ปัญหาการถือครองที่ดินของต่างชาติในประเทศไทยที่ถูกเปิดประเด็นโดยผู้ตรวจการแผ่นดิน ในงานสัมมนาที่จัดโดยวุฒิสภา ตัวเลขที่อ้างถึงว่าต่างชาติเข้ามาถือครองที่ดินในประเทศไทยประมาณ 100 ล้านไร่ ทั้งในรูปแบบที่อยู่อาศัยและที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ถ้าเป็นเช่นนั้นจริงก็เป็นตัวเลขที่น่าตกใจมาก ประเทศไทยมีที่ดินรวม 320 ล้านไร่ ก็จะเหลืออยู่อีกเพียง 220 ล้านไร่ เป็นพื้นที่ป่าสมบูรณ์ 80 ล้านไร่ ก็เท่ากับว่าเหลือที่ดินของคนไทยอยู่เพียง 140 ล้านไร่เท่านั้น สำหรับประชากรไทยจำนวน 67 ล้านคน
นอกจากนี้ยังมีข้อมูลจากงานวิจัยเกี่ยวกับที่ดินว่ามีที่ดินถูกปล่อยให้รกร้างว่างเปล่าหลังจากนายทุนทั้งไทยและต่างชาติเข้าไปถือครองรวมแล้วเกือบ 100 ล้านไร่เช่นเดียวกัน ทำให้ประเทศไทยสูญเสียรายได้จากผลผลิตทางการเกษตรบนผืนดินเหล่านั้นอีกนับแสนล้านบาทต่อปี
ข้อเท็จจริงที่รับรู้กันทั่วไปว่าประชากรไทยที่มีอันจะกินจำนวนเพียง 10 เปอร์เซ็นต์ของจำนวนประชากรทั้งประเทศนั้น ถือครองที่ดินอยู่มากถึง 90 เปอร์เซ็นต์ ส่วนเกษตรกรและคนหาเช้ากินค่ำนั้น ถือครองที่ดินอยู่เพียง 10 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นเกษตรกรไทยส่วนใหญ่จึงมิได้เป็นเจ้าของที่ดิน หากแต่เป็นเพียงผู้เช่า หรืออาศัยอยู่ในที่ดินของรัฐและที่ดินที่ไม่มีเอกสารสิทธิ์ จึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ขาดความกระตือรือร้นในการพัฒนาที่ดินและการผลิตที่มีคุณภาพ หรือแม้แต่เกษตรอินทรีย์ที่ปลอดสารพิษก็ขยายตัวได้ยาก ด้วยเหตุผลเรื่องการถือครองกรรมสิทธิ์ที่ดินที่ไม่มั่นคงนั่นเอง
ปัญหาเรื้อรังเรื่องที่ดินนี้สั่งสมกันมานานแล้ว นับแต่เริ่มแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 ตั้งแต่สมัยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เป็นนายกรัฐมนตรี ไม่เคยเห็นรัฐบาลชุดไหนมีความตั้งใจจริงที่จะปฏิรูปที่ดินของประเทศอย่างจริงจัง ที่ดินจึงกลายเป็นเครื่องมือที่ใช้หาเสียงและหลอกลวงประชาชนไปวันๆ ทั้งรัฐบาลเผด็จการ รวมทั้งในยุคที่เรียกตัวเองว่าเป็นประชาธิปไตยก็ตาม เคยมีกฎหมายถือครองที่ดินในประเทศไทยมาตั้งแต่สมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม แต่ก็ถูกยกเลิกไปในสมัยจอมพลสฤษดิ์ ความสับสนในเรื่องเอกสารสิทธิ์ที่ดินก็ไม่เคยได้รับการแก้ไข เพราะประเทศนี้แบ่งชนชั้นกันด้วยการถือครองที่ดิน
