“เอก อังสนานนท์” มือปราบแก๊งค้ามนุษย์ สมราคา “ว่าที่ ผบ.ตร.”

ASTV ผู้จัดการสุดสัปดาห์ -ผลงานการกวาดล้างขบวนการค้ามนุษย์ชาวโรฮีนจา ที่เป็นทั้งนโยบายหลักของรัฐบาล และถูกยกให้เป็นวาระแห่งชาติ ถือเป็นเป็นเครื่องสะท้อนความจริงจังในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวของประเทศไทย ที่กำลังถูกนานาชาติจับตามองอย่างหนัก หลังมีการประเมินให้ไทยอยู่ในระดับเลวร้ายที่สุดในรายงานสถานการณ์การค้ามนุษย์ของฝั่งสหรัฐอเมริกา หรือกระทั่งใบเตือนเรื่องการประมงผิดกฎหมายของฝั่งสหภาพยุโรป ก็มีปัญหาการค้ามนุษย์เป็นส่วนสำคัญ

ทั้งยังถือเป็น “ผลงานชิ้นโบว์แดง” ที่กู้ศรัทธาให้ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (สตช.) ในยามนี้ได้เป็นอย่างดี งานนี้คงต้องยกเครดิตเต็มๆให้กับการทำงานของตำรวจภายใต้การนำทีมของ “รองฯเอก - พล.ต.อ.เอก อังสนานนท์” รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ (รอง ผบ.ตร.) ที่วันนี้ถูกขนานนามว่าเป็น “มือปราบขบวนการค้ามนุษย์” จากการใช้เวลาเพียงเดือนเศษเข้าไปทำลายเครือข่ายค้ามนุษย์ชาวโรฮีนจาที่ฝังรากลึกในแผ่นดินมานานนับสิบปี

และจากทั้งคุณสมบัติในฐานะรอง ผบ.ตร.อาวุโสอันดับ 1 กับผลงานกวาดล้างขบวนการค้ามนุษย์ชาวโรฮีนจา ทำให้ “รองฯเอก” โดดเด่นอย่างมากในฐานะแคนดิเดตว่าที่ ผบ.ตร.คนต่อไป

“ASTV ผู้จัดการรายสัปดาห์” มีโอกาสได้พูดคุยกับ “รองฯเอก” สอบถามเบื้องหน้า-เบื้องหลัง อุปสรรคการทำงานในคดีขบวนการค้ามนุษย์ ที่มีทั้งเรื่องอิทธิพล และผลประโยชน์มหาศาล รวมทั้งไม่ลืมที่จะติดปลายนวมประเด็นฮอตอย่างการเปิดบ่อนถูกกฎหมาย และเรื่องการปฏิรูปตำรวจด้วย โปรดติดตาม...

ความคืบหน้าล่าสุดของคดีขบวนการค้ามนุษย์ชาวโรฮีนจา

เราได้ดำเนินการมาตั้งแต่เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม โดยขณะนี้ได้ขอศาลออกหมายจับทั้งหมด 119 ราย สามารถติดตามจับกุมมาได้ 56ราย ที่เหลืออยู่ระหว่างการเร่งรัดจับกุมตัวมาดำเนินคดี ด้วยข้อจำกัดในเรื่องการควบคุมตัวผู้ต้องหาในระหว่างสอบสวน จำเป็นที่จะต้องสรุปสำนวนเพื่อส่งฟ้องศาลให้ได้ตามกรอบเวลา ซึ่งได้ร่วมกับทางอัยการสรุปสำนวนการสอบสวนเสนออัยการสูงสุดไปเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน เพื่อให้มีเวลาในการพิจารณาสั่งคดีภายในวันที่ 24 กรกฎาคม

นอกจากนั้นยังได้ประสานกับสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ป.ป.ง.) ดำเนินการเรื่องยึดและอายัดทรัพย์สิน เบื้องต้นได้ยึดจากเครือข่ายผู้ต้องหาไว้เกือบ 200 ล้านบาท และได้มีคำสั่งเด็ดขาดไปแล้วรวมมูลค่า 118ล้านบาท

