พอเราลงมือภาวนาดูจิตดูใจตนเองออก
จะเห็นทันทีที่จิตเกิดตัณหา เกิดความอยาก
เกิดความยึดถือขึ้นมา จิตมันจะทำงานหมุนติ้ว
จิตทำงานเรียกว่าภพ "ภพ" หรือ กรรมภพ และเป็นทุกข์มันมีภาระ
ครั้งที่ 001.
ความละเอียดลึกซึ้งของอริยสัจ
อริยสัจสำคัญที่สุด แต่ก่อนดูข้ามๆ ไป รู้สึกว่าปฏิจจสมุปบาทลึกซึ้งน่าสนใจกว่าอริยสัจ แต่จริงๆ แล้วอริยสัจกับ ปฏิจจสมุปบาทก็เป็นธรรมอันเดียวกันนั่นเอง เพียงว่าพระพุทธเจ้าท่านทรงแสดงไว้แตกต่าง กันโดยโวหาร ถ้าไม่เห็นแจ้งอริยสัจ หรือไม่เห็นแจ้งปฏิจจสมุปบาทก็ต้องเกิดอีก
การเห็นปฏิจจสมุปบาทนี้เรียกว่าได้ดวงตาเห็นธรรม การเห็นกระบวนการของปฏิจจสมุปบาททำให้เราเห็นว่าไม่มีคน ไม่มีสัตว์ ธรรมทั้งหลายคือรูปนามเป็นของอาศัยปัจจัยเกิดขึ้นเป็นคราวๆ เห็นอย่างนี้มันละสักกายทิฏฐิได้ แต่ถ้ารู้แจ้งลงมาในรูป ในนามได้ว่าเป็นกองทุกข์ เรียกว่ารู้แจ้งอริยสัจ ถึงจะพ้นจากสังสารวัฏได้
พระพุทธเจ้าแต่ละองค์ตรัสรู้ปฏิจจสมุปบาทไม่เท่ากัน บางองค์เช่น พระวิปัสสี พระสิขี พระเวสภู ท่านสาวไปแค่วิญญาณเป็นปัจจัยของนามรูป และก็วกกลับมานามรูปเป็นปัจจัยของวิญญาณ ท่านดูแค่นี้ก็ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าของเราสาวไปถึงอวิชชาจึงตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ความจริงปัจจัยของอวิชชามีอีกอันหนึ่ง คืออาสวะ
อริยสัจ เป็นเรื่องที่ยิ่งศึกษายิ่งสนุก ลึก จริงๆ ตอนเราเด็กๆ เราก็นึกว่าเข้าใจ อ่าน เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นทุกข์ นึกว่าเข้าใจอริยสัจแล้ว ตอนบวชอยู่วัดชลประทานฯไปสวดมนต์แปลบอก ว่าโดยย่ออุปาทานขันธ์ทั้ง 5 เป็นทุกข์ ไม่ใช่คนเกิดคนแก่หรอกเป็นทุกข์ กลายเป็นว่ารูปนามมันเป็นทุกข์ เราก็นึกว่าเข้าใจธรรมมากขึ้นแล้วนะ รูปนามเป็นทุกข์ ไม่ใช่เราเป็นทุกข์ ถึงเวลาภาวนา ปฏิบัติไป ไม่ได้เห็นอย่างนั้นนะ เห็นว่ารูปนามเป็นทุกข์ บ้างเป็นสุขบ้าง ไม่ได้เห็นว่าเป็นทุกข์หรอก ภาวนากันนานๆ เมื่อไรเห็นว่ารูปนามเป็นทุกข์ ล้วนๆ ได้นะ มันจะวาง แล้ววางได้ด้วยปัญญาจริงๆ คำว่า 'ปัญญา' ก็คือการที่เห็นรูปนามเป็นไตรลักษณ์นั่นแหละ
