ผ่านไปแล้วสำหรับเทศกาลส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ มีทั้งทุกข์โศกปนกันไปตามประสาชีวิตของสัตว์โลก หลายชีวิตต้องสิ้นไป ไม่มีโอกาสได้อยู่ในปีใหม่ มีทั้งเป็นเพราะความประมาท เคราะห์หามยามร้ายของตัวเอง และความประมาทของผู้อื่น บ้านเรากว่า 260 รายเสียชีวิต มีพิการอีกไม่น้อย
เป็นเทศกาลแย่งกันเดินทาง แย่งกันอยู่ แย่งกันกิน แย่งกันขับถ่ายของเสีย ช่วงเวลาแบบนี้เป็นการทดสอบระดับของจิตใจ ความเอื้อเฟื้อเอื้ออาทรของกันและกันว่าพร้อมจะเสียสละให้ผู้อื่นได้สมหวังกับสิ่งที่ต้องการหรือไม่ เช่น การจอดรถในสถานีบริการน้ำมัน การใช้ห้องน้ำ การสั่งอาหาร
ผมถือว่านี่เป็นประสบการณ์ชีวิตร่วมทุกข์ร่วมสุขกับผู้อื่นเช่นกัน เป็นการทดสอบความอดทนของสังขารต่อแรงกดดันจากการจราจรติดขัด การแย่งพื้นที่จราจรในสภาวะที่ทุกคนอยากไปก่อน ความหิวโหย และการอยากไปถึงจุดหมายปลายทางโดยเร็วที่สุด ก่อนคนอื่นถ้าเป็นไปได้
เป็นครั้งแรกที่ผมต้องใช้เวลาในการเดินทางยาวนานถึง 14 ชั่วโมงด้วยการขับรถด้วยตัวเอง ขณะที่สภาวะจราจรติดขัดเป็นระยะเวลายาวนานจากอุตรดิตถ์ถึงกรุงเทพฯ โดยปกติผมใช้เวลาประมาณ 5 ชั่วโมงกว่า แต่วันที่ 3 มกราคม ผมต้องใช้เวลานานถึง 14 ชั่วโมง
ถ้าไม่มีอินทผลัม น้ำผึ้งแท้ กล้วยหอมเสริมพลังขจัดความหิว นอกจากน้ำดื่มแล้ว ผมคงต้องเพลีย ง่วง อ่อนล้า หาที่พักค้างคืนแน่นอน เพราะได้นอนน้อยกว่าปกติ และยังถือว่าโชคดีของตัวเองและผู้ใช้ถนนร่วมกันซึ่งไม่ทำให้เกิดอุบัติเหตุ หลายรายโชคร้ายต้องจอด รถเสียหายหมดสนุก
เข็ดมั้ย? ถ้าเลี่ยงได้ก็จะเลี่ยงเหมือนปีก่อนๆ แต่ถ้าเผชิญสภาวะเดียวกัน หรือเลวร้ายกว่าเดิม ต้องเตรียมพร้อมในด้านของกินเสริมพลังแก้หิวและไม่ให้ร่างกายโทรมจนเกินไป เพื่อนร่วมเดินทางหลายรายต้องใช้เวลานานถึง 18-19 ชั่วโมง เช่นจากพะเยาถึงกรุงเทพฯ หรือจากแม่สอดถึงกรุงเทพฯ
ช่วงขาไป ทุกคนคึกคักเปี่ยมไปด้วยความคาดหมายว่าจะสนุก ช่วงขากลับความอ่อนล้าจะทำให้เครียด ยิ่งถ้าเงินหมดทำให้อดสนุก ยิ่งถ้าเกิดอุบัติเหตุ บาดเจ็บ รถยนต์เสียหายก็ยิ่งจิตตกหนัก
จากนี้ไปชีวิตเข้าสู่ภาวะเหมือนเดิมกับงานประจำ มองไปข้างหน้ายังมีสัญญาณของความไม่แจ่มใสสำหรับสภาวะเหตุการณ์ของบ้านเมือง ปัญหาเรื้อรังจากปีก่อนยังมีฤทธิ์เดชเหมือนเดิม จะเป็นการทดสอบสภาวะผู้นำประเทศว่าสติปัญญา ความสามาถ ความอดทนอยู่ในขั้น “มือถึง” มั้ย
