ผู้จัดการสุดสัปดาห์ - แม้จะเสีย 4 เสียงในสภาผู้แทนราษฎรไปให้กับฝ่ายรัฐบาล จนช่องว่างระหว่างฝ่ายค้านกับฝ่ายรัฐบาลที่อยู่ในอาการน้ำปริ่มจมูกให้กว้างมากขึ้น แต่ในทางปฏิบัติต่อให้เก็บเอาไว้ก็ไม่ต่างอะไรกับหอกข้างแคร่
ไปเร็ว ไปช้า ไปเหมือนกัน จึงไม่จำเป็นต้องเก็บเอาไว้ สำหรับกรณีพรรคอนาคตใหม่ มีมติขับไล่ 4 ส.ส. เนื่องจากมีพฤติการณ์เป็นคนนอกพรรค จากการลงมติหลายกรรมหลายวาระที่ผ่านมา จนเชื่อได้ว่าตัวอยู่แต่ใจเปลี่ยนขั้วไปนานแล้ว
แต่จะโทษ 4 ส.ส. นอกคอกเสียทีเดียวคงไม่ได้ เพราะเรื่องที่เกิดขึ้นส่วนหนึ่งมาจากปัญหาภายในพรรคอนาคตใหม่เอง ที่เป็นจุดอ่อนให้ฝ่ายตรงข้ามเอาอาหารมาล่อให้งูย้ายรัง
โดยเฉพาะการดำเนินการทางการเมืองแบบหักด้ามพร้าด้วยเข่า ที่หลายคนยังรับไม่ได้ กรณีลงมติไม่เห็นชอบพ.ร.ก.โอนอัตรากำลังพลและงบประมาณบางส่วนของกองทัพบก กองทัพไทย กระทรวงกลาโหม ไปเป็นของหน่วยบัญชาการถวายความปลอดภัยรักษาพระองค์ ซึ่งเป็นส่วนราชการในพระองค์ พ.ศ. 2562
หรือแม้กระทั่งการแบ่งชนชั้นภายในพรรคอนาคตใหม่เอง การให้คุณค่าส.ส.บัญชีรายชื่อ มากกว่าส.ส.แบบแบ่งเขต ที่พรรคคิดว่า เกาะกระแสพรรคเข้าสภาผู้แทนราษฎรมา ไม่มีสิทธิ์มีเสียงอะไรภายในพรรคนอกจากรอฟังคำสั่ง
การไม่ดูแล ส.ส.แบบแบ่งเขต ที่ต้องต่อยอดในการทำพื้นที่เพื่อการเลือกตั้งครั้งต่อไป มุ่งแต่จะเปลี่ยนแปลงโครงสร้างหลายอย่างในประเทศจนลืมงานปฏิสัมพันธ์กับชาวบ้านซึ่งเป็นงานต้องทำ ยิ่งเป็นฝ่ายค้าน งบประมาณสู้พวกรัฐบาลไม่ได้
รวมไปถึงคดีความต่างๆ ที่พรรคต้องต่อสู้เป็นหางว่าว จนส่อแววว่าจะไม่มีอนาคต ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นสาเหตุที่ทำให้ช่วงนี้งูเดินกันขวักไขว่ ไม่รู้ใครเป็นใคร
กรณีของ4 ส.ส. หลังจากนี้ต่อให้กระจัดกระจายกันไปคนละทิศละทาง แต่แน่นอนว่า ย่อมไม่เลือกสังกัดใหม่ที่เป็นฝ่ายค้านแน่ กลับกันยังเป็นโอกาสในการที่จะย้ายขั้วอย่างชอบธรรม
และจะเป็น“โมเดล”ที่ปูทางให้กับเพื่อนๆ ใน 7 พรรคฝ่ายค้าน โดยเฉพาะพรรคอนาคตใหม่เดินตามในอนาคตแน่ เพราะวันนี้พรรคอยู่ในจุดลูกผีลูกคน เจียนอยู่เจียนไป
ปัจจุบันพรรคอนาคตใหม่ เหลือ ส.ส.ในมือ 70 กว่าคน หากศาลรัฐธรรมนูญรับคำร้อง และวินิจฉัยให้ยุบพรรค จากกรณี“ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ”หัวหน้าพรรค ปล่อยเงินกู้ 191 ล้านบาทให้พรรคอนาคตใหม่ ต่อให้มีการตั้งพรรคสำรอง จำนวน ส.ส.ที่ยังยืนหยัดสู้ต่อไม่น่าจะถึงจำนวนดังกล่าว
