ปัญญาพลวัตร
โดย พิชาย รัตนดิลก ณ ภูเก็ต
การปฏิรูปประเทศเดินไปในทิศทางแห่งความถดถอยและตกต่ำ เมื่อสมาชิก สภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช.) กลุ่มหนึ่งจำนวน 12 คนเสนอให้ดำเนินการจัดทำ “บ่อนกาสิโนถูกกฎหมายขึ้นในประเทศไทย และได้รับการขานรับอย่างแข็งขันโดย ผบ.ตร.” น่าสนใจว่าพวกเขากำลังเล่นบทอะไรอยู่บนเวที
สปช.กลุ่มนี้ใช้วิธีการอ้างเหตุผลมาสนับสนุนข้อเสนอของตนหลายรูปแบบ ประการแรก ใช้การเปรียบเทียบในเรื่องความเคร่งศาสนา โดยระบุว่าประเทศที่มีศาสนาอิสลามเป็นศาสนาหลักซึ่งเคร่งครัดเรื่องการพนันก็ยังมีกาสิโนที่ถูกกฎหมายได้ นัยของข่าวสารที่พวกเขาต้องการสื่อออกมาสู่สังคมคือประเทศไทยที่คนส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธซึ่งเคร่งครัดเรื่องการพนันน้อยกว่าศาสนาอิสลาม ทำไมจึงต้องเสแสร้ง (อันที่จริงพวกเขาใช้คำว่า “ดัดจริต”) คัดค้านการเปิดกาสิโน เหตุผลข้อนี้พวกเขาใช้เพื่อตอบโต้กลุ่มผู้คัดค้านกาสิโนที่รากฐานของการคัดค้านมาจากหลักการทางศีลธรรมของศาสนาพุทธนั่นเอง
ผมคิดว่า การอ้างความเหตุผลในลักษณะนี้ดูมีน้ำหนักน้อยและไม่อาจใช้ เปรียบเทียบกันได้เพราะว่า หลายประเทศที่ประชาชนเคร่งศาสนา แต่ผู้ที่เคร่งศาสนาเหล่านั้นอาจไม่กล้าออกมาคัดค้านรัฐบาลของตนเอง ด้วยอาจเกรงกลัวในอำนาจรัฐบาล หรือไม่ก็ไม่อยากยุ่งเกี่ยวกับการตัดสินใจของรัฐบาล รัฐบาลจะเปิดบ่อนกาสิโนหรือไม่เปิดก็เป็นเรื่องของรัฐบาลเอง ส่วนประชาชนที่เป็นผู้เคร่งศาสนาก็ยึดถือหลักปฏิบัติของศาสนาอย่างเคร่งครัดคือไม่เข้าบ่อนหรือไม่เล่นการพนันนั่นเอง
ส่วนผู้ที่เคร่งศาสนาพุทธในสังคมไทยแม้อาจมีสัดส่วนไม่มากนัก แต่กลับมีการแสดงออกที่แตกต่างจากประชาชนที่เคร่งศาสนาอื่นๆในหลายประเทศ กล่าวคือกลุ่มผู้เคร่งศาสนาพุทธในสังคมไทยพร้อมที่จะออกมาคัดค้านการตั้งบ่อนกาสิโนที่ถูกกฎหมายอย่างแข็งขัน ดังที่เคยเกิดขึ้นแล้วในอดีต และผมคาดว่าจะเกิดขึ้นอีกในอนาคตหากมีการนำเสนอเรื่องขึ้นมาเป็นประเด็นนโยบาย
สำหรับคนไทยที่ไม่เคร่งศาสนา คนพวกนี้ไม่คัดค้านการเปิดบ่อนเสรีอยู่แล้ว ทั้งยังมีแนวโน้มสนับสนุนอีกด้วย และเนื่องจากคนไม่เคร่งศาสนาในสังคมไทยมีมาก ดังนั้น ทันทีที่มีการเปิดบ่อนเสรีคนกลุ่มนี้ก็จะทะลักเข้าไปเล่นอย่างแน่นอน กฎเกณฑ์ต่างๆที่คิดจะสร้างขึ้นมาขวางกั้นพวกเขาเพื่อไม่ให้เข้าบ่อน ก็อย่าฝันหวานหรือคาดหวังว่ารัฐบาลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะทำได้ ขนาดปัจจุบันกฎหมายระบุว่าบ่อนพนันผิดกฎหมาย ก็ยังเปิดให้เล่นและมีคนเข้าไปเล่นเป็นจำนวนมาก ไม่เห็นว่ากฎหมายจะทำอะไรได้มากมายนัก