สภาพของประชาชนจำยอมรับอำนาจของคณะบริหารบ้านเมืองในปีที่ผ่านมาอาจจะเห็นความแปรเปลี่ยน ความอดทนสั้นหรือสิ้นสุดลง ถ้ามีเหตุทำให้เห็นความไม่ซื่อของผู้กุมอำนาจรัฐ ปีที่ผ่านมาสภาวะเศรษฐกิจซบเซา คนไม่มีเงิน กิจการค้าย่อยถูกห้างขนาดใหญ่ ห้างสะดวกซื้อแย่งลูกค้า
ผู้บริหารบริษัทเอกชนเชื่อว่าปี 2558 จะดีขึ้นเพราะการเมืองไร้วิกฤตจากการเผชิญหน้าระหว่างกลุ่มซึ่งเป็นปฏิปักษ์ ความขัดแย้งลงรากลึก การใช้จ่ายภาครัฐจะทำให้การเงินสะพัดกว่าเดิม ก็ได้แต่หวังว่าจะเป็นเช่นนั้นถ้าไม่มีอุบัติเหตุทางการเมืองแบบพิสดารเกิดขึ้นอีกครั้งซ้ำเติมให้สาหัส
เรื่องการเมือง เศรษฐกิจ ยังไม่มีใครพยากรณ์ได้แม่นยำ มีสูตรสำเร็จเพราะมีตัวแปร สภาวะแปรผันได้ทุกเวลา อารมณ์ของประชาชนยังเป็นปัจจัยสำคัญ โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกไม่พอใจ หรือถูกทรยศโดยผู้มีอำนาจบริหารบ้านเมือง ถ้ามีความโกรธถึงขีดสุด ก็ไม่กลัวกฎหมายอะไรทั้งนั้น
รัฐบาลทั่วไป รัฐเผด็จการ ทรราช ล้วนถูกโค่นล้มโดยพลังประชาชนทั้งสิ้น
การอยู่รอดของรัฐบาลบ้านเราจึงขึ้นอยู่กับสติปัญญา ความสามารถ บารมี และความศรัทธาของประชาชน ถ้าประชาชนไว้ใจ จะไม่มีพลังใดมาล้มได้ แม้จะมีบางกลุ่มอยากชิงอำนาจด้วยการรัฐประหารซ้อน ระยะจากนี้ไปในไตรมาสแรกถือว่าเป็นความพิสูจน์กึ๋นของผู้นำว่าเป็นของจริงหรือไม่
ถ้ายังใช้เสียงคำรามปรามประชาชนไม่ให้แสดงความเห็น ระบายความข้องใจในเรื่องผลงาน ผลประโยชน์ของบ้านเมืองแล้ว ย่อมไม่มีอำนาจอันใดมาห้ามได้ แม้แต่กฎอัยการศึกก็ตาม
การบริหารเศรษฐกิจเป็นเรื่องตัดสินความนิยมศรัทธาของประชาชน แม้ท่านผู้นำไม่เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจ อย่างน้อยต้องมีความฉลาดขั้นพื้นฐานในการเลือกคนเก่งเหมาะกับงานมากอบกู้สภาพปัจจุบันให้ได้สำเร็จ ไม่ควรยึดติดกับคนรู้จัก เส้นสาย มีคนของรุ่นพี่รุ่นน้องยัดหรือฝากฝังมา
ถ้าไม่มีฝีมือ จะพากันเน่าไปทั้งพวง บ้านเมืองต้องเผชิญวิกฤตซ้ำซากอีกครั้ง
แม้จะมีเสียงซุบซิบเรื่องการปีนเกลียว ขัดลำกล้องในกลุ่มพวกเดียวกันในกองทัพ หรือในขุมอำนาจ เหตุการณ์ยังไม่น่าวิตกเท่ากับแรงบีบคั้นจากปัญหาเศรษฐกิจ เพราะเป็นเรื่องปากท้องของประชาชน เมื่อคนหิว ไร้ทางออกย่อมหน้ามืด พูดยาก ไม่ฟังเหตุผล ประวัติศาสตร์มีให้เห็นแล้ว