คนมีเงินเท่านั้นจึงจะมีโฉนดที่ดิน คนจนก็มีได้แค่ ส.ป.ก.หรือเอกสารสิทธิ์อื่นๆ เท่าที่รัฐจะกรุณาออกเอกสารให้ เช่น ที่ดินในเขตป่าอาจให้แค่หนังสืออนุญาตสิทธิทำกินหรือ สทก.บางแห่งรัฐจัดทำให้เป็นรูปนิคมสหกรณ์ที่ดิน ก็จะมีเอกสารสิทธิ์ที่เรียกว่า น.ค.บางแห่งมีการจัดสรรที่ดินทำกินให้คนจนโดยหน่วยงานของทหาร บางแห่งหน่วยงานของทหารก็เข้าไปทับซ้อนบนที่ดินทำกินของเกษตรกร แต่ก็ไม่ยอมแก้ไขปัญหา ไม่ว่าจะเป็นที่นครสวรรค์ ลพบุรี กาญจนบุรี และอีกนับแสนไร่ในหลายจังหวัดทั่วประเทศ ที่ดินซึ่งมีปัญหาเหล่านี้ก็ไม่ได้ใช้ประโยชน์เพื่อเพิ่มผลผลิตของเกษตรกร หรือแม้แต่นำไปใช้ประโยชน์ในราชการเอง ยกตัวอย่างเช่นปัญหาที่ดินบนเกาะช้างซึ่งยังคงเรื้อรังมาหลายสิบปี ที่ดินประเภท ส.ค. 1 (สิทธิครอบครอง) และเอกสารสิทธิ์ น.ส. 3ก. ก็ยังคงมีอยู่มากมายที่ยังไม่ได้เปลี่ยนเป็นโฉนด แม้ว่าจะประกาศให้ผู้ครอบครองเอกสารดังกล่าวสามารถนำเปลี่ยนเป็นโฉนดแล้วก็ตาม
ที่ดินในแผ่นดินไทยเหมือนกัน จังหวัดเดียวกัน อำเภอเดียวกัน ตำบลเดียวกัน แต่มีเอกสารต่างๆ กันมากมาย ผู้คนจำนวนมากมายยอมตายเพื่อประชาธิปไตย แต่กลับไม่เคยเรียกร้องประชาธิปไตยให้กับแผ่นดินไทยบ้าง เพราะความอยุติธรรมในการถือครองที่ดินนั้น คือรากเหง้าของความยากจน
นายทุนสามานย์ต่างก็ใช้ที่ดินเป็นเครื่องมือควบคุมและกดหัวคนจนให้เป็นทาสติดดินสมัยใหม่ ใช้ที่ดินปั่นราคาเพื่อธุรกิจการค้าและความมั่งคั่งของกลุ่มตน สมาชิกรัฐสภาและรัฐมนตรีแต่ละคน อวดมั่งอวดมีกันด้วยการถือครองที่ดินจำนวนมหาศาล มหาเศรษฐีไทยที่รวยติดอันดับโลกเพียงตระกูลเดียวก็ถือครองที่ดินไปแล้วหลานแสนไร่ ที่ดินในเมืองหลวงตารางวาละเป็นแสนไปจนถึงหลักล้าน ที่ดินจำนวนไม่น้อยถูกปล่อยให้รกร้างว่างเปล่า ยอมให้สุนัขไปอุจจาระ แต่กลับไม่ยอมให้คนอยู่ เพื่อรอเก็งกำไร
ประเทศญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ต้องฟื้นฟูและพัฒนาประเทศด้วยความยากลำบากเลือดตาแทบกระเด็น เขาจัดทำเอกสารสิทธิ์ในที่ดินเหมือนกันหมดได้ทุกตารางนิ้วทั่วประเทศ แบ่งแยกชัดเจนว่าเป็นที่ดินสำหรับเอกชน ที่ดินของรัฐ หรือที่ดินสาธารณะเพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน สามารถควบคุมและกระจายการถือครองที่ดิน เก็บภาษีที่ดินในอัตราก้าวหน้า แม้แต่ในเมืองใหญ่ๆ ที่ดินกลางเมืองที่ปล่อยทิ้งไว้ไม่ทำประโยชน์จะต้องจ่ายภาษีแพง บางแห่งยังถูกใช้เป็นที่นาหรือทำสวนผัก แม้จะเป็นเพียงที่ดินแปลงเล็กๆ แต่ทุกตารางนิ้วก็ต้องใช้ให้เป็นประโยชน์