ยังมีผู้อยู่เบื้องหลังที่สาวไปไม่ถึงอีกไหม

ตั้งแต่เราเปิดคดี ก็ได้มีความคืบหน้าของการจับกุมผู้ที่เกี่ยวข้องในการกระทำผิดมาเป็นระยะๆ ตั้งแต่ระดับนายกเทศบาลฯ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดฯ ตลอดจนนายทหารชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งในส่วนของตำรวจจะพิจารณาหลักฐานข้อเท็จจริงว่ามีส่วนเกี่ยวข้องหรือไม่อย่างไร ไม่ได้ไปคำนึงถึงสถานะทางสังคม หรือตำแหน่งหน้าที่ ณ ตอนนี้ยืนยันได้ว่าผู้ที่เราได้ขอศาลออกหมายจับมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำผิด ส่วนจะเกี่ยวข้องขนาดไหนยังเปิดเผยรายละเอียดไม่ได้ เพราะเป็นเรื่องของกระบวนการยุติธรรมในชั้นศาล แต่เราก็ยังไม่หยุดแค่การส่งฟ้องเท่านั้น หลังจากนี้หากมีพยานหลักฐานพาดพิงไปถึงบุคคลใดก็จะพิจารณาสอบสวนต่อไป ผู้ที่กระทำความผิดและออกหมายจับแล้วก็จะเร่งติดตามตัวมาดำเนินคดี รวมถึงการยึดอายัดทรัพย์สินด้วย

หลังจากที่ตำรวจเอาจริงเอาจัง ความเคลื่อนไหวในพื้นที่มีความเปลี่ยนแปลงไปมากน้อยแค่ไหน

ถือว่าได้ระงับยับยั้งขบวนการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในส่วนของประเทศไทยได้หยุดลงโดยเด็ดขาด รวมทั้งมีมาตรการในเชิงรุกเพื่อป้องกันและปราบปรามตามยุทธการปิดปลายทาง ตลอดแนวชายแดนฝั่งอันดามันทั้งหมด โดยเฉพาะการพิสูจน์ทราบทำลายแหล่งที่พักพิง เพราะหากไม่มีแหล่งที่พักพิงปลายทาง ขบวนการนี้ก็จะไม่สามารถบริหารจัดการได้ ต้นทางก็ไม่ส่งคนมา นอกจากนี้ก็ได้มีการบูรณาการตั้งด่านสกัดกั้นจนคิดว่า ไม่น่าจะมีการเล็ดลอดเข้ามาได้ จากตัวชี้วัดว่าหลังที่เรากวาดล้างอย่างเอาจริงเอาจังก็มีผู้อพยพหลบหนีไปขึ้นฝั่งที่เกาะลังกาวี และอินโดนีเซียแทน

เหตุใดขบวนการค้ามนุษย์จึงกลายเป็นเครือข่ายที่ใหญ่โตมากขนาดนี้

สิ่งสำคัญที่สุดคือ เรื่องผลประโยชน์ ที่มีมูลค่าหลายร้อยล้าน หรือรวมๆ แล้วเป็นพันล้านบาทหากนับย้อนหลังในหลายปีที่ผ่านมา และช่วงที่ขบวนการนี้ขยายตัวอย่างมากก็น่าจะเป็นช่วงที่เรามีสถานการณ์ทางการเมือง 2-3 ปีที่ผ่านมา อีกเรื่องคือผู้เกี่ยวข้องเป็นผู้มีอิทธิพลในพื้นที่ ดูได้จากผู้ต้องหารายสำคัญจะมีทั้งบรรดาพ่อค้า คหบดี ตลอดจนไปถึงนักการเมืองท้องถิ่น เจ้าหน้าที่ของรัฐบางส่วน ที่เข้าไปได้ประโยชน์ ในส่วนของนักการเมืองท้องถิ่นก็เป็นฐานของนักการเมืองระดับชาติ เมื่อมีการกระทำผิด เจ้าหน้าที่บ้านเมืองที่อยู่ในพื้นที่ก็ยากลำบากในการที่ไปแสวงหาพยานหลักฐานในการเอาผิด แม้แต่การทำงานของคณะทำงานของผมก็ยากลำบากในการที่จะสืบสวนสอบสวน อย่างชาวบ้านก็มีความคุ้นเคย บางคนมีส่วนได้เสีย บางครั้งไม่เพียงไม่ให้ความร่วมมือ ยังมีการช่วยเหลือปิดบังซ่อนเร้นอีกด้วย