เราต้องพัฒนาสติ สมาธิ ปัญญาขึ้นมา มันจะเห็นเองว่ารูปนามเป็นทุกข์ แกล้งทำให้เห็นก็ไม่เห็นหรอก ถ้าคิดจะทำให้เห็นนะ มันเจือด้วยความคิด แล้วมันก็ตกจาก วิปัสสนา ช่วงที่เราภาวนาไป เราก็จะไม่รู้ว่าเรา ขาดอะไรมั่ง รู้สึกอย่างเดียวว่าความรู้ยังไม่พอ ลึกๆ จะรู้สึกตลอดเลยว่ายังรู้ไม่พอ ถามว่าไม่รู้อะไร ตอบไม่ถูก จนภาวนาไปถึงจุดหนึ่ง ถึงจะรู้ว่า อ้อ ไม่รู้แจ้งอริยสัจนั่นเอง ตราบใดที่ไม่รู้แจ้งอริยสัจ จะข้ามภพ ข้ามชาติไม่ได้นะ อริยสัจลึกที่สุดเลย
อย่างเราไม่สามารถเห็นว่ารูปนามเป็นทุกข์ เราเห็นว่าเป็นทุกข์บ้างเป็นสุขบ้าง ยังนึกว่ารู้อริยสัจนะ แต่ไม่รู้จริงหรอก หรือเราคิดว่ามีสมุทัย มีตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ คนทั่วๆ ไปไม่ได้รู้สึกว่ามีตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ ไม่ได้มีความอยากแล้วทุกข์ ไม่ใช่ คนทั่วๆ ไปรู้สึกแค่ว่าถ้าไม่สมอยากถึงจะทุกข์ ถ้าสมอยากแล้วไม่ทุกข์หรอก มีตัณหาแล้วสนองตัณหาได้ไม่ทุกข์ มันตื้นนะตื้นมากๆ แต่ว่าพอเราลงมือภาวนาดูจิตดูใจตนเองออก เราเห็นทันทีเลย ทันทีที่จิตเกิดตัณหา เกิดความอยาก เกิดความยึดถือขึ้นมา จิตมันจะหมุนติ้วๆ นะ มันทำงาน จิตทำงานเรียกว่าภพ 'ภพ' คำเต็มๆ ของภพ คือ กรรมภพ นั่นเอง จิตมันทำงานขึ้นมา มันก็มีความทุกข์ ขึ้นมา มันมีทุกข์เพราะมันมีภาระ
(อ่านต่อสัปดาห์หน้า/
เมื่อมีความอยากก็มีทุกข์)
จะเห็นทันทีที่จิตเกิดตัณหา เกิดความอยาก
เกิดความยึดถือขึ้นมา จิตมันจะทำงานหมุนติ้ว
จิตทำงานเรียกว่าภพ "ภพ" หรือ กรรมภพ และเป็นทุกข์มันมีภาระ
ครั้งที่ 001.
ความละเอียดลึกซึ้งของอริยสัจ
อริยสัจสำคัญที่สุด แต่ก่อนดูข้ามๆ ไป รู้สึกว่าปฏิจจสมุปบาทลึกซึ้งน่าสนใจกว่าอริยสัจ แต่จริงๆ แล้วอริยสัจกับ ปฏิจจสมุปบาทก็เป็นธรรมอันเดียวกันนั่นเอง เพียงว่าพระพุทธเจ้าท่านทรงแสดงไว้แตกต่าง กันโดยโวหาร ถ้าไม่เห็นแจ้งอริยสัจ หรือไม่เห็นแจ้งปฏิจจสมุปบาทก็ต้องเกิดอีก
การเห็นปฏิจจสมุปบาทนี้เรียกว่าได้ดวงตาเห็นธรรม การเห็นกระบวนการของปฏิจจสมุปบาททำให้เราเห็นว่าไม่มีคน ไม่มีสัตว์ ธรรมทั้งหลายคือรูปนามเป็นของอาศัยปัจจัยเกิดขึ้นเป็นคราวๆ เห็นอย่างนี้มันละสักกายทิฏฐิได้ แต่ถ้ารู้แจ้งลงมาในรูป ในนามได้ว่าเป็นกองทุกข์ เรียกว่ารู้แจ้งอริยสัจ ถึงจะพ้นจากสังสารวัฏได้
พระพุทธเจ้าแต่ละองค์ตรัสรู้ปฏิจจสมุปบาทไม่เท่ากัน บางองค์เช่น พระวิปัสสี พระสิขี พระเวสภู ท่านสาวไปแค่วิญญาณเป็นปัจจัยของนามรูป และก็วกกลับมานามรูปเป็นปัจจัยของวิญญาณ ท่านดูแค่นี้ก็ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าของเราสาวไปถึงอวิชชาจึงตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ความจริงปัจจัยของอวิชชามีอีกอันหนึ่ง คืออาสวะ