สิ่งที่ผมเห็นในอนาคต หากมีการเปิดบ่อนถูกกฎหมายขึ้นในช่วงแรก 3-4 แห่งตามข้อเสนอของ สปช.กลุ่มนี้ เพียงไม่กี่ปีที่เปิดบ่อน ก็จะมีข้อเรียกร้องให้เปิดบ่อนเพิ่มขึ้นตามมาอีกมาก ดีไม่ดีจะเรียกร้องให้เปิดทุกจังหวัด ภายใต้เหตุผลที่ว่าเมื่อจังหวัดนั้นเปิดได้ แล้วทำไมจังหวัดนี้จะเปิดบ้างไม่ได้ละ
เราก็จะมีบ่อนกาสิโนเต็มเมือง สมใจอยากนักพนันกันคราวนี้ เล่นกันทั้งวันทั้งคืน เล่นกันอย่างทั่วหน้าและทั่วถึง สยามเมืองยิ้มก็จะกลายเป็นสวรรค์ของนักพนัน
เหตุผลประการที่สองของ สปช. ที่ใช้ในการอ้างคือ บ่อนกาสิโนทำให้รัฐบาลมีรายได้มากขึ้น เป็นการดึงเงินนอกระบบเข้าสู่ระบบและนำเงินเหล่านั้นมาพัฒนาประเทศ นอกจากนั้นพวกเขาระบุว่าขณะนี้คนไทยไปเล่นพนันในต่างประเทศเป็นจำนวนมาก นำเงินไปทิ้งจำนวนมหาศาล การเปิดบ่อนภายในประเทศจะทำให้คนไทยเหล่านั้นกันมาเล่นพนันภายในประเทศ
คงไม่มีใครโต้แย้งว่าการพนันเป็นวิธีการหาเงินที่ง่ายที่สุดอย่างหนึ่งของรัฐบาล ยิ่งประเทศใดมีประชาชนที่ลุ่มหลงการพนันมาก รัฐบาลก็ยิ่งหาเงินจากการพนันได้มากขึ้นตามไปด้วย อันนี้ผมเชื่อครับว่ารัฐบาลจะมีรายได้มากขึ้นจากการมีบ่อนกาสิโน ดีไม่ดีอาจเป็นแหล่งรายได้หลักของรัฐบาลไปเลยก็ได้ เพราะเห็นพูดกันมากเหลือเกินว่าคนไทยบ้าการพนัน แต่ปัญหาก็คือว่า เงินที่ได้จากการพนันเป็นเงินที่ไม่ก่อให้เกิดผลผลิตใดๆในสังคม เป็นเพียงแค่การเปลี่ยนมือที่ปราศจากการผลิตและไม่มีมูลค่าเพิ่มขึ้นแต่อย่างใด หากรัฐบาลหวังรายได้จากการพนันมาพัฒนาประเทศ ก็เป็นสัญญาณแห่งการถดถอยของการพัฒนาสังคม
ครั้นบอกว่าก็ตอนนี้ คนไทยเล่นการพนันกันทุกหัวระแหง อันนี้ก็จริงอีกนั่นแหละ คนไทยเล่นพนันกันหลายรูปแบบทั้งม้า มวย หวย บ่อนกาสิโนเถื่อน ตีไก่ ชนวัว บอล ไพ่ โป สารพัด แต่การเปิดบ่อนกาสิโนที่ถูกกฎหมายไม่ได้ทำให้การพนันสารพัดชนิดเหล่านี้หมดไปแม้แต่น้อย พวกนี้ก็ยังมีอยู่ ดีไม่ดีการพนันบางชนิดอาจมีเพิ่มมากขึ้นด้วย ที่อาจมีผลกระทบอยู่บ้างก็อาจเป็นพวกบ่อนกาสิโนเถื่อน แต่หากการเข้าไปเล่นในบ่อนถูกกฎหมายมีเงื่อนไขมากหรือเรื่องมาก เช่นต้องถ่ายรูป หรือแสดงบัญชี ผมคิดว่านักพนันไทยจำนวนมากจะไม่เข้าไปเล่น คนไทยไม่ค่อยชอบอะไรที่มากเรื่องและโจ่งแจ้งเกินไป แต่มักชอบทำอะไรที่ง่ายๆ และลับๆล่อๆ อีกทั้งในสังคมไทยของเถื่อนและของถูกกฎหมายมักดำรงอยู่คู่ขนานกันไปเสมอ
คนไทยที่ไปเล่นพนันในบ่อนกาสิโนของประเทศเพื่อนบ้านจะกลับเข้ามาเล่นในบ่อนภายในประเทศหรือไม่ ผมคิดว่าการที่พวกเขาจะตัดสินใจเล่นพนันที่ไหนขึ้นอยู่กัยหลายปัจจัย ไม่ใช่ว่าเมื่อมีการเปิดบ่อนภายในประเทศที่ถูกกฎหมายแล้วนักพนันไทยจะกลับเข้ามาเล่นพนันในบ่อนที่ตั้งภายในประเทศ การแข่งขันในการดึงลูกค้าในรูปแบบต่างๆของแต่ละบ่อนกาสิโนน่าจะเป็นปัจจัยหลักดึงคนเข้าไปเล่น มากกว่าจะที่ตั้งว่าอยู่ภายในหรือนอกประเทศ
