“หนึ่งความคิด”
“สุรวิชช์ วีรวรรณ”
รศ.ดร.ปิยบุตร แสงกนกกุล เลขาธิการพรรคอนาคตใหม่ อาจารย์นักกฎหมายโพสต์ข้อความในทวิตภพว่า
“ผมอยากลองถามให้สังคมฉุกคิดกันดู ว่า คุณเชื่อว่า ธนาธรโดนแน่ ปิยบุตรโดนแน่ #อนาคตใหม่ โดนแน่ คุณเชื่อแบบนั้นเพราะเราทำผิดจริงๆ
หรือคุณคิดว่าเราต้องโดน เพียงเพราะผู้มีอำนาจมองว่าพวกนี้เป็นอันตรายต่อเขา ที่ตัดสินไปแล้วว่าโดนแน่ ตัดสินจากเหตุผลชุดไหนกันแน่”
คำพูดแบบนี้เป็นเจตนาต้องการเบี่ยงเบนสังคมเพื่อให้เชื่อว่า ถ้าพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบหรือธนาธร ปิยบุตร โดนตัดสินว่ามีความผิดนั่นหมายความว่า เพราะพวกเขาไม่มีความผิด แต่เพราะถูกอำนาจรัฐกลั่นแกล้งเท่านั้นเอง
ไม่ต้องสงสัยว่า ปิยบุตรมีความรู้ทางกฎหมาย เพราะเขาเป็นอาจารย์สอนกฎหมายระดับรองศาสตราจารย์ด็อกเตอร์ ผมคิดว่า ถ้าผู้มีอำนาจในสังคมไทยกล้าใช้หลักกฎหมายอย่าบิดเบี้ยวกับคนระดับนี้ สังคมไทยต้องมีปัญหาแน่
ผมเองไม่ได้ยินดียินร้ายกับรัฐบาลชุดนี้นัก ถ้าใครติดตามความเห็นผ่านบทความของผมเสมอมา ผมไม่เห็นด้วยกับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ และไม่รับร่างรัฐธรรมนูญเพราะเห็นว่ามีเจตนาเพื่อเขียนให้รัฐบาลรัฐประหารสืบทอดอำนาจ และผมยังไม่เห็นด้วยกับวิธีคิดคะแนนบัญชีรายชื่อที่ให้น้ำหนักเศษทศนิยมมากกว่าจำนวนเต็ม จนเกิดความไม่เป็นธรรมในการเลือกตั้ง เพราะกลายเป็นว่าแต่ละพรรคมีคะแนนเฉลี่ยต่อ 1 ที่นั่งต่างกัน
แต่ก่อนที่ปิยบุตรจะถามว่า ตัวเอง ธนาธร และพรรคจะโดนหรือไม่นั้น ปิยบุตรควรต้องถามก่อนว่า คดีความที่เกิดขึ้นกับพรรคนั้นมีคนทำให้เป็นคดีขึ้นมาโดยไม่มีเหตุที่มาหรือเป็นเพราะฝ่ายตัวเองก่อคดีขึ้นมาเอง
ถ้าคดีนั้นมันมีที่มาจากตัวเอง โดยหลักของอาจารย์สอนกฎหมายแล้วคิดว่า รัฐควรปล่อยไปไม่ดำเนินคดีได้ไหม
ทำไมปิยบุตรไม่ฉุกคิดว่า “ธนาธรโดนแน่ และคุณโดนแน่ #อนาคตใหม่ โดนแน่ เพราะพวกเราทำผิดจริงๆหรือทำไมคุณคิดว่าพวกคุณต้องโดน เพียงเพราะผู้มีอำนาจมองว่าพวกคุณเป็นอันตรายต่อเขา ที่เชื่อว่าตัวเองโดนแน่ ตัดสินจากเหตุผลชุดไหนกันแน่”
โดยหลักของกฎหมายอะไรที่เป็นความผิดต่อกฎหมายนั้นนักกฎหมายน่าจะอธิบายได้ดีกว่าคนอื่น หรือย่อมเข้าใจว่าเมื่อมีการกระทำที่ผิดต่อกฎหมายแล้วกลไกของรัฐด้านกระบวนการยุติธรรมจะต้องเข้าไปดำเนินการเพื่อให้เกิดบรรทัดฐานของสังคม
