นักกีฏวิทยาเฉลย กองทัพแมลงนับล้านบุก 5 หมู่บ้านศรีสะเกษ คือ “ด้วง" ในกลุ่มด้วงหนอนนก คาดมาตามอาหาร-ขึ้นบกหลบฝน-ผสมพันธุ์ก่อนฤดู เหตุฝนตกหนักเมื่ออาทิตย์ก่อน ชี้อีกไม่นานจะลดลง แต่ควรใช้ "แบล็คไลท์" ล่อหลังฝนตกป้องกันการเพิ่มจำนวน เตือนชาวบ้านแต่งตัวมิดชิดระวังเข้าหู-ตา
ดร.ชัชวาล ใจซื่อกุล นักกีฏวิทยาประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ข้อมูลแก่ทีมข่าววิทยาศาสตร์ ASTV-ผู้จัดการออนไลน์ ถึงกรณีแมลงนับล้านตัวบุกบ้านเรือนประชาชนในพื้นที่ 5 หมู่บ้าน ต.กระแชง อ.กันทรลักษ์ จ.ศรีสะเกษ ซึ่งจากภาพคร่าวๆ ที่เห็นระบุได้ว่าเป็นด้วงในวงศ์ทีนีบริโอดินี (Tenebrionidae) แต่ยังไม่สามารถระบุถึงสายพันธุ์ได้เพราะยังไม่เห็นแมลงตัวจริง
ด้วงกลุ่มนี้อยู่ในกลุ่ม “ด้วงหนอนนก” มีลำตัวสีดำ ปีกแข็ง ลำตัวมีขนาดเล็กประมาณ 1 เซนติเมตร อาศัยอยู่ในดินหรือในผลผลิตทางการเกษตรพวกธัญพืช หรือตามเศษวัชพืช กินธัญพืชจำพวกข้าว ข้าวโพด รำข้าว เป็นอาหาร มีวงจรชีวิตจากไข่ถึงตัวเต็มวัย ประมาณ 60-180 วันแล้วแต่อาหารและสภาพอากาศ ตัวเต็มวัยอยู่ได้ประมาณ 30-45 วัน
ทั้งนี้ นักกีฏวิทยาคาดว่า 5 หมู่บ้านนี้ น่าจะมีอาหารสำหรับด้วงกลุ่มนี้อยู่มาก และมีจำนวนผู้ล่าน้อย ทำให้ด้วงอพยพเข้ามาจำนวนมาก หรืออาจเป็นเพราะมีการใช้สารเคมีกำจัดแมลงในพื้นที่จำนวนมาก ทำให้ด้วงต้านทานต่อสารเคมีกำจัดแมลงมากขึ้น แต่กลับทำให้แตนเบียนที่เป็นผู้ล่าด้วงดังกล่าวถูกทำลายจนลดจำนวนลง เป็นเหตุให้ด้วงมีปริมาณเพิ่มขึ้นจนสารเคมีหรือระบบนิเวศไม่สามารถจัดการตัวเองได้
อย่างไรก็ดี ดร.ชัชวาล เผยว่าด้วงกลุ่มนี้ไม่ทำอันตรายต่อคน ไม่มีพฤติกรรมการกัด แต่หนามแหลมบริเวณขาอาจทำให้ผู้ที่สัมผัสเจ็บปวดหรือถลอกได้ถ้าพบเป็นกลุ่มใหญ่ในปริมาณมาก ส่วนอาการระคายเคืองตาน่าจะเป็นผลมาจาก "กรดอะซิติก" ในตัวด้วง ซึ่งไม่ก่อให้เกิดอันตรายและหายได้ด้วยการล้างน้ำเปล่า
“จากภาพที่เห็นผมยืนยันได้แน่ว่าเป็นด้วงในกลุ่มด้วงหนอนนก แต่ภาพยังเห็นไม่ชัดเจนพอที่จะระบุไปถึงระดับสปีชีส์ได้ ด้วงกลุ่มนี้ไม่อันตราย แต่อาจทำให้แสบตาจากกรดที่มันปล่อยออกมา เพราะปกติด้วงตัวหนึ่งจะปล่อยกรดอะซิติกหรือที่เราเรียกว่ากรดน้ำส้มในปริมาณเล็กน้อยอยู่แล้ว ซึ่งมันน้อยมากจนเราแทบไม่รู้สึก แต่กรณีนี้มันมาเป็นล้านๆ ตัว กรดเล็กๆ นั่นเลยถูกปล่อยฟุ้งอยู่ในพื้นที่ อาจทำให้คนที่ยังอยู่ในบริเวณเกิดอาการแสบตาหรือร้อนคันผิวหนัง แต่ไม่ต้องกังวล เพราะเพียงแค่ถูสบู่แล้วล้างด้วยน้ำสะอาดอาการก็จะดีขึ้น หากมีความจำเป็นจะต้องเข้าไปในพื้นที่ก็ควรใส่เครื่องป้องกันเช่น แว่นตาหรือเครื่องแต่งกายที่มิดชิด” ดร.ชัชวาล กล่าวถึงผลกระทบที่อาจได้รับจากด้วงจำนวนมาก