มีการประเมินกันว่า ส.ส.แบบแบ่งเขต เป็นกลุ่มที่มีเปอร์เซ็นต์จะใช้โอกาสนี้ ย้ายขั้วเปลี่ยนข้าง มาอยู่กับฝั่งรัฐบาล เพราะลึกๆ แล้วหลายคนมีความรู้สึกแบบเดียวกับ 4 ส.ส.ที่เพิ่งถูกตะเพิดออกไป
ส.ส.แบบแบ่งเขตของพรรคอนาคตใหม่ จะเนื้อหอมที่สุด เพราะไม่ต้องลุ้นว่าตัวเองจะหลุดจากสมาชิกภาพส.ส.หรือไม่ เพียงแต่ต้องหาสังกัดใหม่ให้ได้ภายใน 30 วัน เพื่อรักษาสมาชิกภาพ ต่างจากส.ส.บัญชีรายชื่อ ที่วันนี้ยังไม่รู้ว่า ชะตากรรมจะเป็นอย่างไร
กรณี ส.ส.บัญชีรายชื่อ ยังมีการถกเถียงกันไม่จบว่า หากพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบจริง จะต้องสิ้นสภาพส.ส.ตามไปด้วยหรือไม่ เพราะเข้าสภาฯมาได้เพราะคะแนนของพรรค เมื่อไม่มีพรรคแล้วจะอยู่ในสถานะใด
บางสูตรระบุว่า ส.ส.บัญชีรายชื่อ จะยังคงอยู่ เพราะหากต้องสิ้นสภาพไปตามพรรค จำนวนส.ส.ในสภาฯ จะหายไป 50 คน สภาฯจะเหลือ ส.ส.เพียง 450 คน แม้จะสามารถประชุมได้ แต่ค่อนข้างจะลักลั่น ขณะเดียวกัน เจตนารมณ์ของระบบจัดสรรปันส่วนผสม คือ ทุกคะแนนมีความหมาย ต้องไม่ตกน้ำ
ดังนั้นจะมีปัญหาว่า แล้วคะแนนของพรรคกว่า 6 ล้านเสียง ของพรรคอนาคตใหม่จะเอาไปไว้ที่ไหน จะปล่อยให้ตกน้ำไปอาจขัดกับเจตนารมณ์รัฐธรรมนูญ
อีกทั้งอาจจะถูกนำไปเทียบกับกรณีของ“ไพบูลย์ นิติตะวัน”ส.ส.บัญชีรายชื่อ ที่ขอยุบพรรคประชาชนปฏิรูปตัวเอง เพื่อไปซบพรรคพลังประชารัฐ ซึ่งทุกวันนี้ยังสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ เพียงแต่ไม่มีใครให้คำตอบได้ว่า คะแนนของพรรคประชาชนปฏิรูปเดิมอยู่กับใคร
กับอีกสูตรคือ พรรคถูกยุบ ตัดสิทธิ์แค่กรรมการบริหารพรรค ส.ส.บัญชีรายชื่อยังอยู่ ซึ่งประเด็นนี้มี ส.ส.บัญชีรายชื่อที่เป็นกรรมการบริหารพรรคร่วม 10 คน จะต้องพ้นส.ส.ไปด้วย คำถามคือจะสามารถเลื่อนผู้สมัคร ส.ส.บัญชีรายชื่อ ลำดับถัดไปขึ้นมาแทนได้หรือไม่ เพราะแต่ละพรรค จะมีจำนวนส.ส.พึงมี
หากไม่สามารถเลื่อนผู้สมัครส.ส. ลำดับถัดไปขึ้นมาแทน ส.ส.ที่หลุดเก้าอี้เพราะเป็นกรรมการบริหารพรรคได้ แล้ว 10 กว่าที่นั่งที่หายไปในสภาฯ จะให้แหว่งอยู่อย่างนั้นหรือ
ค่อนข้างอลหม่านพอสมควร!
