วานนี้ (3ธ.ค.) อาจารย์คณะนิติศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ ประกอบด้วย นายวรเจตน์ ภาคีรัตน์ นายประสิทธิ์ ปิวาวัฒนพานิช นายฐาปนันท์ นิพิฏฐกุล นายธีระ สุธีวรางกูร และนายปิยบุตร แสงกนกกุล ได้ร่วมกันออกแถลงการณ์ เรื่อง คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญกรณียุบพรรคการเมือง
โดยแถลงการณ์ดังกล่าวระบุว่า ตามที่ศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งให้พรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย และพรรคมัชฌิมาธิปไตย แถลงปิดคดีในวันที่ 2 ธ.ค. โดยหลังจากที่มีการแถลงปิดคดีแล้ว ศาลรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยในวันเดียวกัน ให้ยุบพรรคการเมืองทั้ง 3 พรรค พร้อมทั้งสั่งให้เพิกถอนสิทธิเลือกตั้งของกรรมการบริหารพรรคทั้ง 3 พรรคนั้น ทางกลุ่ม 5 อาจารย์คณะนิติศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ ขอแสดงความคิดเห็นต่อคำวินิจฉัยของศาลในเรื่องดังกล่าว ดังนี้
1. ความยุติธรรมเป็นคุณค่าสูงสุดที่องค์กรตุลาการจำต้องรักษาไว้ให้มั่นคง และแสดงออกให้สาธารณชนได้เห็นเป็นที่ประจักษ์ เพื่อเป็นการยืนยันว่า ไม่ว่าความขัดแย้งภายในสังคมจะเป็นอย่างไร องค์กรตุลาการจะเป็นที่พึ่งสุดท้ายให้ทุกฝ่ายเชื่อมั่นว่า การพิจารณาคดีและการวินิจฉัยคดีจะเป็นไปตามกรอบของกฎหมายบนพื้นฐานแห่งความเป็นธรรม
2. ความน่าเชื่อถือต่อองค์กรตุลาการ แท้ที่จริงหาได้เกิดจากบทบัญญัติแห่งกฎหมายเกี่ยวกับการละเมิดอำนาจศาล หรือการกล่าวอ้างว่าคำพิพากษาเป็นที่สุดแล้ว ซึ่งเราทุกคนจำต้องเคารพแต่อย่างใดไม่ ตรงกันข้าม เรื่องดังกล่าวนี้จำต้องเกิดมาจากความสมเหตุสมผลในเหตุผลประกอบคำพิพากษา ความเป็นภววิสัยของเหตุผลประกอบคำพิพากษา อีกทั้งความเป็นอิสระ และการดำรงตนอย่างปราศจากอคติของผู้พิพากษาเท่านั้น คำพิพากษาของศาลจะมีคุณค่าหรือไม่ อย่างไร นอกจากเพราะกฎหมายกำหนดให้คำพิพากษามีค่าบังคับแล้ว ก็ยังต้องอาศัยความเชื่อถืออันกอปรด้วยเหตุผลของสาธารณชนประกอบกัน
3. ในการดำเนินกระบวนพิจารณาเพื่อนำไปสู่คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ แม้ข้อกำหนดของศาลรัฐธรรมนูญ ว่าด้วยวิธีพิจารณาและการทำคำวินิจฉัย พ.ศ.2550 ข้อ 32 และข้อ 37 จะกำหนดให้ศาลรัฐธรรมนูญ มีดุลพินิจในการงดไต่สวนพยานหลักฐาน หากศาลเห็นว่าคดีหนึ่งคดีใดมีพยานหลักฐานเพียงพอที่จะวินิจฉัยก็ตาม ก็มิได้หมายความว่าศาลรัฐธรรมนูญจะปฏิเสธการรับฟังพยานหลักฐานทั้งหมดอย่างสิ้นเชิง จากผู้ถูกร้องตลอดจนจากบุคคลที่จะได้รับผลกระทบโดยตรงจากคำวินิจฉัยได้ เพราะหากเป็นเช่นนั้นแล้ว ย่อมจะกล่าวไม่ได้ว่า ผู้ถูกร้องตลอดจนผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงจากคำวินิจฉัยได้มีโอกาสต่อสู้คดีอย่างเต็มที่แล้วตามหลักการพิจารณาคดีอย่างเป็นธรรม
