ตอลิบานตั้งครม.รักษาการ

กลุ่มตอลิบานประกาศตั้งคณะรัฐมนตรีรักษาการชั่วคราวเพื่อบริหารประเทศหลังจากชนะศึกเด็ดขาดรวมทั้งกลุ่มต่อต้านในหุบเขาปานชีร์ ประกอบไปด้วยกลุ่มผู้นำซึ่งก่อตั้งขบวนการตอลิบานมานาน 20 ปี และถูกมองว่าเป็นกลุ่มแนวคิดแข็งกร้าว

นอกจากไม่มีสตรีอยู่รวมในคณะ หรือมีอดีตผู้บริหารประเทศชุดก่อนรวมอยู่ด้วยแล้ว รัฐมนตรีรักษาการหลายคนมีค่าหัวซึ่งประกาศไว้โดยสหประชาชาติและสหรัฐฯ ดังนั้นจะมีปัญหาในการให้ประชาคมโลกยอมรับตามที่ได้ตั้งใจไว้หรือไม่

รัฐมนตรีส่วนใหญ่เป็นกลุ่มผู้กรำศึกมายาวนาน และมีแนวคิดรุนแรง โอกาสที่จะผ่อนปรนมาตรการต่างๆ อย่างที่เคยได้ประกาศไว้มีความเป็นไปได้น้อยกว่าที่คาดไว้

ดังนั้น การเต็มไปด้วยกลุ่มตอลิบานล้วนๆ จึงไม่มีกลุ่มผู้บริหารเดิมอยู่ในสถานะเป็นที่ปรึกษา หรือการบริหารระดับรอง อาจไม่ต่างจากกลุ่มผู้บริหารหัวรุนแรงที่ปกครองอัฟกานิสถานในช่วงปี 1996-2001 ก่อนจะถูกสหรัฐฯ บุกเข้าขับไล่จนพ้นจากอำนาจ

รักษาการนายกรัฐมนตรีคือ โมฮัมหมัด ฮัสซัน อัคฮุน ซึ่งเป็นคนใกล้ชิดกับผู้ก่อตั้งและอดีตผู้นำตอลิบาน มุลเลาะห์ โอมาร์ ซึ่งเสียชีวิตหลายปีก่อน และลูกชาย โมฮัมเหม็ด ยาคูป ได้เป็นรักษาการรัฐมนตรีว่าการกลาโหม

อับดุล กานี บาราดาร์ ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งขบวนการตอลิบานเช่นกัน ได้รับตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี ก่อนหน้านี้ได้เป็นตัวแทนเจรจาของตอลิบานอยู่ในประเทศกาตาร์

เมื่อเป็นโครงสร้างของคณะรัฐมนตรีรักษาการ ผู้สังเกตการณ์เชื่อว่ารัฐบาลตอลิบานจะสามารถผ่อนคลายความกังวลในอนาคตของอัฟกานิสถาน เพราะจะมีปัญหาในการได้รับการยอมรับจากรัฐบาลต่างๆ ซึ่งตอลิบานต้องการการรับรองจากประชาคมโลก

ที่สำคัญ รัฐบาลตอลิบานต้องการความช่วยเหลือด้านการเงินเพื่อฟื้นฟูและพัฒนาประเทศ หลังจากอยู่ในสภาวะสงครามยืดเยื้อกว่า 30 ปี สหรัฐฯ และหลายประเทศกลุ่มตะวันตกได้อายัดทรัพย์สินของอัฟกานิสถาน จึงต้องดิ้นรนให้ได้เงินกลับคืนมา

ยิ่งกว่านั้น รัฐบาลตอลิบานต้องการเงินช่วยเหลือจากไอเอ็มเอฟเพื่อพัฒนาโครงการต่างๆ ซึ่งประเทศกำลังเผชิญปัญหาเกี่ยวกับประชากรยากไร้ พลัดถิ่นที่อยู่หลายล้านคน เสี่ยงกับสภาวะอดอยาก การขาดแคลนอาหาร สิ่งของอุปโภคบริโภคทั้งราคาแพงขึ้น

ผู้นำหลายประเทศ ผู้บริหารองค์กร สถาบันการเงินกำลังรอดูว่าตอลิบานจะมีแนวนโยบายและการปฏิบัติต่อกลุ่มต่อต้าน กลุ่มสตรี กลุ่มศาสนา และชนกลุ่มน้อยอย่างไรบ้าง เพราะเริ่มมีการเดินขบวนต่อต้านตอลิบานในกรุงคาบูลแล้ว เช่นกลุ่มสตรี

โฆษกตอลิบาน ซาบิฮุลเลาะห์ มูจาฮิด ประกาศช่วงแถลงข่าววันอังคารว่า “รัฐบาลจะเป็นตัวแทนชาวอัฟกันทุกระดับ การต่อสู้ที่ผ่านมาก็กระทำเพื่ออัฟกานิสถานทั้งประเทศ ตอลิบานไม่ใช่เป็นชนเผ่าใดเผ่าหนึ่ง พวกเรากระทำเพื่อประเทศโดยรวม”