การที่มีผู้ที่มีอิทธิพล รวมทั้งเจ้าหน้าที่รัฐเข้าไปเกี่ยวข้อง ทำให้การทำงานลำบากมากขึ้นหรือไม่

ถือเป็นข้อจำกัด โดยเฉพาะในช่วงที่ภาครัฐยังไม่แข็งขันเหมือนตอนนี้ ถ้านายกฯไม่ประกาศเป็นวาระแห่งชาติ รองนายกฯฝ่ายความมั่นคงไม่สั่งการให้ดำเนินการเต็มที่ ก็คงจะไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอที่จะไปจัดการกับขบวนการนี้ได้ ซึ่งทุกหน่วยงานก็ได้ให้ความร่วมมือกับตำรวจในฐานะผู้บังคับใช้กฎหมายเป็นอย่างดี

ขบวนการนี้มีความเชื่อมโยงไปถึงการกระทำความผิดเรื่องอื่นด้วยไหม

ตอนนี้เรายังไม่มีหลักฐานชัดเจนในส่วนที่เกี่ยวเรื่องยาเสพติด หรือปัญหาความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ แต่จะมีความเชื่อมโยงกับเรื่องผลประโยชน์อื่นๆ เช่น การค้าน้ำมันเถื่อน หรือสินค้าหนีภาษี เพราะพื้นที่บริเวณดังกล่าวก็เป็นที่ รับรู้ว่ามีธุรกิจสีเทาอยู่มาก คนที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจผิดกฎหมายเหล่านี้จะเป็นฐานสำคัญของขบวนการค้ามนุษย์ คนเหล่านี้ทำธุรกิจอยู่หน้าเดียว เพราะมีเงินมีผลประโยชน์อยู่มาก และยังมีนักการเมืองหนุนหลัง เมื่อเจ้าหน้าที่รัฐไม่เข้มแข็งก็ยากที่จะเข้าไปจัดการได้ ยกตัวอย่าง โกโต้งผู้ต้องหาสำคัญรายหนึ่งที่สตูลก็พบว่า เข้าไปบุกรุกครอบครองที่ดินบนเกาะหลีเป๊ะ ถ้าไม่มีการปราบปรามขบวนการค้ามนุษย์ เรื่องการบุกรุกที่โดยไม่ถูกต้องก็คงถูกเก็บไว้ในลิ้นชักต่อไป พอรื้อไปรื้อมาจากเกาะหลีเป๊ะที่สามารถออกโฉนดถูกต้องได้เพียงร้อยกว่าไร่ แต่พอลงลึกไปกลับพบว่า มีการออกโฉนดไปถึง 300 กว่าไร่ ตรงนี้เป็นตัวอย่างที่สะท้อนว่า กระบวนการบังคับใช้กฎหมายที่ผ่านมาไม่สามารถทำได้อย่างแข็งแรง เพราะผู้มีอิทธิพลในพื้นที่ ซึ่งก็ไม่ใช่เฉพาะที่สตูลหรือสงขลา ในพื้นที่ต่างๆของประเทศก็กรณีที่คล้ายคลึงกัน

กรณีนี้มีเจ้าหน้าที่ตำรวจเข้าไปเกี่ยวข้องกับการกระทำผิดพอสมควร

ขณะนี้มีตำรวจที่เข้าไปเกี่ยวข้องกับขบวนการนี้อยู่ 5 คน ซึ่งได้จับกุมดำเนินคดีหมดแล้ว อีกส่วนที่มีหน้าที่รับผิดชอบแต่ปล่อยปละละเลย กำลังอยู่ในระหว่างการสืบสวน ถ้าบกพร่องจะถูกลงโทษทางวินัยอย่างเด็ดขาด หรือถ้ามีส่วนสมคบให้การสนับสนุนก็จะถูกดำเนินคดีด้วย แต่ถ้าไม่ผิดก็จะคืนความเป็นธรรมให้กลับเข้ารับหน้าที่เดิม