แต่เท่าที่จับสัญญาณ ถอดรหัสจากมือกฎหมายชั้นเซียน“อุดม รัฐอมฤต”อดีตกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ที่ให้ความเห็นเกี่ยวกับ 4 ส.ส.แบบแบ่งเขต ที่ถูกพรรคอนาคตใหม่ขับออกมาแล้ว พอทำให้มองเห็นเค้าโครงสูตรภายภาคหน้าจางๆ บ้างแล้ว
โดยคะแนนจะติดตัวส.ส.แบบแบ่งเขตไปด้วย ส่วนพรรคอนาคตใหม่ จะไม่ได้รับการคำนวณส.ส.พึงมีใหม่ เพราะการคำนวณ ส.ส.บัญชีรายชื่อใหม่นั้น จะใช้เฉพาะกรณีเดียวคือการกระทำที่ทุจริตการเลือกตั้ง
เช่นเดียวกับกรณีที่เป็นส.ส.บัญชีรายชื่อ หากใครถูกมติพรรคขับออก พรรคที่มีมติขับนั้นไม่สามารถอ้างสิทธิเลื่อนบัญชีรายชื่อของพรรคได้เช่นกัน
กล่าวคือ ส.ส.บัญชีรายชื่อ จะยังคงสภาพอยู่ไม่ได้พ้นสภาพ ส.ส.ไป แม้จะมาจากคะแนนของพรรคก็ตาม
ซึ่งกฎหมายกำหนดว่า ส.ส.จะพ้นสมาชิกภาพต้องเมื่อลาออก ส่วนการถูกขับออก การถูกยุบพรรคโดยคำสั่งศาล หรือขอยุบพรรคตัวเอง อย่าง “ไพบูลย์โมเดล”นั้น สมาชิกภาพส.ส.ยังอยู่ แต่ต้องหาสังกัดใหม่ให้ทันตามกำหนดเวลา
เมื่อเป็นเช่นนี้ หากพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบ จะเกิดปรากฏการณ์ “ผึ้งแตกรัง”ส.ส.แบบแบ่งเขต และส.ส.บัญชีรายชื่อบางส่วนจะไปร่วมกับรัฐบาล ส่วนส.ส.บัญชีรายชื่ออีกบางส่วน จะไปอยู่กับพรรคสำรอง
ปริมาณที่จะย้ายมาอยู่กับฝ่ายรัฐบาลจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นสถานการณ์บ้านเมืองขณะนั้น และโดยเฉพาะชีวิตความเป็นอยู่ของ 4 ส.ส. ที่นำร่องออกมาก่อน
หาก“โปรโมชั่น”ดี อยู่สุขสบายอย่างเห็นได้ชัด มีตำแหน่งแห่งหนใหญ่โต ต่างจากตอนอยู่กับพรรคอนาคตใหม่ โอกาสที่เพื่อนสมาชิกจะทยอยเดินตามมาเยอะจะมีสูง
กรณี 4 ส.ส. ที่ย้ายมาอยู่กับฝ่ายรัฐบาล จะเป็นโมเดลให้กับส.ส.ฝ่ายค้านทุกพรรค ได้เห็นถึงความแตกต่างชั้นดีว่า ควรหรือไม่ควรย้ายขั้ว
จับตาดูได้เลยชีวิต 4 ส.ส.ล็อตแรกนี้ จะถูกปูนบำเหน็จ เพื่อยั่วยวนให้ที่เหลืออยากเลื้อยเข้ามา
