ไม่เคยพบมาก่อน ดาวฤกษ์อายุมากเตรียมคลอดดาวเคราะห์รุ่น 2

สเปซด็อตคอม/สเปซเดลี - นักดาราศาสตร์สุดฉงน พบ 2 ดาวฤกษ์รุ่นดึกกำลังจะมีทายาทดาวเคราะห์เป็นรุ่นที่ 2 หลังจากที่เคยให้กำเนิดดาวเคราะห์รุ่นแรกเมื่อนานมาแล้ว นับเป็นเรื่องน่าตื่นเต้นในวงการดาราศาสตร์ เพราะยังไม่เคยพบปรากฏการณ์เช่นนี้มาก่อนเลย

การสำรวจพบดาวฤกษ์ 2 ดวงที่กำลังจะมีดาวบริวารดวงใหม่เกิดขึ้นเป็นรุ่นที่สองนี้เปิดเผยโดยคาร์ล เมลิส (Carl Melis) บัณฑิตศึกษาสาขาดาราศาสตร์ มหาวิทยาลัยแห่งรัฐแคลิฟอร์เนีย เมืองลอสแองเจลิส (University of California, Los Angeles: UCLA) สหรัฐฯ ระหว่างการประชุมประจำปีของสมาคมดาราศาสตร์อเมริกัน (American Astronomical Society: AAS) ที่จัดขึ้นในเมืองออสติน มลรัฐเทกซัส เมื่อวันที่ 7 - 11 ม.ค. ที่ผ่านมา

"ดาวฤกษ์ 2 ดวงนี้อาจนับเป็นดาวฤกษ์กลุ่มใหม่เลยก็ว่าได้ เพราะว่าทั้ง 2 ดวง มีความพร้อมเต็มที่ที่จะให้กำเนิดดาวเคราะห์บริวารรุ่นที่ 2 ซึ่งเป็นเวลาหลังจากที่ดาวฤกษ์เหล่านี้ถือกำเนิดมานานมากแล้ว และมีดาวเคราะห์รุ่นแรกก่อตัวเป็นดาวบริวารเรียบร้อยไปแล้ว" เมลิส กล่าว

ทั้งนี้ ดาวฤกษ์ 2 ดวงที่เมลิสสำรวจพบ คือ ดาว BP Piscium ในกลุ่มดาวปลา (Pisces) และดาว TYCHO 414 329 2 ในกลุ่มดาวหมีใหญ่ (Ursa Major) ซึ่งนักวิจัยยังไม่รู้อายุที่แน่นอน แต่คาดว่าอย่างน้อยที่สุดก็หลายร้อยล้านปีหรืออาจจะถึงหลายพันล้านปีก็เป็นได้

สิ่งผิดปกติที่เมลิสและทีมวิจัยสังเกตได้ว่าอาจจะมีดาวเคราะห์ดวงใหม่ก่อตัวขึ้นรอบๆ 2 ดาวฤกษ์ที่ว่า เนื่องจากเขาพบมีกลุ่มฝุ่นละอองและก๊าซจำนวนมากฟุ้งกระจายอยู่รอบดาวฤกษ์ ซึ่งอนุภาคเหล่านี้ล้วนเป็นวัตถุต้นกำเนิดของดาวเคราะห์

"พวกเราเข้าใจกันว่าดาวเคราะห์จะก่อตัวขึ้นได้รอบดาวฤกษ์ที่อายุยังน้อย และต้องมีฝุ่นละอองและก๊าซอยู่รวมกันหนาแน่นโดยรอบดาวฤกษ์นั้น ซึ่งอนุภาคเหล่านี้จะรวมตัวกันจนเป็นดาวเคราะห์เสร็จสมบูรณ์หลังจากที่ดาวฤกษ์มีอายุได้ราว 10 ล้านปี และจะไม่มีอนุภาคหรือปรากฏการณ์เช่นนี้เกิดขึ้นอีกตลอดช่วงอายุของดาวฤกษ์" เมลิส อธิบาย และเมื่อเขาพบเห็นสัญญาณดังกล่าวเขาจึงตื่นเต้นมาก ซึ่งบรรดานักดาราศาสตร์ก็ไม่เคยคาดคิดกันมาก่อนว่าจะมีดาวเคราะห์เกิดขึ้นรอบดาวฤกษ์อายุมาก เนื่องจากจะไม่ปรากฏฝุ่นละอองและก๊าซอีก

เมลิสยังพบอีกว่าดาวฤกษ์อายุมากทั้ง 2 ดวงนั้นกลับมีคุณสมบัติของดาวฤกษ์อายุน้อยอยู่หลายประการ เช่น ปริมาณก๊าซเพิ่มขึ้นค่อนข้างเร็ว มีฝุ่นและก๊าซหมุนวนอยู่โดยรอบในขอบเขตที่กว้างมาก แผ่รังสีอินฟาเรดออกมามหาศาล และในกรณีของดาว BP Piscium ยังปล่อยก๊าซสู่อวกาศอีกมากมาย

ด้วยคุณลักษณะที่เหมือนกับดาวฤกษ์อายุน้อย ในตอนแรกเมลิสก็คิดว่าเขาคงพบดาวเคราะห์รุ่นเอ๊าะเข้าให้แล้ว ทว่าเมื่อเก็บข้อมูลเพิ่มเติมมากขึ้นเขาก็ถึงกับงงงันไม่น้อยเมื่อพบว่าปริมาณแร่ธาตุลิเธียมของดาว BP Piscium มีน้อยกว่าดาวฤกษ์อายุน้อยทั่วไปถึง 7 เท่า ซึ่งโดยหลักการแล้วดาวฤกษ์ที่อายุไม่มากนักจะมีปริมาณลิเธียมอยู่มากมาย และจะค่อยๆ เผาผลาญให้หมดไปเรื่อยๆ เมื่อดาวอายุมากขึ้น แต่อย่างไรก็ตาม เมลิสก็ไม่รู้ว่าเริ่มแรก BP Piscium มีปริมาณลิเธียมอยู่เท่าไหร่กันแน่

เมลิสยังได้ข้อมูลอีกว่า พลังงานที่อยู่รอบๆ ดาว BP Piscium มีอยู่ 75% จะถูกอนุภาคฝุ่นที่อยู่โดยรอบเปลี่ยนให้เป็นแสงอินฟาเรด และเช่นเดียวกับกับพลังงานอีก 12% ที่อยู่รอบดาว TYCHO 4144 329 2 ซึ่งเป็นปริมาณที่มากผิดปกติ และเป็นสิ่งที่บ่งชี้ได้ว่าดาวทั้ง 2 ดวงนี้อายุไม่น้อยแล้วเมื่อเปรียบเทียบกับดาวฤกษ์ดวงอื่นๆ ที่รู้ประวัติมาก่อนหน้าแล้ว

ทั้งนี้ ดาว TYCHO 414 329 2 มีขนาดใกล้เคียงกับดวงอาทิตย์ของเราและห่างจากโลกราว 200 ปีแสง ส่วนดาว BP Piscium นักดาราศาสตร์ยังไม่รู้ขนาดและระยะห่างจากโลกแน่ชัด