ถ้าคุณกระทำผิดต่อกฎหมายแล้วกลไกรัฐไม่ดำเนินการกับพวกคุณ กระบวนการยุติธรรมก็มีปัญหา แต่ถ้าคิดว่าพวกคุณอยู่เหนือกฎหมาย พวกคุณก็ไม่ใช่นักประชาธิปไตยแต่เป็นชนชั้นอภิสิทธิ์ชนนั่นเอง
อย่าถามว่าทำไมกฎหมายไม่ดำเนินการกับคนอื่นแล้วดำเนินการกับพวกคุณ เพราะคนที่กระทำผิดกฎหมายก็ล้วนดำเนินการทั้งนั้น ผมเองก็ถูกกฎหมายดำเนินการในหลายคดี ก็สู้คดีไป ถ้าผมเห็นว่าตรงไหนไม่ได้รับความเป็นธรรมก็โต้แย้ง แต่ไม่มีบิดเบือนว่า ถ้าผมโดนตัดสินว่าผิด เพราะผมไม่ได้ผิดแต่ถูกอำนาจรัฐรังแก
ในฐานะนักกฎหมายมหาชน ผมถามปิยบุตรว่า สิ่งที่กฎหมายไม่ได้เขียนให้ทำได้นั้นทำได้ไหม ทำไมที่มาของเงินพรรคการเมืองกฎหมายต้องเขียนว่ามีที่มาจากไหนได้บ้าง การจะอ้างเรื่องหลักกฎหมายแพ่งเพื่อมาเทียบการยืมเงินของพรรคที่กำกับโดยกฎหมายมหาชนนั้นทำได้หรือไม่ ถามข้อนี้ข้อเดียว
ก่อนจะตอบคำถามปิยบุตร หากถามผมว่า พรรคการเมืองแบบอนาคตใหม่ที่เกิดขึ้นโดยคนรุ่นใหม่ควรจะมีไหม ผมคิดว่า ควรจะมีมากๆ จริงๆ คราวนี้ก็มีหลายพรรคที่เกิดจากคนรุ่นใหม่ เพียงแต่ไม่มีพรรคไหนดังเปรี้ยงปร้างเหมือนพรรคอนาคตใหม่เท่านั้นเอง
พรรคอนาคตใหม่มีต้นทุนมากจากตัวหัวหน้าพรรค และปิยบุตรเอง มีต้นทุนมากจากกระเป๋าเงินของหัวหน้าพรรค เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นเท่ากับยอมรับว่า ถ้าหัวหน้าพรรคไม่ให้เงินพรรคยืมพรรคก็ยากที่จะขยับเขยื้อนในทางการเมืองได้ขนาดนี้ แม้จะมีกระแสโซเชียลหนุนเนื่องมีสื่ออาชีพหลายค่ายสนับสนุนอย่างออกหน้าออกตา
ธนาธรมีกระแสจริงเป็นหัวหน้าพรรคใหม่ไม่กี่พรรคที่ได้รับเชิญไปขึ้นเวทีเกือบทุกเวที แล้วประสบความสำเร็จในการเลือกตั้ง ทั้งจากกระแสตัวเองและแรงหนุนจากที่พรรคไทยรักษาชาติโดนยุบ แต่ไม่ใช่เหตุผลที่จะทำให้ธนาธร ปิยบุตร และอนาคตใหม่อยู่นอกเหนือกฎเกณฑ์ของกฎหมายบ้านเมือง
แล้วทำไมธนาธรจึงเชื่อว่า พรรคอนาคตใหม่ถูกดำเนินคดีความต่างๆ เพราะผู้มีอำนาจมองว่าพวกนี้เป็นอันตรายต่อเขา ถ้าเพราะพรรคนี้ประสบความสำเร็จในการเลือกตั้งอย่างมาก ผมก็ว่าไม่น่าจะใช่ เพราะหากเรามองย้อนไปดูพรรคไทยรักไทยที่ทักษิณนำพรรคของเขาชนะถล่มทลายในสมัยแรกนั้น ไม่มีใครมีความกลัวพรรคไทยรักไทยและทักษิณในตอนนั้นเลย มีแต่คนสนับสนุนและคิดว่าทักษิณนี่แหละที่เป็นอัศวินจะมากอบกู้สังคมไทย