ประการที่สาม สปช.ระบุว่าการมีกาสิโนจะทำให้คนไทยมีงานทำเพิ่มขึ้น มีนักท่องเที่ยวมากขึ้นซึ่งจะทำให้มีรายได้จากธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องมากขึ้นตามไปด้วย อันนี้ก็คงเป็นดังที่ สปช.เสนอนั่นแหละ แต่คงไม่ใช่เฉพาะคนไทยที่มีงานเพิ่มขึ้น อาจเป็นคนพม่า ลาว และเขมร ด้วยที่มีงานเพิ่มขึ้น และอาจเพิ่มมากกว่าคนไทยก็เป็นได้ สำหรับนักท่องเที่ยวต่างชาติที่จะเข้ามาเล่นพนันในบ่อนกาสิโนที่อยู่ในประเทศไทย ก็อาจมีเพิ่มขึ้นบ้าง แต่คงไม่มากนักและเข้าไปในลักษณะที่เพียงแค่แวะไปดู ไม่ใช่มุ่งเข้ามาเที่ยวไทยเพื่อเล่นการพนัน บ่อนกาสิโนจึงเป็นเป้าหมายของนักพนันต่างชาติจำนวนหนึ่งซึ่งมีไม่มากเมื่อเทียบกับสัดส่วนของนักท่องเที่ยวทั้งหมด แต่เมื่อทุกประเทศมีบ่อนกาสิโนแล้ว การไปแย่งตลาดดึงนักพนันเข้ามาเล่นในบ่อนกาสิโนที่คิดจะตั้งขึ้นมาใหม่ ก็ดูเป็นงานที่ไม่ง่ายนัก
ที่น่าแปลกใจอย่างหนึ่งคือ นอกจาก กลุ่มสปช. ที่เสนอเรื่องนี้แล้ว ผู้ที่สนับสนุนเรื่องการเปิดบ่อนกาสิโนอย่างแข็งขันคือ พล.ต.อ. สมยศ พุ่มพันธุ์ม่วง ผบ.ตร. และเหตุผลที่ใช้ในการสนับสนุนก็พูดถึงข้อดีของการมีบ่อนกาสิโนคล้ายๆกับสปช.นั่นแหละ แต่ที่น่าสนใจเกี่ยวกับ ผบ.ตร.คนนี้คือ อะไรเป็นแรงจูงใจให้เขาออกมาแถลงสนับสนุนการเปิดบ่อนถูกกฎหมายอย่างเป็นเรื่องเป็นราว
แรงจูงใจอย่างหนึ่งน่าจะเป็นการใช้เรื่องการเปิดบ่อนถูกกฎหมายเพื่อกลบกระแสการถอดยศ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นั่นเอง เพราะว่าในช่วงนี้กระแสสังคมพุ่งเป้าไปที่ ผบ.ตร.คนนี้ ว่าทำไมจึงไม่ดำเนินการเรื่องถอดยศให้เสร็จสิ้น ทั้งที่กรรมการพิจารณาเรื่องถอดยศของสนง.ตำรวจแห่งชาติได้มีมติอย่างชัดเจนและครบถ้วนทุกขั้นตอนแล้ว
ส่วน สปช. ที่นำเสนอเรื่องการเปิดบ่อนกาสิโนเป็นกลุ่มที่แปลกประหลาดมาก ใช้ความกล้าบ้าบิ่นเพื่อให้ตนเองกลายเป็นจุดสนใจของสังคม ทั้งที่ปัญหาของสังคมไทยที่รอการแก้ไข รอการปฏิรูปซึ่งสำคัญกว่าการเปิดบ่อนกาสิโนถูกกฎหมายมีเป็นจำนวนมาก กลับไม่คิด ไม่ทำและไม่นำเสนอ มาเสนอเรื่องที่ไม่เป็นเรื่อง เรื่องที่หาสาระอะไรไม่ได้
แทนที่จะคิดว่าการพนันเป็นปัญหาสังคม แล้วใช้เวลาร่วมคิด ร่วมระดมสมองเพื่อหาแนวทางปฏิรูปเพื่อแก้ปัญหาการพนัน หาหนทางและวิธีการป้องกันไม่คนไทยเข้าไปสู่วังวนของการพนัน หรือหาแนวทางแก้ไขช่วยเหลือคนติดการพนันและผู้ที่ได้รับกระทบจากการพนัน กลับไม่ทำ แต่ไปสนับสนุนสร้างโอกาสให้คนเล่นพนันมากขึ้น ช่างเป็นความคิดและการกระทำที่วิปริตโดยแท้
หรือว่าการผลักดันให้เปิดบ่อนกาสิโนถูกกฎหมายคือ งานหลักยามใกล้หมดอายุของ สปช. และใกล้เกษียณของ ผบ.ตร. ไปแล้ว