ภาค ปชช.ลุ่มน้ำปิงเปิดเวทีแฉโครงการขุดลอกตัวปัญหา

กำแพงเพชร - ภาคประชาชนลุ่มน้ำปิงเปิดเวทีถกแก้น้ำท่วม แฉโครงการขุดลอกสร้างปัญหา ถนน-สะพานส่อพังเพียบ แนะบริษัทเอกชนก่อนเสนอ TOR ชิง 3.5 แสนล้าน ควรผนวกข้อมูลจากชาวบ้านไปในแผนด้วย

วันนี้ (30 ก.ค.) องค์กรออกซ์แฟม ประเทศไทย (Oxfam) ร่วมกับมูลนิธิบริหารจัดการน้ำแบบบูรณาการ และเครือข่ายองค์กรภาคประชาชนลุ่มน้ำปิง 6 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ ตาก กำแพงเพชร นครสวรรค์ พิจิตร และสุโขทัย ได้จัดเวทีสัมมนาสรุปบทเรียนแนวทางการบริหารจัดการลุ่มน้ำปิง ที่โรงแรมนวรัตน์ อ.เมือง จ.กำแพงเพชร โดยมีองค์กรชาวบ้านในพื้นที่ลุ่มน้ำปิงเข้าร่วมกว่า 100 คน เพื่อสรุปบทเรียนสะท้อนปัญหา และหาข้อเสนอแนะในการบริหารจัดการน้ำ และการปรับตัวของประชาชนในพื้นที่ต่อภาครัฐ

นางสาวสุนทรี แรงกุศล ผู้อำนวยการองค์กรออกซแฟม ประเทศไทย กล่าวว่า การจัดเวทีครั้งนี้เพื่อเป็นการเปิดพื้นที่การมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่ลุ่มน้ำต่างๆ ที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ซึ่งในปีที่ผ่านมาได้ประสบกับปัญหาน้ำท่วมอย่างรุนแรง สร้างความเสียหายในทุกภาคส่วน โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อเกษตรกร จึงมีความจำเป็นที่ทุกภาคส่วน โดยเฉพาะภาคประชาชนควรจะได้มีโอกาสสรุปบทเรียนและนำเสนอความคิดแนวทางต่อรัฐบาล

แม้ว่าในขณะนี้รัฐบาลได้ให้ความสำคัญ และพยายามอย่างเต็มที่ในการผลักดันโครงการ และงบประมาณอย่างมากมายในการป้องกันและแก้ปัญหา ตลอดจนการลดผลกระทบของน้ำท่วมที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ซึ่งเป็นเรื่องที่ดี แต่อยากจะเสนอเพิ่มเติมว่า ลำพังการคิดหรือผลักดันมาตรการต่างๆ ที่เป็นอยู่ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเรื่องของการทำโครงสร้างพื้นฐาน และระบบการป้องกันน้ำท่วม โดยการคิดมาจากส่วนของภาคราชการเป็นหลักนั้นไม่เพียงพอ เพราะปัญหาเรื่องน้ำท่วมนั้นมีหลายมิติ และมีความซับซ้อน

ภาครัฐจึงควรให้ความสำคัญต่อการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนอย่างแท้จริง โดยเฉพาะจากภาคประชาชนในพื้นที่ลุ่มน้ำต่างๆ นอกจากนี้ยังอยากเสนอให้การจัดสรรงบประมาณในการแก้ปัญหาน้ำท่วม ควรให้ความสำคัญในมิติของการแก้ปัญหาโดยภาคประชาชนด้วย นอกเหนือจากให้ภาคราชการเป็นผู้ดำเนินการอย่างที่เป็นอยู่

นอกจากนี้ จากการสะท้อนปัญหาของภาคประชาชนในแต่ละพื้นที่ รวมทั้งคณะทำงานได้มีโอกาสลงพื้นที่สำรวจโครงการขุดลอกแหล่งน้ำป้องกันน้ำท่วมของรัฐบาล พบว่ามีปัญหาในการปฏิบัติมาก ทำให้ไม่มั่นใจว่างบประมาณมหาศาลที่ทุ่มลงไปในโครงการต่างๆ นั้นมีกลไกการตรวจสอบในแง่ประสิทธิภาพมากน้อยเพียงใด เช่น ที่บึงบอระเพ็ด จ.นครสวรรค์ มีโครงการขุดลอกใช้งบเกือบ 200 ล้านบาท แต่ปรากฏว่ามีการนำดินที่ขุดจากบึงไปทิ้งไว้บริเวณใกล้ๆ หรือข้างๆ บึงนั้นเอง

ดังนั้นการเปิดโอกาสให้ประชาชนในพื้นที่ต่างๆ เข้ามามีส่วนร่วมกำกับดูแลการดำเนินการโครงการต่างๆ ที่รัฐอนุมัติไปแล้วในแต่ละพื้นที่ จะช่วยให้รัฐบาลทราบปัญหาในการดำเนินโครงการในแต่ละพื้นที่ได้ตามความเป็นจริง ซึ่งจะทำให้การใช้งบประมาณเป็นไปอย่างคุ้มค่า

ด้าน ดร.วสันต์ จอมภักดี นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณะกรรมการประสานงานอนุรักษลุ่มน้ำปิง และสิ่งแวดล้อม เปิดเผยว่า โครงการแก้ปัญหาน้ำท่วมของรัฐบาลที่ผ่านมาเป็นโครงการที่ก่อให้เกิดปัญหาตามมามากมาย แทนที่จะบรรเทาปัญหา เพราะลักษณะโครงการดำเนินการไปโดยความไม่รู้ และเกิดผลกระทบที่เป็นปัญหาใหม่ๆ ตามมา

เช่น การขุดลอกแม่น้ำลำคลองทั้งเล็กใหญ่ในพื้นที่ลุ่มน้ำปิง โดยการตักทรายตักดินออกไป ทำให้ตอม่อสะพานหลายแห่งบริเวณที่ถูกขุดลอกนั้นลอยขึ้นมา และมีโอกาสที่จะพังได้ในอนาคต เช่นที่ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ เป็นต้น

นอกจากนี้ การขุดลอกแม่น้ำในช่วงต้นน้ำ ทำให้น้ำในแม่น้ำปิงช่วงต้นน้ำไหลแรงและเร็วขึ้น ทำให้น้ำมีโอกาสจะไหลเข้าท่วมพื้นที่ด้านล่างเร็วขึ้น และในอนาคตรัฐบาลก็จะต้องเสียงบประมาณในการซ่อมแซมสาธารณูปโภคที่เสียหายจากการขุดลอกแม่น้ำลำคลองดังกล่าว

ดร.วสันต์ยังเสนอด้วยว่า โครงการบริหารจัดการน้ำ 3.5 แสนล้านบาทของรัฐบาล เราคงไปขัดขวางยากเพราะรัฐบาลต้องการใช้งบประมาณนี้ และหน่วยงานต่างๆ ก็ชงเรื่องไปเพราะอยากใช้งบประมาณก้อนโตนี้

ตนจึงอยากเสนอไปยังบริษัทต่างๆ ที่จะเสนอทีโออาร์ เพื่อที่จะประมูลโครงการ 3.5 แสนล้านบาทนี้ ควรนำข้อมูลจากภาคประชาชนในพื้นที่ลุ่มน้ำต่างๆ บรรจุไว้ในทีโออาร์ด้วย จะทำให้แผนงานที่จะใช้งบประมาณมหาศาลนี้ตรงกับสภาพความเป็นจริง และเกิดประโยชน์อย่างแท้จริง และมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด