ญี่ปุ่นเตรียมเลือกตั้ง ชี้ชะตา “คิชิดะ” นายกฯ เดือนเดียว?

ญี่ปุ่นจะมีการเลือกตั้งในวันที่ 31 ตุลาคม ท่ามกลางคะแนนนิยมของพรรครัฐบาลที่ตกต่ำเป็นประวัติการณ์ และอาจทำให้นายฟูมิโอะ คิชิดะ เป็นนายกรัฐมนตรีที่อยู่ในตำแหน่งสั้นที่สุดในประวัติศาสตร์ ไม่ถึง 1 เดือน

ผู้นำญี่ปุ่นจะประกาศยุบสภาในวันนี้ (14 ต.ค.) เพื่อให้จัดการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 31 ต.ค. การเลือกตั้งครั้งนี้เป็นความท้าทายที่สุดของพรรคเสรีประชาธิปไตย หรือ LDP ที่บอบช้ำอย่างหนักจากการระบาดของโรคโควิด-19 ที่ส่งผลต่อคะแนนนิยมของรัฐบาลและเศรษฐกิจญี่ปุ่น

นายกฯ ญี่ปุ่นที่อยู่ในตำแหน่งสั้นที่สุด คือ เจ้าชายนารูฮิโกะ ฮิงาชิคูนิ ที่อยู่ในตำแหน่งช่วงปี 2488 เป็นเวลา 54 วัน แต่หากการเลือกตั้งครั้งนี้ พรรค LDP ต้องพ่ายแพ้ ไม่ได้เป็นรัฐบาล นายคิชิดะอาจทำสถิติใหม่ เป็นนายกฯ ที่วาระสั้นที่สุด อยู่ในตำแหน่งเพียงไม่ถึง 1 เดือน


ผลการสำรวจจากสื่อมวลชนใหญ่ทุกสำนักในญี่ปุ่นเมื่อเดือนกันยายนพบว่า นายคิชิดะเริ่มตำแหน่งนายกฯ ด้วยคะแนนนิยมที่ต่ำเป็นประวัติการณ์ ผลสำรวจของอาซีฮีชินบุน คะแนนนิยมของรัฐบาลคิชิดะอยู่ที่ 45%, ไมนิจิชินบุนอยู่ที่ 49%, โยมิอูริชินบุนอยู่ที่ 56% และนิเกอิอยู่ที่ 59%

รัฐบาลคิชิดะเริ่มต้นด้วยคะแนนนิยมที่ต่ำกว่าผู้นำคนก่อน ๆ นายกฯ โยชิฮิเดะ ซูงะ มีคะแนนสนับสนุนเริ่มต้นที่ 65%, นายชินโซ อาเบะ 59%, นายโยชิฮิโกะ โนดะ 53%, นายนาโอโตะ คัง 60% และนายยูกิโอะ ฮาโตยามะ 71%

พรรครัฐบาลประเมินตัวเองอาจพ่ายยับ

ผลสำรวจโดยพรรค LDP เองที่ทำเมื่อเดือนสิงหาคม สั่นสะเทือนยิ่งกว่าเมื่อพบว่า พรรคอาจได้ที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรลดลงมากถึง 60 (±10) ที่นั่ง หากผลการเลือกตั้งเป็นเช่นนี้หมายความว่า พรรค LDP + พรรคโคโมโต ที่จับมือเป็นรัฐบาลมาตลอดก็ยังไม่ได้ที่นั่งเกินกว่าครึ่งหนึ่งของสภาผู้แทนราษฎร


สภาผู้แทนราษฎรญี่ปุ่นมี 465 ที่นั่ง ครึ่งหนึ่งคือ 233 เสียง ในขณะนี้ พรรค LDP มีเสียงมากถึง 275 เสียง แต่หากการเลือกตั้งครั้งนี้ได้ที่นั่งลดลงเพียง 43 เสียง พรรค LDP พรรคเดียวจะไม่มีเสียงไม่ถึงครึ่งหนึ่งของสภา และเมื่อรวมกับพรรคโคเมโตที่ขณะนี้มี 29 เสียง ก็จะเป็นรัฐบาลได้ แต่ไม่เข้มแข็งเหมือนในปัจจุบัน แต่หากคิดตามผลสำรวจว่า ทั้ง 2 พรรคจะได้ที่นั่งลดลงมากถึง 72 เสียง การเมืองญี่ปุ่นก็จะพลิกขั้วทันที

โควิดชี้ชะตา รอดหรือร่วง

ผู้เชี่ยวชาญด้านการเมืองญี่ปุ่น ประเมินว่า สถานการณ์โรคโควิด-19 ในญี่ปุ่นที่ดีขึ้นมาก อาจช่วยกอบกู้สถานการณ์ของพรรค LDP ในช่วงเดือนสิงหาคม ญี่ปุ่นมีผู้ติดเชื้อใหม่มากถึงวันละ 25,000 คน แต่ขณะนี้ผู้ติดเชื้อใหม่อยู่ที่หลักร้อยต่อวันเท่านั้น ระบบสาธารณสุขก็ลดภาระลงมาก ประชาชนในญี่ปุ่นได้รับวัคซีนครบ 2 เข็มแล้วมากถึง 65.4% จนรัฐบาลสิ้นสุดการใช้ภาวะฉุกเฉินทั่วประเทศเมื่อต้นเดือนที่ผ่านมา

สถานการณ์เช่นนี้อาจช่วยให้พรรค LDP ไม่พ่ายแพ้ยับเยินเหมือนผลสำรวจเมื่อเดือนสิงหาคม แต่ว่าภาคธุรกิจและประชาชนยังบอบช้ำอย่างหนักจากโควิด ซ้ำนายคิชิดะยังแต่งตั้งบุคคลที่มีข้อครหาหลายคนเป็นรัฐมนตรีและตำแหน่งสำคัญในพรรค ทำให้คะแนนนิยมของพรรคไม่ได้กระเตื้องขึ้นมากนัก


ถึงแม้การเลือกตั้งในวันที่ 31ต.ค. พรรค LDP รักษาเสียงข้างมากในสภาไว้ได้ แต่หากคะแนนเสียงของพรรคลดลงอย่างมีนัยสำคัญ นายคิชิดะแม้จะได้เป็นนายกฯ อีกสมัย แต่ก็ต้องเผชิญแรงกดดันจากภายในพรรคตัวเอง เขาต้องแบ่งเก้าอี้รัฐมนตรีสำคัญให้กับขั้วอำนาจต่าง ๆ ในพรรค LDP และการผลักดันนโยบายต่าง ๆ ก็จะยากลำบาก เพราะไม่ได้มีเสียงเด็ดขาดในสภา เป็นผู้นำที่มีสภาพเหมือน “แฟนเก็บเจ็บจนตาย”.