ผู้ต้องหาสำคัญรายหนึ่งเป็นนายทหารระดับสูง ยังมีบุคคลอื่นหรือเครือข่ายในกองทัพเกี่ยวข้องอีกหรือไม่

การทำงานของพนักงานสืบสวนสอบสวนจะทำงานได้มากขนาดไหนนั้น ไม่ใช่เพียงแค่การข่าวหรือการสันนิษฐานคาดการณ์เท่านั้น แต่ต้องมีหลักฐานไปแสดงต่อศาลเพื่อให้ออกหมายจับ ณ ตอนนี้เรามีหลักฐานดำเนินการได้เท่านี้ ถ้ามีหลักฐานเพิ่มเติมสามารถพิสูจน์ทราบได้ว่า บุคคลใดมีส่วนเกี่ยวข้อง เราก็จะดำเนินคดีกับทุกคนไม่ว่าจะเป็นใคร

ขบวนการค้ามนุษย์จะสูญพันธุ์ไปจากประเทศไทยเลยไหม

ในเชิงประจักษ์สำหรับขบวนการค้ามนุษย์ชาวโรฮีนจา ผมมั่นใจร้อยเปอร์เซ็นต์ว่า คงไม่มีใครกล้าทำอีก เพราะเราได้ใช้มาตรการในการดำเนินคดีอย่างจริงจัง ทั้งหมดต้องถูกดำเนินคดีการฟอกเงิน ซึ่งคงไม่ใช่เรื่องที่น่าสนุกที่ต้องมาชี้แจงเงินหรือทรัพย์สินที่ครอบครองอยู่ จึงมั่นใจว่าขบวนการค้ามนุษย์ที่เป็นเรื่องเป็นราวแบบนี้คงจะไม่มีอีกแน่นอน แต่การกระทำผิดเรื่องค้ามนุษย์ในรูปแบบอื่นๆนั้น ต้องบอกว่า แม้แต่ต่างประเทศที่ประเมินเรา ผมก็ว่าก็ยังมีปัญหาแบบนี้เหมือนกัน เพียงแต่ครั้งนี้เราได้แสดงให้เห็นความจริงจังในการบังคับใช้กฎหมาย ซึ่งสามารถตอบโจทย์ได้ชัดเจน ที่สำคัญเราได้สร้างความเข้าใจเรื่องการปราบปรามการค้ามนุษย์ให้กับสังคมไทย ทุกคนติดตามข่าว มีการให้ข้อมูล ให้คำแนะนำ และให้กำลังใจมาโดยตลอด ทำให้ผมมั่นใจว่า ต่อไปประเทศไทยจะมีความพร้อมในการแก้ปัญเรื่องการค้ามนุษย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ภูมิใจแค่ไหนกับผลงานในครั้งนี้

ผมไม่ถือว่าเป็นผลงานของผมคนเดียว แต่เป็นผลงานของพี่น้องตำรวจที่ร่วมกันทำคดี และมีความเข้าใจเห็นความสำคัญของการทำหน้าที่ครั้งนี้ ชุดทำงานนี้ช่วง 2 อาทิตย์แรกเราทำงานกัน 24 ชั่วโมง เพราะเราต้องทำงานแข่งกับเวลา ผู้ต้องหายิ่งมากก็มีงานที่ต้องทำมาก เราเหน็ดเหนื่อย แต่ต้องเสียสละเพื่อแก้ไขปัญหาของชาติให้ได้รับการยอมรับ ผมได้พูดกับคณะทำงานว่า เป็นความภาคภูมิใจ ไม่เพียงแต่เรื่องหน้าที่ในการปราบปรามเรื่องผิดกฎหมายเท่านั้น ยังมีเรื่องของศีลธรรม เราทำคดีเหมือนการทำบุญ ได้ช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ที่ถูกบังคับขู่เข็ญ ทำให้เจ้าหน้าที่ทุกคนมีความสุขในการทำงาน ไม่เพียงแต่ตำรวจที่ทำคดีค้านมนุษย์ชาวโรฮีนจาเท่านั้น ตำรวจทั้งประเทศ 200,000 นายก็มีส่วนในเรื่องการปราบปรามกวาดล้างการค้ามนุษย์ ทั้งเรื่องการปราบปรามการค้าประเวณี หรือการป้องกันแรงงานผิดกฎหมาย ทั้งนี้ทั้งนั้นเราไม่ได้ทำเพื่อไปตอบโจทย์การประเมินของต่างชาติอย่างเดียว แต่เราทำให้ดีที่สุด ส่วนผลประเมินจะเป็นอย่างไร เราก็ยอมรับ

