ช่วงพักยกของศึกสหรัฐฯ-อิหร่าน

ศึกหลายเส้าในกลุ่มประเทศตะวันออกกลาง แอฟริกา และเปอร์เซีย ยังไม่เห็นแววว่าจะเลิกราการเป็นปฏิปักษ์และฆ่าฟันกันได้ง่าย เพราะตัวหลักคือสหรัฐอเมริกาซึ่งเป็นพี่เอื้อยทรงอิทธิพล ถือหางอยู่ฝ่ายหนึ่งทำให้เรื่องจบยากเพราะผลประโยชน์ล้วนๆ

เพียงแค่คำว่า “เพื่อผลประโยชน์แห่งชาติของสหรัฐฯ” แค่นี้ก็ทำให้มหาอำนาจอันดับ 1 ของโลกกล้าทำอะไรหลายอย่าง ทั้งส่งกองกำลังไปอยู่ในพื้นที่มีความขัดแย้ง ยกระดับความขัดแย้ง จนถึงขั้นก่อสงครามเพื่อความเป็นใหญ่ไร้เทียมทาน

นั่นต้องอาศัยการลงทุนมหาศาลด้านงบประมาณ ยุทโธปกรณ์ กำลังทหาร ซึ่งต้องบาดเจ็บและสูญเสียชีวิต เป็นคนพิการพึ่งสวัสดิการของรัฐ เป็นปัญหาสังคมเมื่อไม่สามารถปรับตัวอยู่ในครอบครัว หรือสังคมแบบปกติได้ จนถึงขั้นก่ออาชญากรรม

ปัจจุบันสหรัฐฯ ยังเป็นปฏิปักษ์อย่างแรงกับอิหร่าน ยืดเยื้อมานาน 41 ปี ตั้งแต่การล้มพระเจ้าชาห์และสหรัฐฯ สูญเสียผลประโยชน์จากการค้าน้ำมันในอิหร่าน จนเป็นการคว่ำบาตร ลากเอาประเทศซึ่งไม่เกี่ยวข้องต้องลำบาก ค้าขายกับอิหร่านไม่ได้ด้วย

ทุกประเทศต้องตามใจสหรัฐฯ ไม่อย่างนั้นต้องเผชิญชะตากรรมเดียวกับอิหร่าน เกาหลีเหนือ และชาติอื่นๆ ซึ่งโดนน้อยกว่า 2 ชาตินั้น แม้แต่คิวบา ซึ่งบารัค โอบามาได้ผ่อนปรนการคว่ำบาตร เปิดสถานทูตอีกรอบ ก็ถูกโดนัลด์ ทรัมป์ เปลี่ยนนโยบาย

ผู้นำทำเนียบขาวถูกมองว่าเป็นตัวปัญหาหลักของโลกไปแล้ว ไม่มีใครอยากมีเรื่องหรือหาเรื่องกับสหรัฐฯ แม้แต่รัสเซียซึ่งมีแสนยานุภาพไม่เป็นรองสหรัฐฯ ยังต้องเดือดร้อนเพราะการคว่ำบาตรปิดล้อมด้านเศรษฐกิจ การเงิน การคลัง การค้าติดขัด

จีนเพิ่งลงนามข้อตกลงยุติสงครามการค้าสัปดาห์ที่ผ่านมา หลังจากฟัดกันหลายยก ทำเอาคนทั่วโลกได้รับผลกระทบ ทรัมป์ห่วงอย่างเดียว คือกลัวว่าจะไม่ชนะการเลือกตั้งรักษาเก้าอี้ผู้นำสหรัฐฯ อยู่ได้เป็นสมัยที่ 2 จะถือว่าเป็นการเสียหน้ามาก

กระบวนการถอดถอนอยู่ในวุฒิสภาขณะนี้ ทรัมป์มั่นใจว่าพรรครีพับลิกัน ซึ่งมีเสียงอยู่ 53 เสียง ปริ่มน้ำเล็กน้อย ก็น่าจะช่วยให้รอดไปได้และยังต้องใช้เสียงรวมกัน 2 ใน 3 แม้จะไม่สำเร็จ ทรัมป์จะถูกตราหน้าในประวัติศาสตร์สหรัฐฯ ด้านนี้

ความเป็นคนอารมณ์แปรปรวนจนถูกสงสัยว่าสุขภาพจิตไม่ปกติ ทำให้สภาคองเกรสผ่านกฎหมายจำกัดอำนาจผู้นำสหรัฐฯ ไม่ให้นำประเทศเข้าสู่สงครามโดยการตัดสินใจคนเดียว และทรัมป์ไม่ควรถูกปล่อยให้เข้าใกล้ปุ่มกดสั่งยิงอาวุธนิวเคลียร์

ล่าสุด ทรัมป์ยังไม่ตัดสินใจว่าจะทำอย่างไรกับกองกำลังทหารสหรัฐฯ ในอิรัก ว่าจะถอนออกไปตามมติของสภาผู้แทนอิรักหรือไม่ การถูกเฉดหัวส่งเช่นนั้นถือว่าเป็นการเสียหน้ามาก จนขู่คำรามว่าอิรักจะโดนคว่ำบาตรหนักกว่าที่อิหร่านโดนขณะนี้