ดร.ชัชวาล ระบุเพิ่มเติมว่า การเข้าบ้านคนของแมลงนับวันยิ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้นเนื่องจากบ้านคนมีหลายปัจจัยที่ล่อให้แมลงเข้ามาอยู่อาศัย ทั้งแสงไฟ อาหาร น้ำ หรือแหล่งหลบภัยจากพายุฝนตก เพราะถ้าสังเกตให้ดีแมลงกลุ่มที่อาศัยหรือทำรังในดิน คือกลุ่มหลักที่มักอพยพเข้าบ้านคน เพราะบ้านมีพื้นที่ยกสูงปลอดภัยต่อประชากร อีกทั้งยังสะดวกต่อการผสมพันธุ์และวางไข่
นอกจากนี้ในช่วงที่ผ่านมามีฝนตกหนักในหลายพื้นที่กระจายทั่วประเทศ คล้ายช่วงต้นฤดูฝน ซึ่งเป็นช่วงที่แมลงและสัตว์หลายชนิดมักจะออกมาจากรังหรือที่ซ่อนเป็นจำนวนมาก เพื่อผสมพันธุ์และวางไข่ เนื่องจากในช่วงดังกล่าวจะเป็นช่วงที่มีอาหารอุดมสมบูรณ์พร้อมสำหรับตัวอ่อน และสัตว์บางชนิดจะออกมาจากที่อยู่อาศัยหากมีแนวโน้มว่าน้ำจะท่วมทำให้ในช่วงที่มีฝนตกเรามักพบเห็นพฤติกรรมที่แปลกไปของสัตว์หลายๆ ชนิด
“ไม่ต้องกังวลครับ เดี๋ยวมันก็จะค่อยๆ ลดจำนวนไปเอง เพราะพอผสมพันธุ์เสร็จแล้วตัวเต็มวัยจะอยู่ได้ไม่นานก็ตาย คล้ายๆ กับจักจั่นที่เคยออกมามากๆ ในช่วงหนึ่ง แต่ยังไงก็คงจะรอไม่ได้ทางที่ดีผมแนะนำให้ล่อด้วยไฟแบล็กไลท์ (Black light) แล้วรองน้ำในภาชนะใต้แสงไฟหลังฝนตกแรกๆ ก่อนที่มันจะผสมพันธุ์กันสำเร็จ ไม่เช่นนั้นมันก็จะผสมพันธุ์แล้ววางไข่บนผิวดิน หรือตามธัญพืช รอเวลาที่จะกลับมาเล่นงานเราอีกครั้ง" ดร.ชัชวาลแนะนำ
ส่วนแมลงที่ตกบนพื้น ดร.ชัชวาลแนะนำให้กวาดใส่ถุงไปเป็นอาหารสัตว์ เพราะเป็นโปรตีนชั้นดีสำหรับไก่ นกกระทา กบ แต่ไม่แนะนำการใช้สารเคมีกำจัดแมลง เพราะอาจจะไม่ได้ผลเจาะจงกับด้วงกลุ่มนี้สักเท่าไร เนื่องจากเป้าหมายส่วนใหญ่ของยาฆ่าแมลงจะตกไปที่หนอนผีเสื้อ ยุง แมลงวัน แมลงสาบ และถ้าใช้ในปริมาณมากก็จะเป็นโทษแก่ผู้ใช้และเกิดสารตกค้างในระยะยาวด้วย ทางที่ดีให้หลีกเลี่ยงการสัมผัสแมลงโดยตรงเพราะบางชนิดอาจมีพิษหรือก่อให้เกิดอาการแพ้ และพยายามปิดช่องเปิดต่างๆ ในบ้าน โดยเฉพาะถ้าเปิดแสงไฟ พร้อมทั้งย้ายเด็กและสัตว์เลี้ยงให้ห่างจากแมลงเหล่านี้เพราะอาจบินเข้าหูได้
อ่านข่าวก่อนหน้า >> แมลงนับล้านตัวบุกยึด 5 หมูบ้านศรีสะเกษ พ่นยาฆ่าไม่ตาย คนต้องหนีนอนนอกบ้าน
ดร.ชัชวาล ใจซื่อกุล ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย*******************************
