มหาโรคระบาด การตื่นตระหนก และเศรษฐกิจถดถอย

องค์การอนามัยโลกและจีนคาดว่า COVID 19 จะระบาดไปทั่วโลก และการระบาดก็ระบาดไปได้ไกลมากทั้งโลก จีนเองถึงกับพูดออกมาว่าเมื่อจีนหมดปัญหาการระบาดของ COVID 19 แล้วทุกชาติ โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาจะเจอปัญหาการระบาดของ COVID 19 อย่างหนักอย่างที่จีนเจอมาก่อน

จริงๆ มีหลายปัจจัยที่ทำให้ COVID 19 ระบาดไปได้รุนแรง

ข้อแรก COVID 19 เป็นไวรัสที่ระบาดไปได้แม้ผู้ที่ได้รับเชื้อมายังไม่แสดงอาการใด ๆ เลย และไวรัส COVID 19 ที่กำลังฟักตัว (Dormancy period) ในคน ๆ หนึ่งก็สามารถแพร่ไปได้ทั่วแล้ว ดังกรณีคุณป้าเมืองแทกูในเกาหลีใต้ที่เป็นอภิมหาพาหะ (Super carrier) เพราะยังไม่แสดงอาการป่วยใด ๆ ก็แพร่โรคไปให้คนได้นับพันคน

ข้อสอง ประชากรโลกและจีนเองมีการเดินทางข้ามไปมาทั่วโลกอย่างมหาศาล เช่น พลเมืองอู่ฮั่นมากกว่าห้าล้านคนได้ออกไปนอกเมืองอู่ฮั่นก่อนที่จะมีการปิดเมืองเสียอีก หรือที่พนักงานบนเครื่องบินของสายการบินเกาหลีที่ติด COVID 19 และไม่รู้ตัวได้เดินทางไปทั่วโลก สมัยนี้การเดินทางในประเทศและนอกประเทศทั่วโลกทำไปได้อย่างสะดวกมาก

ข้อสาม การติดต่อของไวรัส COVID 19 ติดต่อได้ง่าย ไม่ว่าจะการสัมผัส การหายใจรดกัน การจับสิ่งของต่าง ๆ แม้กระทั่งกดปุ่มลิฟท์ และธนบัตร ก็เป็นช่องทางการติดโรคนี้ได้ทั้งนั้น

ตัวแบบพยากรณ์การระบาดของโรคไวรัสต่างๆ เช่น SIR model ซึ่งประกอบด้วยตัวเลขสามตัวหลักๆ คือ จำนวนผู้ที่ต้องเฝ้าระวัง (number of susceptible people: S(t)), จำนวนผู้ติดเชื้อ (number of people infected: I(t)), และจำนวนผู้ที่หายป่วย (number of people who have recovered: R(t)) ซึ่งใช้สมการอนุพันธ์ (Differential equation) ในการคำนวณ แสดงให้เห็นว่าการแพร่ระบาดของ COVID 19 เป็นสมการ exponential ที่พุ่งสูงอย่างรวดเร็วตามระยะเวลา และสถิติการระบาดในจีนก็เป็นเช่นนั้นจริงๆ

จึงอาจจะกล่าวได้ว่า COVID 19 เป็นมหาโรคระบาด (Pandemic) ที่ไม่ได้เกิดในโลกนี้มานานแล้ว มหาโรคระบาดในอดีตได้แก่ กาฬโรค และไข้หวัดใหญ่สเปนที่ทำให้มีคนเสียชีวิตเมื่อระบาดใหญ่นับร้อยล้านคน

อย่างไรก็ตามอัตราการตาย (Fatality rate) ของ COVID 19 นั้นไม่ได้สูงมาก และต่ำกว่าไข้หวัดใหญ่ (Flu) ที่เรารู้ ๆ กันอยู่ด้วยซ้ำ อีกทั้งขณะนี้จีนก็ค้นพบยารักษา COVID 19 แล้ว คือยาต้านไวรัสฟาวิลาเวียร์ (Favilavir) ซึ่งได้ทดลองแบบ Clinical trial แล้วได้ผลดี มีผลกระทบน้อย น่าจะเป็นความหวังในการลดอัตราการตายจาก COVID 19 ลงไปได้อีก