นี่คือการออกลาย นักเลงโต หมาป่ากับลูกแกะแท้จริง เมื่อเจ้าของบ้านไม่ให้อยู่ ออกปากขับไล่ไสส่ง ก็จะทำหน้าทนอยู่ เป็นห่วงผลประโยชน์ขุมทรัพย์มหาศาลคือบ่อน้ำมันในอิรัก ซึ่งเป็นเหตุของการบุกอิรัก 2 รอบในยุค จอร์จ บุช ทั้งพ่อและลูก

ทรัมป์ได้ประกาศว่าจะถอนทหารออกจากอิรักและอัฟกานิสถาน และประเทศอื่นๆ ในตะวันออกกลาง เพราะได้เสียทั้งงบประมาณ และชีวิตทหารอเมริกัน เฉพาะในอิรักก็ตายมากกว่า 5 พันนายในสงครามยืดเยื้อและขบวนการก่อการร้าย

เหตุที่ยังไม่ยอมออกไป และยังเพิ่มจำนวนทหารในอิรัก เพราะทรัมป์เกรงว่าจะทำให้อิหร่านมีอิทธิพลอย่างเต็มที่ในอิรัก ทั้งทางการเมือง และกองกำลังรบ ซึ่งเป็นหน่วยรบเป็นกลุ่มผู้นับถืออิสลามนิกายชีอะห์ ซึ่งเป็นคนส่วนใหญ่ในอิรัก

นายกฯ รักษาการของอิรักบอกว่าการตัดสินใจในการสั่งให้สหรัฐฯ ถอนกำลังออกไปขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของผู้นำรัฐบาลคนใหม่ และนักสังเกตการณ์มองว่าถ้าทหารสหรัฐฯ ออกไป จะทำให้กองกำลังก่อการร้ายไอซิสได้ฟื้นฟูกำลังสู้รบอีก

นั่นหมายถึงอิหร่านจะมีบทบาทและอำนาจมากกว่าเดิมในการต่อต้านและสู้รบกับทั้งไอซิสและอัลกออิดะห์ ในอิรัก ควบคุมกลไกในการบริหารประเทศ ที่ผ่านมาอิหร่านได้มีกระบวนการให้เครือข่ายอำนาจได้ผสานเป็นเนื้อเดียวกันกับอิรักแล้ว

สหรัฐฯ ไม่ได้กำหนดยุทธศาสตร์ในอิรักและตะวันออกกลางที่ชัดเจน ต่างจากอิหร่านซึ่งมีกองกำลังตัวแทนและพันธมิตรกระจายแฝงตัวอยู่ในหลายประเทศ กองกำลังรบซึ่งเป็นฝ่ายอิหร่านได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพอิรักอย่างเต็มที่อีกด้วย

อิหร่านยังเป็นตลาดส่งออกสำคัญของอิรัก เป็นผู้ให้การช่วยเหลือด้านเศรษฐกิจ มีหน่วยรบในการต่อสู้กับไอซิสอย่างได้ผล สามารถตีโต้กลับในขณะที่กองทัพของอิรักอยู่ในสภาพแทบสิ้นสลายเพราะสงครามกลางเมืองยืดเยื้อ

การรุกคืบแทรกซึมอย่างต่อเนื่อง ทำให้อิหร่านมีเครือข่ายตัวแทนในแทบทุกระดับในรัฐบาลอิรัก ในกลุ่มข้าราชการ สมาชิกสภาผู้แทน ด้วยเหตุนี้เอง ทำให้สภาของอิรักผ่านกฎหมายสั่งให้กองกำลังทหารต่างชาติออกไปพ้นจากดินแดนอิรัก

ถือว่าปัจจุบันนี้อิหร่านมีอิทธิพลสูงสุดในโครงสร้างอำนาจของอิรัก การกระชับได้สำเร็จส่วนหนึ่งเป็นเพราะการที่ทรัมป์สั่งสังหารพลตรีกอเซ็ม สุไลมานี ผู้บัญชาการหน่วยรบพิเศษ และกองกำลังรบในอิรัก ขณะที่อยู่ในพื้นที่สนามบินอิรัก

ปัจจุบันอิหร่านสนับสนุนกองกำลังประจำการ 113,000 นายซึ่งส่วนใหญ่เป็นชีอะห์ ในอิรัก มีเงินเดือนประจำ ในจำนวนนี้ 6 หมื่นนายเป็นหน่วยสู้รบ และในนั้นมี 3 หมื่นนายถูกสั่งการโดยตรงโดยอิหร่าน และได้เป็นส่วนเดียวกันกับกองทัพอิรัก

ส่วนหนึ่งเคยเป็นนักโทษในคุกอิรักและเป็นผู้ลี้ภัย อิหร่านเอาไปฝึกแล้วถูกส่งไปรบกับไอซิสในอิรัก จึงเป็นกองกำลังสำคัญของอิหร่าน แต่ยังไม่ง่ายนักเพราะการเดินขบวนต้านอิหร่านก็ยังมีอยู่ในกลุ่มที่ไม่อยากให้อิหร่านมีอิทธิพลมากเกินไป