให้จริงจังต้องขออนุญาติตามขั้นตอนก่อนครับพี่ ไม่งั้นจะเกิดผลกระทบทางด้านลบต่อทุกคนที่เกี่ยวข้องได้เลยนะครับ ใช้เวลาหน่อยแต่ไม่นานครับ" การดำเนินการศึกษาหรือทำวิจัยอย่างไรก็ตามในเขตพื้นที่อนุรักษ์ซึ่งมีกฎหมายควบคุมดูแลอยู่ ก็ต้องได้รับการอนุญาตอย่างเป็นทางการถึงจะถูกต้องตามหลักการและกฎหมาย การลักลอบดำเนินการอย่างไรซึ่งเป็นการปิดบังซ่อนเร้นและลับหลังเป็นเรื่องที่ไม่ถูกต้องและไม่สมควรทำ ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นเรื่องที่ขัดกับจริยธรรมอันควรมีสำหรับนักวิจัยทั้งหลายทั้งที่เป็นชาวไทยและชาวต่างชาติ ซึ่งขั้นตอนและวิธีการนั้นก็มีเผยแพร่อยู่และระยะเวลาการพิจารณานั้นไม่นานเหมือนดังเช่นก่อนอีกแล้ว ดังนั้นการกล่าวอ้างเรื่องความยุ่งยากและเสียเวลาไม่ดำเนินตามขั้นตอนจึงเป็นเรื่องของการขาดความรับผิดชอบและมักง่ายเสียมากกว่า

"ที่น่ากังวลคือเราจะหาทุนมาดำเนินโครงการในระยะยาวได้หรือเปล่าต่างหาก เพราะสำหรับผู้บริหารแล้วความสำคัญของเรื่องราวส่วนนี้มันต่ำเตี้ยเสียจริง" ผมตัดพ้อเล็กน้อยตามความรู้สึกซึ่งมีร่วมกัน "หวังว่าเจ้าจะรอดต่อไปในธรรมชาติอันงดงาม" ฉันคาดหวังลึกในใจให้เจ้า

"รองเท้านารีเวศย์วรุตม์"

เกี่ยวกับผู้เขียน

"แต่เดิมเป็นเด็กบ้านนอกจากจังหวัดจันทบุรี ที่มีความมุ่งมันตั้งใจศึกษาต่อ ณ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จากความสนใจส่วนตัวและการชักชวนจึงเข้าเรียนในสาขาวิทยาศาสตร์สัตว์ป่าและทุ่งหญ้า ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ จึงได้เข้าไปสัมผัสเรียนรู้เกี่ยวกับสัตว์ป่าหลากหลายประเภทในพื้นที่อนุรักษ์หลากหลายแห่งทั่วประเทศไทย หลังจากสำเร็จการศึกษาได้รับคำแนะนำให้ไปศึกษาต่อ ณ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จนสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาดุษฎีบัณฑิต กระนั้นก็ยังโหยหาและพยายามนำพาตัวเองเข้าป่าทุกครั้งที่โอกาสอำนวย"


พบกับบทความ "แบกเรื่องป่าใส่บ่ามาเล่า" ของ “จองื้อที” ได้ทุกวันที่ 1 และ 16 ของเดือน