อริยสัจ เป็นเรื่องที่ยิ่งศึกษายิ่งสนุก ลึก จริงๆ ตอนเราเด็กๆ เราก็นึกว่าเข้าใจ อ่าน เกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นทุกข์ นึกว่าเข้าใจอริยสัจแล้ว ตอนบวชอยู่วัดชลประทานฯไปสวดมนต์แปลบอก ว่าโดยย่ออุปาทานขันธ์ทั้ง 5 เป็นทุกข์ ไม่ใช่คนเกิดคนแก่หรอกเป็นทุกข์ กลายเป็นว่ารูปนามมันเป็นทุกข์ เราก็นึกว่าเข้าใจธรรมมากขึ้นแล้วนะ รูปนามเป็นทุกข์ ไม่ใช่เราเป็นทุกข์ ถึงเวลาภาวนา ปฏิบัติไป ไม่ได้เห็นอย่างนั้นนะ เห็นว่ารูปนามเป็นทุกข์ บ้างเป็นสุขบ้าง ไม่ได้เห็นว่าเป็นทุกข์หรอก ภาวนากันนานๆ เมื่อไรเห็นว่ารูปนามเป็นทุกข์ ล้วนๆ ได้นะ มันจะวาง แล้ววางได้ด้วยปัญญาจริงๆ คำว่า 'ปัญญา' ก็คือการที่เห็นรูปนามเป็นไตรลักษณ์นั่นแหละ
เราต้องพัฒนาสติ สมาธิ ปัญญาขึ้นมา มันจะเห็นเองว่ารูปนามเป็นทุกข์ แกล้งทำให้เห็นก็ไม่เห็นหรอก ถ้าคิดจะทำให้เห็นนะ มันเจือด้วยความคิด แล้วมันก็ตกจาก วิปัสสนา ช่วงที่เราภาวนาไป เราก็จะไม่รู้ว่าเรา ขาดอะไรมั่ง รู้สึกอย่างเดียวว่าความรู้ยังไม่พอ ลึกๆ จะรู้สึกตลอดเลยว่ายังรู้ไม่พอ ถามว่าไม่รู้อะไร ตอบไม่ถูก จนภาวนาไปถึงจุดหนึ่ง ถึงจะรู้ว่า อ้อ ไม่รู้แจ้งอริยสัจนั่นเอง ตราบใดที่ไม่รู้แจ้งอริยสัจ จะข้ามภพ ข้ามชาติไม่ได้นะ อริยสัจลึกที่สุดเลย
อย่างเราไม่สามารถเห็นว่ารูปนามเป็นทุกข์ เราเห็นว่าเป็นทุกข์บ้างเป็นสุขบ้าง ยังนึกว่ารู้อริยสัจนะ แต่ไม่รู้จริงหรอก หรือเราคิดว่ามีสมุทัย มีตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ คนทั่วๆ ไปไม่ได้รู้สึกว่ามีตัณหาเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ ไม่ได้มีความอยากแล้วทุกข์ ไม่ใช่ คนทั่วๆ ไปรู้สึกแค่ว่าถ้าไม่สมอยากถึงจะทุกข์ ถ้าสมอยากแล้วไม่ทุกข์หรอก มีตัณหาแล้วสนองตัณหาได้ไม่ทุกข์ มันตื้นนะตื้นมากๆ แต่ว่าพอเราลงมือภาวนาดูจิตดูใจตนเองออก เราเห็นทันทีเลย ทันทีที่จิตเกิดตัณหา เกิดความอยาก เกิดความยึดถือขึ้นมา จิตมันจะหมุนติ้วๆ นะ มันทำงาน จิตทำงานเรียกว่าภพ 'ภพ' คำเต็มๆ ของภพ คือ กรรมภพ นั่นเอง จิตมันทำงานขึ้นมา มันก็มีความทุกข์ ขึ้นมา มันมีทุกข์เพราะมันมีภาระ
(อ่านต่อสัปดาห์หน้า/
เมื่อมีความอยากก็มีทุกข์)