ภาษีที่ดิน ภาษีมรดก กฎหมายจำกัดการถือครองที่ดินในประเทศไทยนั้น คงไม่มีวันเกิดขึ้นได้จากนักการเมืองรุ่นปัจจุบันและกลุ่มทุนสามานย์ที่ใช้เงินหนุนหลังนักการเมือง แค่เรื่องที่ดินเรื่องเดียว เห็นหรือยังว่าถึงเวลาเปลี่ยนแปลงบ้านเมืองที่จุดใด
นอกจากนี้ยังมีข้อมูลจากงานวิจัยเกี่ยวกับที่ดินว่ามีที่ดินถูกปล่อยให้รกร้างว่างเปล่าหลังจากนายทุนทั้งไทยและต่างชาติเข้าไปถือครองรวมแล้วเกือบ 100 ล้านไร่เช่นเดียวกัน ทำให้ประเทศไทยสูญเสียรายได้จากผลผลิตทางการเกษตรบนผืนดินเหล่านั้นอีกนับแสนล้านบาทต่อปี
ข้อเท็จจริงที่รับรู้กันทั่วไปว่าประชากรไทยที่มีอันจะกินจำนวนเพียง 10 เปอร์เซ็นต์ของจำนวนประชากรทั้งประเทศนั้น ถือครองที่ดินอยู่มากถึง 90 เปอร์เซ็นต์ ส่วนเกษตรกรและคนหาเช้ากินค่ำนั้น ถือครองที่ดินอยู่เพียง 10 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นเกษตรกรไทยส่วนใหญ่จึงมิได้เป็นเจ้าของที่ดิน หากแต่เป็นเพียงผู้เช่า หรืออาศัยอยู่ในที่ดินของรัฐและที่ดินที่ไม่มีเอกสารสิทธิ์ จึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ขาดความกระตือรือร้นในการพัฒนาที่ดินและการผลิตที่มีคุณภาพ หรือแม้แต่เกษตรอินทรีย์ที่ปลอดสารพิษก็ขยายตัวได้ยาก ด้วยเหตุผลเรื่องการถือครองกรรมสิทธิ์ที่ดินที่ไม่มั่นคงนั่นเอง
ปัญหาเรื้อรังเรื่องที่ดินนี้สั่งสมกันมานานแล้ว นับแต่เริ่มแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 ตั้งแต่สมัยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เป็นนายกรัฐมนตรี ไม่เคยเห็นรัฐบาลชุดไหนมีความตั้งใจจริงที่จะปฏิรูปที่ดินของประเทศอย่างจริงจัง ที่ดินจึงกลายเป็นเครื่องมือที่ใช้หาเสียงและหลอกลวงประชาชนไปวันๆ ทั้งรัฐบาลเผด็จการ รวมทั้งในยุคที่เรียกตัวเองว่าเป็นประชาธิปไตยก็ตาม เคยมีกฎหมายถือครองที่ดินในประเทศไทยมาตั้งแต่สมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม แต่ก็ถูกยกเลิกไปในสมัยจอมพลสฤษดิ์ ความสับสนในเรื่องเอกสารสิทธิ์ที่ดินก็ไม่เคยได้รับการแก้ไข เพราะประเทศนี้แบ่งชนชั้นกันด้วยการถือครองที่ดิน