นอกจากกึ๋น ท่านผู้นำจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนท่าที ลีลา คำพูดคำจาภาษาที่ใช้ เพราะประชาชนไม่ใช่ลูกไล่หรือไอ้เณรทหารเกณฑ์ลูกแถว จะมาตะคอกวางอำนาจบาตรใหญ่ถือว่าตัวเองเป็นเจ้านายไม่ได้เพราะท่านเองก็รู้ ว่าไม่ได้มีใครเลือกให้ท่านเข้ามารับภารกิจต่อจากการรัฐประหารหยุดวิกฤต
แม้ไม่ได้มาจากวิถีทางประชาธิปไตยผ่านการเลือกตั้ง ท่านไม่ต้องกังวลว่าประชาชนคิดล้มท่านตราบใดที่ท่านยังไม่ส่อแววทรยศ ประชาชนโดยแอบเกี้ยเซี้ยกับกลุ่มกังฉินกินเมืองตามที่มีคนสงสัยหรือซุบซิบแบบดังๆ ว่าทั้งหมดนี้เป็นการปรองดองแบบปาหี่เพื่อให้ก๊วนท่านสืบอำนาจต่อไปอีกนาน
ท่านเห็นตัวอย่างของอภิมหาเศรษฐีไร้แผ่นดินอยู่ในสภาพเร่ร่อนเพราะดูถูกพลังประชาชน แล้วนี่ กลัวว่าเศรษฐีสัมภเวสีจะไม่ใช่รายสุดท้าย ทั้งนี้เพราะความลืมตัว อหังการ ไม่เข้าใครออกใคร
มีปัญหา ความเสียหาย เสียฟอร์มอย่างไรกับการพูดจาไพเราะกับประชาชนซึ่งได้อยู่ร่วมแผ่นดินกับท่าน การพูดจาทำนองเกรี้ยวกราด เสียงคำรามกระหึ่ม ถ้าทำบ่อยครั้งประชาชนอาจรู้ทันหรือเกิดความสงสัยว่าที่แท้เป็นเสียงสะท้อนของจิตที่หวาดหวั่นเกรงกลัวการพิสูจน์ว่าท่านเป็นของจริงหรือไม่
ท่านก็รู้ว่าประชาชนส่วนหนึ่ง หรืออาจส่วนใหญ่เบื่อหน่ายการเมืองระบบซื้อเสียง นี่เป็นโอกาสอันงามของท่านที่จะฉกฉวยจังหวะไร้การตรวจสอบ มีอำนาจเปี่ยมล้น ทำคุณให้บ้านเมือง ใช้อำนาจบริหารจัดการให้เต็มที่ ถ้าท่านไม่ทำ เกรงใจคน ผลสุดท้ายท่านก็ไม่เก่งกว่าไอ้เณรที่ท่านเคยตะคอก
เป็นเทศกาลแย่งกันเดินทาง แย่งกันอยู่ แย่งกันกิน แย่งกันขับถ่ายของเสีย ช่วงเวลาแบบนี้เป็นการทดสอบระดับของจิตใจ ความเอื้อเฟื้อเอื้ออาทรของกันและกันว่าพร้อมจะเสียสละให้ผู้อื่นได้สมหวังกับสิ่งที่ต้องการหรือไม่ เช่น การจอดรถในสถานีบริการน้ำมัน การใช้ห้องน้ำ การสั่งอาหาร
ผมถือว่านี่เป็นประสบการณ์ชีวิตร่วมทุกข์ร่วมสุขกับผู้อื่นเช่นกัน เป็นการทดสอบความอดทนของสังขารต่อแรงกดดันจากการจราจรติดขัด การแย่งพื้นที่จราจรในสภาวะที่ทุกคนอยากไปก่อน ความหิวโหย และการอยากไปถึงจุดหมายปลายทางโดยเร็วที่สุด ก่อนคนอื่นถ้าเป็นไปได้
เป็นครั้งแรกที่ผมต้องใช้เวลาในการเดินทางยาวนานถึง 14 ชั่วโมงด้วยการขับรถด้วยตัวเอง ขณะที่สภาวะจราจรติดขัดเป็นระยะเวลายาวนานจากอุตรดิตถ์ถึงกรุงเทพฯ โดยปกติผมใช้เวลาประมาณ 5 ชั่วโมงกว่า แต่วันที่ 3 มกราคม ผมต้องใช้เวลานานถึง 14 ชั่วโมง