สาเหตุที่ทำให้ตำรวจบางส่วนเข้าไปพัวพันกับเรื่องผิดกฎหมาย

ก็เป็นเรื่องที่อยู่ในหัวข้อของการปฏิรูปตำรวจ ผมรับราชการมา 38 ปี เชื่อว่าพี่น้องตำรวจที่มีความตั้งใจจริงในการทำหน้าที่ผู้พิทักษ์สันติราษฎร์มีจำนวนไม่น้อย จะมีคนเลวๆที่ไปอาศัยเกาะนักการเมืองอยู่จำนวนหนึ่ง ไม่ได้มีความรู้ความสามารถ หรือไม่ได้เป็นตำรวจมืออาชีพ เรื่องนี้ควรจะปฏิบัติตามพระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ คือต้องส่งเสริมคนดี ให้คนดีปกครองบ้านเมือง และควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำนาจ นี่คือคำตอบที่จะทำให้องค์กรตำรวจเดินหน้าต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ปฏิรูปตำรวจที่มีการพูดถึงอย่างมากในเวลานี้มีความเป็นไปได้มากน้อยขนาดไหน

หลายรัฐบาลที่ผ่านมาก็มีการตั้งคณะกรรมการขึ้นมาศึกษาเรื่องการปฏิรูปตำรวจ ซึ่งผมก็เคยเข้าไปมีส่วนร่วมเป็นคณะทำงานด้วย ซึ่งก็ได้มีการนำข้อสรุป 10 ประเด็นหลักในการปฏิรูป อาทิ การแต่งตั้งที่จะไม่ให้การเมืองเข้ามาครอบงำ หรือการปฏิบัติหน้าต่างๆ ซึ่งในส่วนใดที่ต้องไปแก้ไขกฎหมายก็อาจจะทำได้ยากบ้าง แต่บางสิ่งก็มีการดำเนินการไปบ้าง เช่น สัดส่วนอาวุโสในการแต่งตั้งโยกย้าย ขณะนี้ผมในฐานะรอง ผบ.ตร.ฝ่ายกฎหมาย ก็ได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบในส่วนของการปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการปฏิรูป คงจะมีการรายงาน ผบ.ตร.เพื่อไปนำเสนอในเวทีต่างๆต่อไป

ถ้ามีการเปิดบ่อนกาสิโนถูกกฎหมายจะสามารถปิดช่องโหว่ในแง่ของการทำหน้าที่ของตำรวจได้หรือไม่

คงยังไม่สามารถตอบได้อย่างชัดเจน ต้องมีการศึกษาข้อดีข้อเสียก่อน ส่วนตัวคิดว่าควรรับฟังทุกภาคส่วนในทุกมิติ ทั้งเรื่องศาสนา สังคม หรือศีลธรรม ส่วนจะได้ข้อยุติอย่างไรก็ขึ้นอยู่กับนโยบายของรัฐบาล ตำรวจก็เป็นองคาพยพหนึ่ง เป็นมือไม้ของรัฐบาล ต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มกำลังความสามารถ ในวันนี้บ่อนพนันยังเป็นเรื่องผิดกฎหมาย ตำรวจก็ทำหน้าที่กวดขันป้องกันและปราบปรามอย่างเต็มที่ ขณะที่เรื่องส่วยนั้น ขอยืนยันว่าเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติทุกคนคงไม่มีใครอยากถูกย้ายหรือถูกลงโทษในเรื่องการปล่อยปละละเลย ก็ทำหน้าที่อย่างเต็มกำลังความสามารถ แต่บางครั้งก็มีข้อจำกัดในเรื่องภาระหน้าที่ที่ไม่ได้มีแต่เรื่องบ่อนอย่างเดียว และคงไม่มีใครยืนยันได้ว่า เมื่อมีบ่อนถูกกฎหมายแล้ว บรรดาบ่อนผิดกฎหมายจะหมดไปหรือไม่