แต่สุดท้ายทักษิณต้องพังพาบเพราะลุแก่อำนาจ คิดการใหญ่ และใช้อำนาจอย่างฉ้อฉลต่างหากเล่า โอเคล่ะธนาธรและปิยบุตรอาจจะไม่เชื่อว่า ทักษิณผิด เพราะธนาธรพูดหลายครั้งแล้วว่า ทักษิณถูกกลั่นแกล้งถ้าเขามีอำนาจจะเอาทักษิณกลับมาเพื่อพิจารณาคดีใหม่ และปิยบุตรเองก็ชัดเจนว่ายืนอยู่ขั้วเดียวกับระบอบทักษิณ
แน่นอนว่า ธนาธรและปิยบุตรอาจไม่ชอบรัฐประหาร แต่ลองอธิบายพฤติกรรมในระหว่างทักษิณมีอำนาจก่อนการรัฐประหารดูสิว่า ทักษิณมีพฤติกรรมอย่างไร และเป็นการใช้อำนาจอย่างชอบธรรมหรือไม่ในสายตาของปิยบุตร ส่วนธนาธรเขาก็อธิบายพฤติกรรมของทักษิณไว้ชัดแล้วในศาลรัฐธรรมนูญ
อนาคตข้างหน้าอาจไม่ใช่เรื่องของคนรุ่นชวน หลีกภัย ไม่ใช่ของคนรุ่นประยุทธ์ จันทร์โอชา แต่เป็นเรื่องของคนรุ่นปิยบุตรและธนาธรนี่แหละ น่าชื่นชมที่ตั้งพรรคขึ้นมาต่อสู้ทางการเมืองในระบบ และควรจะมีพรรคการเมืองของคนรุ่นเดียวกันนี้เกิดขึ้นมามากๆ
เราอาจจะพูดถึงความเป็นสถาบันของพรรคการเมืองในอุดมคติของระบอบประชาธิปไตยก็อยากให้พรรคการเมืองมีความเป็นสถาบันที่มีการสืบทอดกันมาเหมือนพรรคการเมืองในประเทศตะวันตก ผมก็หวังว่าพรรคของคนรุ่นใหม่จะสืบทอดไปถึงคนรุ่นหน้าและกลายเป็นสถาบันในอนาคต
แต่พรรคที่จะยืนหยัดอยู่ได้ต้องเดินตามกรอบของสังคมไทย ตามอุดมคติของคนไทย ตามความเชื่อศรัทธาและจารีตของคนไทยด้วย แม้คุณจะศรัทธาประชาธิปไตยแบบตะวันตก แต่คุณรับประทานอาหารบนโต๊ะไทยคุณก็ต้องแปลงมีดเป็นช้อนคู่กับส้อม
แล้วถ้าคุณท้าทายศรัทธาของคนไทยกลุ่มอื่น คุณก็ต้องยอมรับแรงต่อต้าน คุณต้องยอมรับการคัดค้านเพื่อคนอีกกลุ่มจะปกปักศรัทธาของเขา คุณอาจจะเอาใจคนรุ่นใหม่ที่มีความคิดเป็นขบถในช่วงวัยของเขาได้ แต่ถ้าคุณมีอุดมการณ์ประชาธิปไตยคุณต้องมองว่าฝั่งที่ต่อต้านคุณนั้นก็มีความชอบธรรมเช่นเดียวกัน
ถ้าจะถามผมว่า ปัญหาของพรรคอนาคตใหม่อยู่ที่ไหน คำตอบก็อยู่ที่พวกคุณท้าทายจารีตของสังคมไทย สำหรับคนหนุ่มสาวแล้วเราอาจจะเรียกว่าความกล้าหาญ แต่คุณต้องบอกสังคมไทยว่าในการที่คุณเป็นพรรคการเมืองคุณจะพาสังคมไทยไปในหนทางที่ดีกว่าอย่างไร และทำให้คนส่วนใหญ่เชื่อคุณ แต่สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือ วาทกรรมในการล้มล้างมากกว่าแนวทางที่เป็นรูปธรรม
พรรคอนาคตใหม่มีคนหลายคนที่เป็นความหวังได้ เป็นคนรุ่นใหม่ที่มีคุณภาพ แต่ก็ถูกพฤติกรรมและความไม่น่าไว้วางใจที่ท้าทายศรัทธาของสังคมไทยของแกนนำพรรคทั้งสามคนคือธนาธร ปิยบุตร และช่อกลบเกลื่อนไปเสียหมด หรือทั้งสามคนไม่รู้เลยว่า อะไรคือพฤติกรรมของตัวเองที่ทำให้คนอีกส่วนหนึ่งของสังคมไม่ไว้วางใจต่อต้านและคัดค้าน