4. ที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนกว่ากันก็คือ แม้ศาลจะเปิดโอกาสให้ผู้ถูกร้องในคดีได้แถลงปิดคดีก็ตาม แต่ในวันที่มีการแถลงปิดคดี เมื่อผู้ถูกร้องได้แถลงปิดคดีเสร็จสิ้นแล้ว ถัดจากนั้น ด้วยระยะเวลาเพียงเล็กน้อย ศาลรัฐธรรมนูญก็อ่านคำวินิจฉัยในทันที และปรากฏความผิดพลาดในคำวินิจฉัยซึ่งทำให้ศาลรัฐธรรมนูญต้องแก้ไขคำวินิจฉัยในขณะที่อ่าน อันเป็นที่ประจักษ์แก่สาธารณชนทั่วไป การอ่านคำวินิจฉัยของศาลโดยรีบด่วนเช่นนี้ คำวินิจฉัยที่ศาลอ่านจะเป็นคำวินิจฉัยที่ผ่านการพิจารณาข้อเท็จจริงอย่างรอบคอบกอปรด้วยความเป็นธรรมหรือไม่ วิญญูชนย่อมพิจารณาได้เอง
ด้วยข้อเท็จจริงข้างต้น ในสถานการณ์บ้านเมืองที่กำลังขาดความไว้วางใจระหว่างกันอย่างรุนแรงของผู้คนในสังคม เราเห็นว่าความสมานฉันท์จะเกิดขึ้นได้หรือไม่ย่อมมิใช่เพียงเพราะว่าศาลรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยในเรื่องนี้แล้วจึงสมควรยอมรับ หากทว่ายังจำเป็นต้องพิจารณาข้อเท็จจริงทั้งหมดของเรื่องประกอบกันว่า คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญตั้งอยู่บนพื้นฐานของความยุติธรรมหรือความอยุติธรรม คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญกรณียุบพรรคการเมืองทั้งสามพรรคดังกล่าวนี้ จะก่อให้เกิดความยุติธรรมอันควรแก่การสมานฉันท์หรือไม่ หรือมีคุณค่าควรแก่การยอมรับนับถือในฐานะที่เป็นคำวินิจฉัยในทางตุลาการหรือไม่ คำตอบย่อมขึ้นอยู่กับเสียงแห่งมโนธรรมสำนึกของแต่ละบุคคล
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าก่อนหน้านี้ กลุ่ม 5 อาจารย์นิติศาสตร์ มักออกมาแสดงความเห็นทางการเมือง ในทิศทางที่สนับสนุนระบอบทักษิณ และวิพากษ์วิจารณ์ ในเชิงตำหนิ ศาลรัฐธรรมนูญ และการเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยอยู่เสมอ
**ศาลรธน.ยันยุบพรรคตามกฎหมาย
แหล่งข่าวจากตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ เปิดเผยว่า องค์คณะตุลาการทุกคนได้รับทราบถึงสถานการณ์ภายนอก เกี่ยวกับการแสดงความเห็นไม่พอใจคำวินิจฉัยยุบ 3 พรรคการเมือง โดยเฉพาะในประเด็นการที่ศาลรัฐธรรมนูญ ไม่ได้มีการไต่สวนพยานเพิ่มเติมตามที่พรรคของผู้ถูกร้องได้เสนอเข้ามา ซึ่งการดำเนินการของศาลรัฐธรรมนูญในเรื่องนี้ ยืนยันว่าเป็นไปตามข้อกำหนดศาลรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณา และการทำคำวินิจฉัย พ.ศ.2550
ส่วนการที่มีข้อสังเกตในเรื่องการนัดแถลงปิดคดีในช่วงเช้า และมีการอ่านคำวินิจฉัยในช่วงบ่ายทันทีนั้น ในวงการกระบวนการยุติธรรมถือว่า เป็นเรื่องปกติ เพราะในการพิจารณาคดีในศาลยุติธรรมก็มีการกระทำในลักษณะนี้เช่นกัน ซึ่งถือว่าไม่ใช่สิ่งที่เหนือความคาดหมายแต่อย่างใด และสิ่งที่ในแวดวงผู้พิพากษากระทำกันมาแล้ว
แหล่งข่าวกล่าวว่า องค์คณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเข้าใจว่า คำวินิจฉัยดังกล่าวย่อมส่งผลต่อความรู้สึกของบางฝ่าย แต่ยืนยันว่ากระบวนการพิจารณาคดีได้ดำเนินการตามกฎมายทุกขั้นตอน และการที่มาให้องค์คณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญลงมาตอบโต้ในประเด็นเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างเป็นทางการ คงไม่เป็นสิ่งตุลาการพึงกระทำกัน
