รถไฟความเร็วสูงชินคันเซนเป็นเทคโนโลยีชั้นนำของญี่ปุ่น หากแต่หลายคนอาจไม่รู้ว่าส่วน “หัวกระสุน” ของขบวนรถนั้นผลิตด้วยด้วยฝีมือ “แฮนด์เมด” ของช่างล้วนๆ โดยไม่ได้ใช้เครื่องจักร
ส่วนหัวของรถไฟความเร็วสูงชินคันเซนถูกเรียกว่า “หน้าผาก” ซึ่งเป็นคำเรียกขานที่บรรดาช่างผู้ผลิตรถไฟชินคันเซนใช้กัน โดยส่วนสำคัญที่สุดของรถไฟความเร็วสูงนี้ผลิตขึ้นในโรงงานเล็กๆ ที่จังหวัดยะมะกุชิ
งานสำคัญนี้ทำขึ้นด้วยมือล้วนๆ โดยช่างจะใช้ฆ้อนทุบและดัดแผ่นโลหะเพื่อขึ้นรูปหัวของรถไฟชินคันเซน แรงที่ตอก จุดโค้งเว้าต่างๆ รวมทั้งรายละเอียดที่ซับซ้อนต้องอาศัยประสบการณ์ของช่างผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
เหตุที่การผลิตส่วน “หัวกระสุน” ของรถไฟชินคันเซนไม่ใช้เครื่องจักร ก็เพราะต้นทุนที่ไม่คุ้มค่า เนื่องจากส่วนหัวของรถไฟชินคันเซนไม่ใช่การผลิตแบบจำนวนมากเหมือนเครื่องใช้ไฟฟ้าทั่วไป แต่ผลิตครั้งหนึ่งใช้งานหลายปี ดังนั้นหากใช้เครื่องจักรผลิตจะต้องใช้ต้นทุนสูงมากในการผลิตเครื่องจักร
นอกจากนี้ ยังจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนรายละเอียดปลีกย่อยอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นการผลิตแบบ “แฮนด์เมด” ทำด้วยมือจึงเหมาะสมที่สุด
อย่างไรก็ตาม การประกอบชิ้นส่วนอื่นๆนั้น ก็จำเป็นต้องใช้เครื่องจักรและเทคโนโลยีชั้นสูงเข้าช่วยในส่วนงานอิเล็คทรอนิกส์ที่มนุษย์ทำไม่ได้
ทุกวันนี้ ช่างผู้ผลิต“หัวกระสุน” ของรถไฟชินคันเซนมีความเสี่ยงที่จะขาดแคลน เนื่องจากเป็นงานแฮนด์เมด การถ่ายทอดเทคนิคการผลิตจึงเป็นเรื่องที่ยากลำบากมาก ช่างรุ่นใหม่ต้องลงมือตอกทุบดัดเพื่อประกอบชิ้นส่วนหัวกระสุนของรถไฟด้วยตัวเอง เพื่อให้จับจุดที่สำคัญได้เอง โดยช่างรุ่นเก่าจะทำหน้าที่เป็นเหมือน “พี่เลี้ยง” เท่านั้น
การเรียนรู้จากประสบการณ์นี้ต้องใช้เวลานานถึง 10ปี จึงจะกลายเป็นนายช่างแถวหน้า ที่ลงมือผลิต “หัวกระสุน” ของรถไฟชินคันเซนได้
การผลิตรถไฟความเร็วสูงชินคันเซนจึงไม่เพียงแต่ต้องใช้เทคโนโลยีชั้นสูงเท่านั้น แต่ยังเป็น “งานฝีมือ” ที่เกิดจากความรักและความอดทนอีกด้วย.