ถ้าไม่มีอินทผลัม น้ำผึ้งแท้ กล้วยหอมเสริมพลังขจัดความหิว นอกจากน้ำดื่มแล้ว ผมคงต้องเพลีย ง่วง อ่อนล้า หาที่พักค้างคืนแน่นอน เพราะได้นอนน้อยกว่าปกติ และยังถือว่าโชคดีของตัวเองและผู้ใช้ถนนร่วมกันซึ่งไม่ทำให้เกิดอุบัติเหตุ หลายรายโชคร้ายต้องจอด รถเสียหายหมดสนุก
เข็ดมั้ย? ถ้าเลี่ยงได้ก็จะเลี่ยงเหมือนปีก่อนๆ แต่ถ้าเผชิญสภาวะเดียวกัน หรือเลวร้ายกว่าเดิม ต้องเตรียมพร้อมในด้านของกินเสริมพลังแก้หิวและไม่ให้ร่างกายโทรมจนเกินไป เพื่อนร่วมเดินทางหลายรายต้องใช้เวลานานถึง 18-19 ชั่วโมง เช่นจากพะเยาถึงกรุงเทพฯ หรือจากแม่สอดถึงกรุงเทพฯ
ช่วงขาไป ทุกคนคึกคักเปี่ยมไปด้วยความคาดหมายว่าจะสนุก ช่วงขากลับความอ่อนล้าจะทำให้เครียด ยิ่งถ้าเงินหมดทำให้อดสนุก ยิ่งถ้าเกิดอุบัติเหตุ บาดเจ็บ รถยนต์เสียหายก็ยิ่งจิตตกหนัก
จากนี้ไปชีวิตเข้าสู่ภาวะเหมือนเดิมกับงานประจำ มองไปข้างหน้ายังมีสัญญาณของความไม่แจ่มใสสำหรับสภาวะเหตุการณ์ของบ้านเมือง ปัญหาเรื้อรังจากปีก่อนยังมีฤทธิ์เดชเหมือนเดิม จะเป็นการทดสอบสภาวะผู้นำประเทศว่าสติปัญญา ความสามาถ ความอดทนอยู่ในขั้น “มือถึง” มั้ย
สภาพของประชาชนจำยอมรับอำนาจของคณะบริหารบ้านเมืองในปีที่ผ่านมาอาจจะเห็นความแปรเปลี่ยน ความอดทนสั้นหรือสิ้นสุดลง ถ้ามีเหตุทำให้เห็นความไม่ซื่อของผู้กุมอำนาจรัฐ ปีที่ผ่านมาสภาวะเศรษฐกิจซบเซา คนไม่มีเงิน กิจการค้าย่อยถูกห้างขนาดใหญ่ ห้างสะดวกซื้อแย่งลูกค้า
ผู้บริหารบริษัทเอกชนเชื่อว่าปี 2558 จะดีขึ้นเพราะการเมืองไร้วิกฤตจากการเผชิญหน้าระหว่างกลุ่มซึ่งเป็นปฏิปักษ์ ความขัดแย้งลงรากลึก การใช้จ่ายภาครัฐจะทำให้การเงินสะพัดกว่าเดิม ก็ได้แต่หวังว่าจะเป็นเช่นนั้นถ้าไม่มีอุบัติเหตุทางการเมืองแบบพิสดารเกิดขึ้นอีกครั้งซ้ำเติมให้สาหัส
เรื่องการเมือง เศรษฐกิจ ยังไม่มีใครพยากรณ์ได้แม่นยำ มีสูตรสำเร็จเพราะมีตัวแปร สภาวะแปรผันได้ทุกเวลา อารมณ์ของประชาชนยังเป็นปัจจัยสำคัญ โดยเฉพาะเมื่อรู้สึกไม่พอใจ หรือถูกทรยศโดยผู้มีอำนาจบริหารบ้านเมือง ถ้ามีความโกรธถึงขีดสุด ก็ไม่กลัวกฎหมายอะไรทั้งนั้น
รัฐบาลทั่วไป รัฐเผด็จการ ทรราช ล้วนถูกโค่นล้มโดยพลังประชาชนทั้งสิ้น
การอยู่รอดของรัฐบาลบ้านเราจึงขึ้นอยู่กับสติปัญญา ความสามารถ บารมี และความศรัทธาของประชาชน ถ้าประชาชนไว้ใจ จะไม่มีพลังใดมาล้มได้ แม้จะมีบางกลุ่มอยากชิงอำนาจด้วยการรัฐประหารซ้อน ระยะจากนี้ไปในไตรมาสแรกถือว่าเป็นความพิสูจน์กึ๋นของผู้นำว่าเป็นของจริงหรือไม่
