ฮือฮา! พบ “ตั๊กแตนแม่โจ้แพร่” สกุลใหม่ของโลก สายพันธุ์พิทักษ์สิ่งแวดล้อม

แพร่ - นักวิจัยค้นพบตั๊กแกนพันธุ์ใหม่ของโลก กลางป่า “มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ” ผู้เชี่ยวชาญด้านตั๊กแตนโลก การันตีแล้ว พร้อมตั้งชื่อ “ตั๊กแตนแม่โจ้แพร่ - Anasedulio majophrae” ชี้เป็นบทพิสูจน์การหยุดเผาป่ามานาน 20 ปี จนเกิดความหลากหลายทางชีวภาพขึ้นได้ชัดเจน

วันนี้ (3 ต.ค.) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ได้มีการค้นพบแมลงชนิดใหม่เป็นแมลงเฉพาะถิ่นที่ยังไม่เคยพบมาก่อนในส่วนใดของโลก และเป็นตัวช่วยย่อยสลายเศษพืชในป่าทำให้สิ่งแวดล้อมในป่าเต็งรังดีขึ้น ล่าสุดคณะกรรมการสถาบันลูกโลกสีเขียว นำโดยนายอนันต์ ดวงแก้วเรือน ประธานคณะกรรมการภาคเหนือ ได้เข้าเยี่ยมชมผลงานการค้นพบแมลงสกุลใหม่ของโลกซึ่งเกิดจากผลของการอนุรักษ์ฟื้นฟูป่าหยุดการเผาป่านานถึง 20 ปี

ดร.แหลมไทย อาษานอก อาจารย์ประจำสาขาวิชาเกษตรป่าไม้ เปิดเผยว่า การค้นพบตั๊กแตนชนิดใหม่ของโลกนี้ เนื่องทางมหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ได้ร่วมมือกับองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) ดำเนินโครงการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าธรรมชาติของมหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ โดยมี ดร.วียะวัฒน์ ใจตรง และนายภัทรวิชญ์ ดาวเรือง เข้าร่วมทำการสำรวจ ในพื้นที่วิจัยเป็นป่าเต็งรังในเนื้อที่ 800 ไร่ ใน ต.แม่ทราย อ.ร้องกวาง จ.แพร่

หลังจากค้นพบตั๊กแตนดังกล่าวซึ่งมีลักษณะที่แตกต่างจากตั๊กแตนทั่วไป คือ เป็นตั๊กแตนหนวดสั้น เผ่า Gereniini ลักษณะเฉพาะตัวอีกคือ มีปิกเป็นรูปทรงคล้ายเกล็ดปลา คือ เล็กสั้นปลายแหลม หรือมน ขอบของปีกแต่ละข้างไม่สัมผัสกัน เป็นตั๊กแตนขนาดกลาง สีพื้นฐานเป็นสีน้ำตาลอ่อนถึงน้ำตาล มีแถบสีขาวพาดจากหลังตาถึงข้างอกอย่างชัดเจน มีจุดสีดำมันวาว 1-2 จุดบนปีกใกล้ฐานปีกคู่บน ขาคู่ หลังมีลายสีดำพาดสามแถบ ในตัวผู้แผ่น sub genital ยาวและแยกออกเป็น 2 อันชัดเจน ในตัวเมียมีอวัยวะวางไข่ที่สั้น

จากนั้นได้นำมาตรวจสอบโดยละเอียด โดยมี Prof. S.Yu.Storozhenko แห่ง Institute of Biology and Soil Science,Russia สถาบันผู้เชี่ยวชาญด้านตั๊กแตนของโลก ซึ่งได้ทำการพิสูจน์ชนิดเรียบร้อยแล้ว จึงพบว่าตั๊กแตนชนิดนี้เป็นแมลงชนิดใหม่ของโลก (New genus) มีโอกาสยากมากที่จะค้นพบสิ่งมีชีวิตสกุลใหม่ของโลกในปัจจุบัน จึงมีการตั้งชื่อให้ตั๊กแตนชนิดนี้ว่า “Anasedulia” เนื่องจากแผ่น sub genital ที่ปลายท้องของตัวผู้ยื่นยาว และแยกเป็น 2 อัน และให้คำระบุชนิดเป็น maejophrae เพื่อเป็นเกียรติแก่สถานที่ที่ค้นพบ รวมเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anasedulio majophrae หรือ “ตั๊กแตนแม่โจ้แพร่”

ดร.แหลมไทยกล่าวด้วยว่า การค้นพบครั้งนี้นับเป็นความสำคัญต่อการศึกษา และชื่อเสียงต่อประเทศไทยอย่างมาก และได้มีการเขียนบทความทางวิชาการตีพิมพ์ลงในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ ชื่อ “Far Eastern Entomologist” ฉบับเดือนกันยายน 2015 ที่ผ่านมา เพื่อเป็นการยืนยันการค้นพบตั๊กแตนสกุลใหม่ของโลก ทั้งยังถือเป็นก้าวแรกของการศึกษาทางอนุกรมวิธานของตั๊กแตนในประเทศไทยอย่างจริงจังด้วย