ที่ผ่านมาฝ่ายการเมืองก็เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ตำรวจออกนอกลู่นอกทางเหมือนกัน

ถ้าระบบการเมืองของเราดีและอยู่ในกติกา อยู่ในสิ่งที่ถูกต้อง ผมเชื่อว่าตำรวจเราดีขึ้นแน่นอน จึงอยากให้มีความชัดเจนในเรื่องการตรวจสอบการเมืองทุกระดับให้มีคุณภาพ ถ้าปล่อยให้การเมืองท้องถิ่นที่เป็นรากฐานสำคัญของการเมืองระดับชาติ เป็นอย่างที่เรารับทราบ แตะไป อบต. หรือ อบจ.ก็มีแต่เรื่องการทุจริต หรือฮั้วประมูลกันหมด ถ้าเราไม่มีระบบการตรวจสอบคนเหล่านี้ ซึ่งมีความโยงใยใกล้ชิดกับการเมืองระดับชาติ ก็จะมีปัญหาในการปฏิบัติหน้าที่ของตำรวจต่อไป

ในฐานะรอง ผบ.ตร.อาวุโสอันดับ 1 มีเสียงเชียร์ค่อนข้างมากในการเป็นแคนดิเดตว่าที่ ผบ.ตร.คนต่อไป

การพิจารณาผู้ดำรงตำแหน่งต่างๆ ก็มีแนวทางกำกับอยู่แล้ว ส่วนตัวก็ทำหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายให้ดีที่สุด ส่วนการเสนอชื่อก็เป็นหน้าที่ของผู้บังคับบัญชา

อยากฝากอะไรถึงพี่น้องตำรวจในวันที่ถือว่ามีวิกฤติศรัทธาจากประชาชนถึงองค์กรตำรวจบ้าง

ผมมั่นใจว่าทุกคนที่เข้ามาเป็นตำรวจ ด้วยอุดมการณ์ที่เสียสละ เพราะเป็นอาชีพที่รู้อยู่แล้วว่า ต้องตรากตรำ ต้องอดทน ต้องเสี่ยงภัย และเชื่อว่าตำรวจรุ่นใหม่ที่กำลังเติบโตขึ้นมา มีความคิดความอ่านที่จะเป็นตำรวจมืออาชีพ มีอุดมการณ์ในการเป็นผู้พิทักษ์สันติราษฎร์มากกว่าการนำตำแหน่งหน้าที่ไปหาผลประโยชน์โดยมิชอบ เหมือนมอตโต้ที่ว่า เป็นตำรวจมืออาชีพ เพื่อความผาสุกของประชาชน ถ้าเรามีจุดยืนเช่นนี้แล้ว ถึงจะมีอุปสรรคหรือข้อจำกัดอะไรก็ตาม ผมมั่นใจว่าเราผ่านพ้นไปได้ เพราะผลสุดท้ายแล้วสิ่งที่เราคำนึงมากที่สุดคือ ผลประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชน ผมยืนยันว่าพี่น้องตำรวจทั้งประเทศมีจิตสำนึกและมีอุดมการณ์ในเรื่องเหล่านี้ แต่บางช่วงเราอาจจะขาดผู้นำหรือผู้บังคับบัญชาที่ความเข้าใจในการทำหน้าที่ตำรวจมืออาชีพอย่างถ่องแท้

ภาพโดย ชาติกล้า สำเนียงแจ่ม