และความคิดที่ต่อต้านคัดค้านพวกคุณก็คือวิถีทางหนึ่งของระบอบประชาธิปไตยใช่หรือไม่
ส่วนคดีความที่พวกคุณพยายามโยงใยว่า ถ้าพวกคุณมีความผิดตามกฎหมายนั้น หมายถึงพวกคุณถูกผู้มีอำนาจเล่นงานนั้น ผมคิดว่า เป็นวาทกรรมของพวกศรีธนญชัยที่ต้องการตีปลาหน้าไซเสียมากกว่า เพราะกฎหมายนั้นมันมีบทบัญญัติที่ชัดเจนว่าอะไรทำได้ไม่ได้ คุณคิดว่ากระบวนการยุติธรรมหรือผู้ใช้กฎหมายจะบิดเบือนการใช้อำนาจโดยไม่สามารถตอบคำถามต่อสังคมได้หรือ
ผมไม่ได้หมายความว่า ดุลพินิจของผู้ใช้กฎหมายจะถูกต้องเสียทุกครั้ง และเที่ยงธรรมอย่างหมดจดเสมอไป หลายครั้งผมก็ไม่เห็นด้วยกับกระบวนการยุติธรรมของบ้านเรา แต่ผมโต้แย้งด้วยหลักการและเหตุผล ไม่ใช่ดักคอว่า ถ้าตัดสินว่าฝ่ายเราผิดเพราะเราถูกกลั่นแกล้งซึ่งเป็นการเบี่ยงเบนการพิจารณาความผิดที่ตัวเองเป็นฝ่ายกระทำขึ้นมาเอง
เพราะถ้ากลายเป็นว่าพวกคุณกระทำผิดตามกฎหมายจริงก็จะบอกว่าถูกผู้มีอำนาจกลั่นแกล้ง เช่นเดียวกับทุกครั้งของฝั่งระบอบทักษิณเวลาที่กฎหมายตัดสินว่าไม่ผิดก็บอกว่ายุติธรรม แต่ถ้าผิดก็บอกว่าศาลไม่ยุติธรรม
ในฐานะนักกฎหมายปิยบุตรลองอธิบายแง่มุมทางกฎหมายแทนการใช้วาทกรรมในการบิดเบือนสิครับว่า พวกคุณไม่ควรมีความผิดในคดีความต่างๆอย่างไร แล้วทำไมสิ่งที่พวกคุณทำถึงไม่ควรถูกดำเนินคดีทางกฎหมาย เพราะพวกคุณมีอภิสิทธิ์หรือเพราะพวกคุณไม่เชื่อกระบวนการยุติธรรม
สำหรับผมแล้วคาดหวังต่อการเข้ามาเล่นการเมืองของคนรุ่นใหม่ แม้ในนามของการตั้งพรรคใหม่หรือเข้าไปอยู่ในร่มเงาของพรรคเก่า แต่อยากเห็นคนรุ่นใหม่ที่เล่นการเมืองเพื่อบ้านเมืองมากกว่า การสร้างวาทกรรมการเมือง คุณจะท้าทายอำนาจเก่าหรือไม่ก็ทำไป แต่คุณต้องชี้ให้เห็นทางออกที่ดีกว่า หรือถ้าคุณท้าทายความเชื่อของคนอีกส่วนหนึ่งคุณก็ต้องยอมรับแรงต่อต้านตามกฎเกณฑ์ของสังคม
ถ้าผมจะตอบสิ่งที่ปิยบุตรถามในฐานะที่ปิยบุตรเป็นอาจารย์นักกฎหมายใหญ่ ผมก็ตอบว่า ความผิดนั้นเกิดจากที่พวกคุณกระทำในสิ่งที่กฎหมายห้ามกระทำ
ถ้าผมตอบปิยบุตรในฐานะนักการเมือง ผมก็ตอบว่า ถ้าพวกคุณกล้าท้าทายศรัทธาของคนกลุ่มอื่น คุณก็ต้องพร้อมรับแรงต้านที่เหวี่ยงกลับมาด้วย
ติดตามผู้เขียนได้ที่ https://www.facebook.com/surawich.verawan
