Q: เจ้านายชอบโทรสั่งงานวันเสาร์ อาทิตย์ หนูไม่ได้เกี่ยงงานแต่รู้สึกว่าวันหยุดสุดสัปดาห์เป็นเวลาส่วนตัวมากกว่า เราจะมีวิธีบอกเจ้านายให้รู้แบบอ้อมๆ บ้างไหมคะ
A: เรื่องนี้อยากให้มองทั้งสองมุม มุมแรกเริ่มต้นที่ตัวเราก่อนเพราะง่ายกว่า คือไม่อยากให้คิดว่าเสาร์อาทิตย์ฉันจะไม่ทำงานเลยเพราะเป็นเวลาส่วนตัว ต้องยอมรับว่าหากคุณเป็นพนักงานรับเงินเดือน นายจ้างคาดหวังว่าจ้างคุณเหมาเป็นราคาต่อเดือน ซึ่งหมายถึง 30 วัน เพียงแต่กำหนดให้มีวันหยุดประจำสัปดาห์บ้าง แต่ในช่วงวันหยุดคุณก็ยังเป็นลูกจ้างของนายจ้างอยู่ดี ดังนั้นคงมีบ้างที่ต้องทำงานในวันหยุดหรือรับโทรศัพท์นอกเวลางาน แต่เห็นด้วยอย่างยิ่งว่าควรเป็นเฉพาะเรื่องด่วน เรื่องสำคัญที่ไม่สามารถรอได้เท่านั้น ถ้าเข้าใจอย่างนี้ก็จะเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการแก้ปัญหา
ส่วนอีกมุมมองคงเป็นเรื่องระหว่างเรากับหัวหน้า ผมว่าเรื่องอย่างนี้อย่าพูดอ้อมๆเลย หัวหน้าเราฉลาดไม่แพ้เรา พูดวกไปวนมาเขาก็รู้อยู่ดีกว่าเรากำลังจะบอกอะไร งานนี้ผมแนะนำให้พูดคุยกันตรงๆ ด้วยเหตุผลและวัตถุประสงค์ที่จะร่วมกันแก้ปัญหา โดยแนวทางในการพูด ขอให้พูดความรู้สึกของเรา อย่าพูดถึงพฤติกรรมของเขา ฝรั่งเรียกการพูดแบบนี้ว่า I-Message (แปลว่าข้อความที่พูดถึงตัวฉัน ไม่ใช่พูดถึงตัวเขา) ซึ่งแนวทางนี้เหมาะกับการสื่อสารเรื่องที่เรามีความรู้สึกที่ไม่ดีกับพฤติกรรมบางอย่างของคนอื่น
หลักการในการพูดแบบ I-Message มีอยู่ 5 ขั้นตอน เรียกว่า A.E.I.O.U. ซึ่งเป็นคำย่อ ...ผมจะสาธิตให้ฟัง
A (มาจาก Assume Positive -- แปลว่าคิดบวกไว้ก่อน) เช่นพูดว่า "พี่ค่ะหนูเข้าใจว่าบางทีพี่โทรหาหนูวันหยุดเพราะมันเป็นเรื่องสำคัญและด่วนจริงๆ"
E (มาจาก Express Feeling -- แปลว่าอธิบายความรู้สึกของเราต่อเหตุการณ์นี้) เช่นพูดว่า "แต่หนูรู้สึกไม่สบายใจและไม่ค่อยสะดวกใจที่บางครั้งอาจไม่ได้รับโทรศัพท์พี่เพราะติดอย่างอื่นอยู่หรืออยู่กับครอบครัว ก็ไม่กล้ารับเพราะเกรงเขาจะหาว่าสนใจเรื่องอื่นมากกว่า"
I (มาจาก Identify -- แปลว่าบอกสิ่งที่อยากได้) เช่นพูดว่า "หนูอยากให้พี่สั่งงานหนูล่วงหน้าในวันศุกร์เช้าหรือหากรอได้ขอเป็นจันทร์เช้าเพราะบางเรื่องต้องประสานกับคนอื่น ก็ไม่กล้ารบกวนเขาในวันหยุด หรือหากด่วนจริงๆ พี่อาจจะส่ง SMS มาก็ได้ แต่หนูอาจจะไม่ได้ตอบทันที เพราะโทรศัพท์ไม่ได้อยู่กับตัว"
O (มาจากคำว่า Outcome -- แปลว่าผลลัพธ์หรือประโยชน์ที่ได้รับจากการทำตามที่เสนอ) เช่นพูดว่า "หากเป็นอย่างนี้ หนูเชื่อว่าจะทำงานให้พี่ได้เร็วและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพราะงานหลายอย่างที่พี่อยากให้ช่วย ต้องประสานกับคนอื่น การประสานงานในวันหยุดค่อนข้างยากและใช้เวลา"
U (มาจากคำว่า Understanding -- แปลว่าตรวจสอบความเข้าใจของอีกฝ่ายว่าคิดเห็นอย่างไร) เช่นพูดว่า "พี่คิดว่ายังไงค่ะ"
ลองดูนะครับ อาจพูดไม่ได้อย่างนี้เป๊ะ อย่างน้อยยึด A.E.I.O.U. เป็นแนวทางแล้วพูดในสไตล์ของคุณ
ผลลัพธ์เป็นอย่างไร อย่าลืมส่งข่าว
อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา
apiwut@riverorchid.com