มูจาฮิดยังย้ำว่ารัฐบาลจะทำหน้าที่เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของประเทศอย่างถึงที่สุด และจะใช้กฎหมายชารีอะห์ของอิสลามตามการตีความโดยตอลิบานเป็นหลักในการบริหารและปกครองประเทศ และอีกไม่นาน ก็จะประกาศคณะผู้นำและรัฐมนตรีชุดถาวร

รัฐบาลรักษาการยังมีปัญหาเรื่องภาพลักษณ์และความเป็นมาของรัฐมนตรีหลายคน โดยเฉพาะกลุ่มที่เคยเป็นนักโทษถูกคุมขังที่กวนตานาโมของสหรัฐฯ มาก่อน

นอกจากเป็นนักโทษ ยังเป็นกลุ่มก่อการร้ายที่เอฟบีไอต้องการตัว ถูกมาตรการคว่ำบาตรในระดับสากล มีทั้งค่าหัว โดยรักษาการนายกรัฐมนตรี อัคฮุน ก็โดนคว่ำบาตรโดยองค์การสหประชาชาติ โดยเป็นหัวหน้ากลุ่ม “Shura” หรือ “สภาผู้นำ” มานาน 20 ปี

ก่อนหน้านี้มีความคาดหมายว่า อับดุล กานี บาราดาร์ จะได้รับบทบาทเป็นผู้นำสูงสุด เพราะได้เป็นหัวหน้าสำนักงานตอลิบานในกรุงโดฮา รัฐกาตาร์ เป็นหัวหน้าคณะเจรจาข้อตกลงสันติภาพต่างๆ กับสหรัฐฯ ภายใต้การนำของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์

บาราดาร์ได้เดินทางมาอัฟกานิสถานไม่นานมานี้ หลังจากต้องลี้ภัยไปอยู่ต่างประเทศนาน 20 ปี และได้เจรจากับผู้อำนวยการสำนักข่าวกรองกลาง ซีไอเอ นายวิลเลียม เจ. เบิร์นส์ ช่วงที่ทหารสหรัฐฯ คุมการอพยพของคนออกจากสนามบินคาบูล

สมาชิกอาวุโสเครือข่าย “ฮักกานี” ซึ่งสหรัฐฯ จัดอยู่ในกลุ่มก่อการร้าย มีความเชื่อมโยงกับกลุ่มตอลิบานและอัลกออิดะห์ ได้เข้าร่วมในรัฐบาลด้วย และอยู่ในข่ายที่ถูกมาตรการคว่ำบาตรโดยสหประชาชาติและสหรัฐฯ ด้วย

รายแรก ซิริฮุดดิน ฮักกานี เป็นผู้นำกลุ่ม ได้รับตำแหน่งรัฐมนตรีรักษาการกระทรวงมหาดไทย และเป็นหนึ่งใน 2 รองผู้นำของตอลิบานตั้งแต่ปี 2016 รวมทั้งอยู่ในรายชื่อที่เอฟบีไอต้องการตัวมากที่สุด มีค่าหัวเป็นรางวัลนำจับ 10 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

คาลิล ฮักกานี ผู้เป็นลุง ได้เป็นรักษาการรัฐมนตรีงานเกี่ยวกับผู้ลี้ภัย มีค่าหัว 5 ล้านดอลลาร์สหรัฐเพราะมีความเชื่อมโยงกับเครือข่ายอัลกออิดะห์ และยังมีคนตระกูลฮักกานีอีก 2 รายซึ่งก็มีตำแหน่งอยู่ในคณะรัฐบาลรักษาการอีกด้วย

ยังมีอีก 4 คนอยู่ในตำแหน่งสำคัญ แต่เคยเป็นผู้ถูกคุมขังอยู่ในคุกที่อ่าวกวนตานาโมบนเกาะคิวบา แต่ถูกปล่อยตัวแลกกับทหารอเมริกัน จ่าโบว์ เบิร์กดาห์ล ในปี 2014

นูรูลเลาะห์ นูรี ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นรักษาการรัฐมนตรีกระทรวงว่าด้วยกิจการพรมแดนและชนเผ่าต่างๆ ไครูลเลาะห์ คาอีร์ เป็นรัฐมนตรีข่าวสารและวัฒนธรรม และ โมฮัมหมัด ฟาซิล มาซลูม เป็นรองรัฐมนตรีกลาโหม

รายที่ 5 ซึ่งถูกปล่อยตัวโดยสหรัฐฯ ในปี 2014 คือ โมฮัมเหม็ด นาบี โอมารี ได้รับตำแหน่งผู้ว่าคนใหม่ของจังหวัดโคสต์ เดือนที่ผ่านมา รวมความแล้ว กลุ่มนี้อยู่ในระดับกลางถึงระดับสูงของกลุ่มตอลิบานที่ตกจากอำนาจในปี 2001 และถูกจับกุมตัว