อย่างไรก็ตาม ความตระหนกในเรื่องดังกล่าวได้แผ่ขยายออกไปรุนแรงมาก มีการขาดแคลนอุปกรณ์และของใช้ที่จำเป็นเช่น เจลล้างมือและหน้ากากอนามัย ทำให้ราคาแพงขึ้น นอกจากนี้ทำให้คนลดการเดินทางออกจากบ้านไปที่สาธารณะ ลดการเดินทางไปยังที่ต่าง ๆ หรือการเดินทางไปต่างประเทศ เริ่มมีประกาศไม่ให้เดินทางไปประเทศโน้น ประเทศนี้ และที่ยอกย้อนคือมีนักท่องเที่ยวจำนวนหนึ่งจากประเทศที่เราบอกว่าไม่ควรเดินทางไป มาเดินกันให้ว่อนในบ้านเรา มองดูแล้วก็ขำขันเล็กน้อย แต่สักพักคงเกิดภาวะที่ ประเทศ ก ห้ามคนของประเทศ ก ไปประเทศ ข และประเทศ ข เองก็ห้ามคนของประเทศ ข ไปประเทศ ก วนกันไปมาให้วุ่นวาย เพราะ COVID 19 ระบาดหนักมาก

สิ่งที่หนักมากคือภาวะเศรษฐกิจถดถอยที่จะเกิดขึ้น แม้ไม่มี COVID 19 เศรษฐกิจไทยและเศรษฐกิจโลกก็จะเข้าสู่ภาวะเศรษฐกิจถดถอย (Economic recession) ตามวัฏจักรธุรกิจ (Business cycle) อยู่แล้ว มาเจอมหาโรคระบาดแบบ COVID 19 ก็ยิ่งหนัก

ผลของมหาโรคระบาด COVID 19 ในจีนเป็นอย่างที่ South China Morning Post รายงานว่าดัชนีผู้จัดการฝ่ายจัดซื้อภาคการผลิต (Manufacturing - Purchasing manager’s index: PMI) ลดลงเหลือ 35.7 ในเดือนกุมภาพันธ์จาก 50.0 ในเดือนมกราคม และต่ำยิ่งกว่าเมื่อเกิดวิกฤติเศรษฐกิจโลกในเดือนพฤศจิกายน 2008 นอกจากนี้ดัชนีผู้จัดการฝ่ายจัดซื้อที่ไม่ใช่ภาคการผลิต (Non-manufacturing purchasing manager’s index) ซึ่งวัดอารมณ์ทางเศรษฐกิจในภาคบริการและการก่อสร้างก็ตกลงจาก 54.1 ในเดือนมกราคมมาเป็น 29.6 ในเดือนกุมภาพันธ์ซึ่งตกต่ำที่สุดนับจากที่เคยตกต่ำสุดในเดือนพฤศจิกายน 2011

ธุรกิจจีนต้องเผชิญปัญหาการยกเลิกการนำเข้าและส่งออกมากเหลือเกิน มีการยกเลิกคำสั่งซื้อจำนวนมาก และเศรษฐกิจจีนเกิดการถดถอยอย่างแรง การถดถอยทางเศรษฐกิจทำให้อัตราการว่างงานพุ่งขึ้นมากในจีน ตู้คอนเทนเนอร์ที่จะมาจากจีนและที่จะส่งไปจีนกองเป็นพะเนินเทินทึกตามท่าเรือต่าง ๆ ทั่วโลก เพราะ COVID 19 ทำให้ทุกอย่างชะลอไปทั้งหมด

ผลการระบาดของ COVID 19 ทำให้ไทยเราได้รับผลกระทบแล้วอย่างมาก GDP ภาคการท่องเที่ยวของไทยได้รับผลกระทบหนัก GPD ภาคท่องเที่ยวของเราประมาณ 18% ของ GDP รวม และมาจากนักท่องเที่ยวจีนประมาณ 30% หากนักท่องเที่ยวจีนหายไปหมดเลยทั้งปี GDP ก็จะหายไปเกือบ 6% ปีก่อน GDP ไทยเราโตประมาณ 2.4% ถ้าเป็นเช่นว่าน่าจะทำให้ GDP ไทยติดลบราว 4.6% ซึ่งหนักหนามาก โรงแรม ร้านอาหาร แหล่งท่องเที่ยว สถานบริการ สายการบิน รถทัวร์ ไกด์ เริ่มว่างงาน เริ่มไม่มีลูกค้าและเริ่มปิดตัว