คนมีเงินเท่านั้นจึงจะมีโฉนดที่ดิน คนจนก็มีได้แค่ ส.ป.ก.หรือเอกสารสิทธิ์อื่นๆ เท่าที่รัฐจะกรุณาออกเอกสารให้ เช่น ที่ดินในเขตป่าอาจให้แค่หนังสืออนุญาตสิทธิทำกินหรือ สทก.บางแห่งรัฐจัดทำให้เป็นรูปนิคมสหกรณ์ที่ดิน ก็จะมีเอกสารสิทธิ์ที่เรียกว่า น.ค.บางแห่งมีการจัดสรรที่ดินทำกินให้คนจนโดยหน่วยงานของทหาร บางแห่งหน่วยงานของทหารก็เข้าไปทับซ้อนบนที่ดินทำกินของเกษตรกร แต่ก็ไม่ยอมแก้ไขปัญหา ไม่ว่าจะเป็นที่นครสวรรค์ ลพบุรี กาญจนบุรี และอีกนับแสนไร่ในหลายจังหวัดทั่วประเทศ ที่ดินซึ่งมีปัญหาเหล่านี้ก็ไม่ได้ใช้ประโยชน์เพื่อเพิ่มผลผลิตของเกษตรกร หรือแม้แต่นำไปใช้ประโยชน์ในราชการเอง ยกตัวอย่างเช่นปัญหาที่ดินบนเกาะช้างซึ่งยังคงเรื้อรังมาหลายสิบปี ที่ดินประเภท ส.ค. 1 (สิทธิครอบครอง) และเอกสารสิทธิ์ น.ส. 3ก. ก็ยังคงมีอยู่มากมายที่ยังไม่ได้เปลี่ยนเป็นโฉนด แม้ว่าจะประกาศให้ผู้ครอบครองเอกสารดังกล่าวสามารถนำเปลี่ยนเป็นโฉนดแล้วก็ตาม
ที่ดินในแผ่นดินไทยเหมือนกัน จังหวัดเดียวกัน อำเภอเดียวกัน ตำบลเดียวกัน แต่มีเอกสารต่างๆ กันมากมาย ผู้คนจำนวนมากมายยอมตายเพื่อประชาธิปไตย แต่กลับไม่เคยเรียกร้องประชาธิปไตยให้กับแผ่นดินไทยบ้าง เพราะความอยุติธรรมในการถือครองที่ดินนั้น คือรากเหง้าของความยากจน
นายทุนสามานย์ต่างก็ใช้ที่ดินเป็นเครื่องมือควบคุมและกดหัวคนจนให้เป็นทาสติดดินสมัยใหม่ ใช้ที่ดินปั่นราคาเพื่อธุรกิจการค้าและความมั่งคั่งของกลุ่มตน สมาชิกรัฐสภาและรัฐมนตรีแต่ละคน อวดมั่งอวดมีกันด้วยการถือครองที่ดินจำนวนมหาศาล มหาเศรษฐีไทยที่รวยติดอันดับโลกเพียงตระกูลเดียวก็ถือครองที่ดินไปแล้วหลานแสนไร่ ที่ดินในเมืองหลวงตารางวาละเป็นแสนไปจนถึงหลักล้าน ที่ดินจำนวนไม่น้อยถูกปล่อยให้รกร้างว่างเปล่า ยอมให้สุนัขไปอุจจาระ แต่กลับไม่ยอมให้คนอยู่ เพื่อรอเก็งกำไร
ประเทศญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ต้องฟื้นฟูและพัฒนาประเทศด้วยความยากลำบากเลือดตาแทบกระเด็น เขาจัดทำเอกสารสิทธิ์ในที่ดินเหมือนกันหมดได้ทุกตารางนิ้วทั่วประเทศ แบ่งแยกชัดเจนว่าเป็นที่ดินสำหรับเอกชน ที่ดินของรัฐ หรือที่ดินสาธารณะเพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน สามารถควบคุมและกระจายการถือครองที่ดิน เก็บภาษีที่ดินในอัตราก้าวหน้า แม้แต่ในเมืองใหญ่ๆ ที่ดินกลางเมืองที่ปล่อยทิ้งไว้ไม่ทำประโยชน์จะต้องจ่ายภาษีแพง บางแห่งยังถูกใช้เป็นที่นาหรือทำสวนผัก แม้จะเป็นเพียงที่ดินแปลงเล็กๆ แต่ทุกตารางนิ้วก็ต้องใช้ให้เป็นประโยชน์
ภาษีที่ดิน ภาษีมรดก กฎหมายจำกัดการถือครองที่ดินในประเทศไทยนั้น คงไม่มีวันเกิดขึ้นได้จากนักการเมืองรุ่นปัจจุบันและกลุ่มทุนสามานย์ที่ใช้เงินหนุนหลังนักการเมือง แค่เรื่องที่ดินเรื่องเดียว เห็นหรือยังว่าถึงเวลาเปลี่ยนแปลงบ้านเมืองที่จุดใด