ดร.แหลมไทยย้ำว่า ตั๊กแตนสกุลใหม่ของโลกนี้ยังพบอยู่เพียงในป่าเต็งรังภายในมหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติเท่านั้น และยังพบว่าเป็นสกุลเฉพาะถิ่นของประเทศไทยอีกด้วย

การค้นพบครั้งนี้เป็นเครื่องพิสูจน์ได้ว่า พื้นที่ป่ารอบแม่โจ้-แพร่เฉลิมพระเกียรติ เป็นป่ารอบมหาวิทยาลัยที่หยุดการเผาป่ามาราว 20 ปี ตามอายุมหาวิทยาลัย การอนุรักษ์ป่าให้คงอยู่ย่อมสามารถอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพไว้ได้ แม้ในมหาวิทยาลัยฯ มีผืนป่าเพียงเล็กน้อย ยังมีการพัฒนาสายพันธุ์แมลงตามธรรมชาติจนเกิดสายพันธุ์ใหม่ขึ้นมา ดังนั้น หากช่วยกันรักษาผืนป่าขนาดใหญ่ให้มากที่สุดย่อมจะมีการพัฒนาความหลากหลายของสรรพชีวิตได้อย่างมากมาย

“แต่ข้อควรระวังสำหรับตั๊กแตนชนิดนี้อาจต้องสูญพันธุ์ถ้ามีการเผาป่า เนื่องจากตั๊กแตนชนิดใหม่นี้ไม่สามารถบินได้ อาจหนีไฟไม่ได้ถ้ามีการลุกไหม้ที่รุนแรง” ดร.แหลมไทยกล่าว

นายสุมัย หมายมั่น อดีตผู้อำนวยการป่าชุมชน กรมป่าไม้ เปิดเผยว่า แมลงชนิดดังกล่าวเป็นสายพันธุ์ใหม่ที่วิวัฒนาการขึ้นจากการปรับตัวของป่า ในบริเวณป่า ต.แม่ทราย อ.ร้องกวาง จ.แพร่ เป็นป่าเต็งรัง แต่ถูกแผ้วถางนำไม้ไปใช้ หรือใช้ทรัพยากรอย่างไม่ระมัดระวัง จนสภาพป่าเสื่อมโทรม เหลือเพียงต้นตองตึงขนาดเล็ก แต่เมื่อแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ เข้ามาตั้งที่บริเวณดังกล่าวได้มีการอนุรักษ์ป่าฟื้นฟูขึ้นเป็นลำดับ จนสภาพป่ากลายเป็นที่ศึกษาของนักศึกษาวิชาเกษตรป่าไม้ได้เป็นอย่างดี ทำให้ป่าบริเวณนี้กว่า 800 ไร่ไม่มีผู้บุกรุก มีการฟื้นฟูอย่างต่อเนื่องจนมีต้นไม้ขนาดใหญ่ขึ้นอยู่โดยทั่วไป เป็นป่าที่สำคัญทางการศึกษามาก

จากการศึกษาของคณะวิจัยฯ ได้พบแมลงดังกล่าวก็น่าสนใจมาก ซึ่งพบว่า “ตั๊กแตนแม่โจ้แพร่” เป็นตั๊กแตนขนาดกลาง หากินเศษวัสดุย่อยสลายจากพืชในป่าไม่กินใบไม้สด ก็นับว่าเป็นตั๊กแตนที่น่าจะมีประโยชน์ต่อการพัฒนาเกษตรในระบบนิเวศได้ในอนาคต

นายคณิต มนูธรรมเจริญ คณะกรรมการสถาบันลูกโลกสีเขียว กล่าวว่า สภาพของป่าเต็งรังที่สมบูรณ์ ไม่ถูกไฟไหม้เลย เศษวัสดุในป่าจะถูกย่อยจนอยู่ในระดับที่เหมาะสมไม่เป็นเชื้อไฟมหาศาลอย่างที่เชื่อกัน ตั๊กแตนแม่โจ้แพร่น่าจะเป็นตัวชี้วัดหนึ่งที่เกิดขึ้นในป่าเต็งรัง สัตว์เดิมที่เห็นก็คือ ปลวก แมลงชนิดอื่นๆ ที่ย่อยเศษพืชแห้งได้อย่างรวดเร็วทำให้ป่ามีความสมดุล

ทั้งนี้ ป่าเต็งรังยังมีอีกหลายเรื่องที่ต้องศึกษาเพราะหลายอย่างเป็นประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตมากโดยเฉพาะมนุษย์เรา ดังนั้น “ตั๊กแตนแม่โจ้แพร่” จึงน่าสนใจในแง่ของการเกิดวิวัฒนาการใหม่ในป่าที่ดูแลดี ไฟไม่เข้า เรื่องนี้ควรต้องขยายผลให้มากจะเป็นประโยชน์ต่องานด้านวิชาการในการฟื้นฟูป่าเต็งรังของภาคเหนือ

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า หลังจากค้นพบแมลงชนิดดังกล่าวแล้ว ทางมหาวิทยาลัยแม่โจ้-แพร่ เฉลิมพระเกียรติ ได้รายงานให้อธิการบดีมหาวิทยาลัยแม่โจ้ทราบ โดยจะมีการแถลงข่าวการพบตั๊กแตนพันธุ์ใหม่ของโลกอย่างเป็นทางการในวันที่ 9 ตุลาคมนี้