ผลของการระบาดของ COVID 19 หากประเทศไทยเราเข้าเฟสสามนั้น จะมีผลมาก สิ่งที่ผมกลัว คือเมื่อ COVID 19 ระบาดหนักในไทย ไทยเราอาจจะต้องปิดเมือง หรือไม่ต้องปิดเมือง ก็จะไม่มีนักท่องเที่ยวที่ไหนมาก GDP. ท่องเที่ยวไทย 18% จะเหลือสักแค่ไหน แต่ที่หนักกว่าคือธุรกิจที่เกี่ยวข้องในห่วงโซ่อุปทาน (Supply chain) ก็จะกระทบไปด้วยหมด นักท่องเที่ยวมาบ้านเราหายไปหมด คนเคยปลูกข้าว ปลูกผัก เลี้ยงหมู ปลา ไก่ ปลูกผลไม้ให้นักท่องเที่ยวกินย่อมได้รับความกระทบกระเทือน อุตสาหกรรมโลจิสติกส์และการขนส่งหดตัวคนไม่เดินทาง แล้วอุตสาหกรรมพลังงานก็จะหดตัวเช่นกัน เมื่อคนไม่มีรายได้ งานหายไป ก็จะเกิดหนี้เสีย ที่เคยผ่อนรถผ่อนบ้านอยู่ก็จะผ่อนไม่ไหว เกิดหนี้เสีย ส่งผลต่ออุตสาหกรรมธนาคาร ทำให้เกิดปัญหาต่อเนื่องกันไปทอด ๆ ไปทั้งห่วงโซ่อุปทาน

หากเป็นเช่นนี้จริง GDP จะติดลบ 15-18% น่าจะมีคนตกงานเพียบ คนจะจนฉับพลันลำบาก จะอยู่กันอย่างไร ได้แต่ภาวนาขอให้ไม่เกิดอย่างที่คิด ถ้านักท่องเที่ยวหายหมด (ไม่ใช่เฉพาะนักท่องเที่ยวจีน 30%

ทางออกสำคัญสุดคือการควบคุมโรค COVID 19 ให้ได้ผล ให้เกิดการระบาดให้น้อยที่สุดและช้าที่สุด พยายามไม่ให้ประเทศไทยเข้าสู่เฟสสามได้สำเร็จ ไม่เช่นนั้นผลกระทบจะลุกลามต่อเศรษฐกิจมากเหลือเกิน โดยจะลุกลามไปตลอดห่วงโซ่อุปทานของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว

สำหรับประชาชน ต้องไม่โกหกแพทย์เกี่ยวกับการเดินทาง อาการเจ็บป่วย เพื่อให้รักษาและควบคุมโรคได้ทันท่วงที อย่าทำตัวแบบป้าเมืองแทกูหรือปู่ย่าดอนเมือง ที่ทำให้สังคมและคนอื่น ๆ เดือดร้อน

อย่าตื่นตูมจนเกินเหตุ ใช้ชีวิตให้ใกล้เคียงปกติที่สุด ระมัดระวัง กินร้อน ช้อนกลาง ล้างมือบ่อย ๆ ถ้ากระทรวงสาธารณสุขขอความร่วมมือในการควบคุมโรค ก็ต้องให้ความร่วมมืออย่างดี ให้พยายามอย่างที่สุดที่จะไม่ให้ลุกลามระบาดหนักแบบอิตาลีหรือเกาหลีหรือญี่ปุ่น ไม่เช่นนั้นจะกระทบกับเศรษฐกิจไทยอย่างหนัก GDP จะติดลบหนักได้ และคนก็จะตกงานมากได้ หรือเกิดหนี้เสียได้ง่ายขึ้นเพราะคนขาดรายได้ จ่ายหนี้ไม่ไหว