ถ้ายังใช้เสียงคำรามปรามประชาชนไม่ให้แสดงความเห็น ระบายความข้องใจในเรื่องผลงาน ผลประโยชน์ของบ้านเมืองแล้ว ย่อมไม่มีอำนาจอันใดมาห้ามได้ แม้แต่กฎอัยการศึกก็ตาม
การบริหารเศรษฐกิจเป็นเรื่องตัดสินความนิยมศรัทธาของประชาชน แม้ท่านผู้นำไม่เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจ อย่างน้อยต้องมีความฉลาดขั้นพื้นฐานในการเลือกคนเก่งเหมาะกับงานมากอบกู้สภาพปัจจุบันให้ได้สำเร็จ ไม่ควรยึดติดกับคนรู้จัก เส้นสาย มีคนของรุ่นพี่รุ่นน้องยัดหรือฝากฝังมา
ถ้าไม่มีฝีมือ จะพากันเน่าไปทั้งพวง บ้านเมืองต้องเผชิญวิกฤตซ้ำซากอีกครั้ง
แม้จะมีเสียงซุบซิบเรื่องการปีนเกลียว ขัดลำกล้องในกลุ่มพวกเดียวกันในกองทัพ หรือในขุมอำนาจ เหตุการณ์ยังไม่น่าวิตกเท่ากับแรงบีบคั้นจากปัญหาเศรษฐกิจ เพราะเป็นเรื่องปากท้องของประชาชน เมื่อคนหิว ไร้ทางออกย่อมหน้ามืด พูดยาก ไม่ฟังเหตุผล ประวัติศาสตร์มีให้เห็นแล้ว
นอกจากกึ๋น ท่านผู้นำจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนท่าที ลีลา คำพูดคำจาภาษาที่ใช้ เพราะประชาชนไม่ใช่ลูกไล่หรือไอ้เณรทหารเกณฑ์ลูกแถว จะมาตะคอกวางอำนาจบาตรใหญ่ถือว่าตัวเองเป็นเจ้านายไม่ได้เพราะท่านเองก็รู้ ว่าไม่ได้มีใครเลือกให้ท่านเข้ามารับภารกิจต่อจากการรัฐประหารหยุดวิกฤต
แม้ไม่ได้มาจากวิถีทางประชาธิปไตยผ่านการเลือกตั้ง ท่านไม่ต้องกังวลว่าประชาชนคิดล้มท่านตราบใดที่ท่านยังไม่ส่อแววทรยศ ประชาชนโดยแอบเกี้ยเซี้ยกับกลุ่มกังฉินกินเมืองตามที่มีคนสงสัยหรือซุบซิบแบบดังๆ ว่าทั้งหมดนี้เป็นการปรองดองแบบปาหี่เพื่อให้ก๊วนท่านสืบอำนาจต่อไปอีกนาน
ท่านเห็นตัวอย่างของอภิมหาเศรษฐีไร้แผ่นดินอยู่ในสภาพเร่ร่อนเพราะดูถูกพลังประชาชน แล้วนี่ กลัวว่าเศรษฐีสัมภเวสีจะไม่ใช่รายสุดท้าย ทั้งนี้เพราะความลืมตัว อหังการ ไม่เข้าใครออกใคร
มีปัญหา ความเสียหาย เสียฟอร์มอย่างไรกับการพูดจาไพเราะกับประชาชนซึ่งได้อยู่ร่วมแผ่นดินกับท่าน การพูดจาทำนองเกรี้ยวกราด เสียงคำรามกระหึ่ม ถ้าทำบ่อยครั้งประชาชนอาจรู้ทันหรือเกิดความสงสัยว่าที่แท้เป็นเสียงสะท้อนของจิตที่หวาดหวั่นเกรงกลัวการพิสูจน์ว่าท่านเป็นของจริงหรือไม่
ท่านก็รู้ว่าประชาชนส่วนหนึ่ง หรืออาจส่วนใหญ่เบื่อหน่ายการเมืองระบบซื้อเสียง นี่เป็นโอกาสอันงามของท่านที่จะฉกฉวยจังหวะไร้การตรวจสอบ มีอำนาจเปี่ยมล้น ทำคุณให้บ้านเมือง ใช้อำนาจบริหารจัดการให้เต็มที่ ถ้าท่านไม่ทำ เกรงใจคน ผลสุดท้ายท่านก็ไม่เก่งกว่าไอ้เณรที่ท่านเคยตะคอก