โดยแถลงการณ์ดังกล่าวระบุว่า ตามที่ศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งให้พรรคพลังประชาชน พรรคชาติไทย และพรรคมัชฌิมาธิปไตย แถลงปิดคดีในวันที่ 2 ธ.ค. โดยหลังจากที่มีการแถลงปิดคดีแล้ว ศาลรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยในวันเดียวกัน ให้ยุบพรรคการเมืองทั้ง 3 พรรค พร้อมทั้งสั่งให้เพิกถอนสิทธิเลือกตั้งของกรรมการบริหารพรรคทั้ง 3 พรรคนั้น ทางกลุ่ม 5 อาจารย์คณะนิติศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ ขอแสดงความคิดเห็นต่อคำวินิจฉัยของศาลในเรื่องดังกล่าว ดังนี้
1. ความยุติธรรมเป็นคุณค่าสูงสุดที่องค์กรตุลาการจำต้องรักษาไว้ให้มั่นคง และแสดงออกให้สาธารณชนได้เห็นเป็นที่ประจักษ์ เพื่อเป็นการยืนยันว่า ไม่ว่าความขัดแย้งภายในสังคมจะเป็นอย่างไร องค์กรตุลาการจะเป็นที่พึ่งสุดท้ายให้ทุกฝ่ายเชื่อมั่นว่า การพิจารณาคดีและการวินิจฉัยคดีจะเป็นไปตามกรอบของกฎหมายบนพื้นฐานแห่งความเป็นธรรม
2. ความน่าเชื่อถือต่อองค์กรตุลาการ แท้ที่จริงหาได้เกิดจากบทบัญญัติแห่งกฎหมายเกี่ยวกับการละเมิดอำนาจศาล หรือการกล่าวอ้างว่าคำพิพากษาเป็นที่สุดแล้ว ซึ่งเราทุกคนจำต้องเคารพแต่อย่างใดไม่ ตรงกันข้าม เรื่องดังกล่าวนี้จำต้องเกิดมาจากความสมเหตุสมผลในเหตุผลประกอบคำพิพากษา ความเป็นภววิสัยของเหตุผลประกอบคำพิพากษา อีกทั้งความเป็นอิสระ และการดำรงตนอย่างปราศจากอคติของผู้พิพากษาเท่านั้น คำพิพากษาของศาลจะมีคุณค่าหรือไม่ อย่างไร นอกจากเพราะกฎหมายกำหนดให้คำพิพากษามีค่าบังคับแล้ว ก็ยังต้องอาศัยความเชื่อถืออันกอปรด้วยเหตุผลของสาธารณชนประกอบกัน
3. ในการดำเนินกระบวนพิจารณาเพื่อนำไปสู่คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ แม้ข้อกำหนดของศาลรัฐธรรมนูญ ว่าด้วยวิธีพิจารณาและการทำคำวินิจฉัย พ.ศ.2550 ข้อ 32 และข้อ 37 จะกำหนดให้ศาลรัฐธรรมนูญ มีดุลพินิจในการงดไต่สวนพยานหลักฐาน หากศาลเห็นว่าคดีหนึ่งคดีใดมีพยานหลักฐานเพียงพอที่จะวินิจฉัยก็ตาม ก็มิได้หมายความว่าศาลรัฐธรรมนูญจะปฏิเสธการรับฟังพยานหลักฐานทั้งหมดอย่างสิ้นเชิง จากผู้ถูกร้องตลอดจนจากบุคคลที่จะได้รับผลกระทบโดยตรงจากคำวินิจฉัยได้ เพราะหากเป็นเช่นนั้นแล้ว ย่อมจะกล่าวไม่ได้ว่า ผู้ถูกร้องตลอดจนผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงจากคำวินิจฉัยได้มีโอกาสต่อสู้คดีอย่างเต็มที่แล้วตามหลักการพิจารณาคดีอย่างเป็นธรรม
4. ที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนกว่ากันก็คือ แม้ศาลจะเปิดโอกาสให้ผู้ถูกร้องในคดีได้แถลงปิดคดีก็ตาม แต่ในวันที่มีการแถลงปิดคดี เมื่อผู้ถูกร้องได้แถลงปิดคดีเสร็จสิ้นแล้ว ถัดจากนั้น ด้วยระยะเวลาเพียงเล็กน้อย ศาลรัฐธรรมนูญก็อ่านคำวินิจฉัยในทันที และปรากฏความผิดพลาดในคำวินิจฉัยซึ่งทำให้ศาลรัฐธรรมนูญต้องแก้ไขคำวินิจฉัยในขณะที่อ่าน อันเป็นที่ประจักษ์แก่สาธารณชนทั่วไป การอ่านคำวินิจฉัยของศาลโดยรีบด่วนเช่นนี้ คำวินิจฉัยที่ศาลอ่านจะเป็นคำวินิจฉัยที่ผ่านการพิจารณาข้อเท็จจริงอย่างรอบคอบกอปรด้วยความเป็นธรรมหรือไม่ วิญญูชนย่อมพิจารณาได้เอง
ด้วยข้อเท็จจริงข้างต้น ในสถานการณ์บ้านเมืองที่กำลังขาดความไว้วางใจระหว่างกันอย่างรุนแรงของผู้คนในสังคม เราเห็นว่าความสมานฉันท์จะเกิดขึ้นได้หรือไม่ย่อมมิใช่เพียงเพราะว่าศาลรัฐธรรมนูญได้มีคำวินิจฉัยในเรื่องนี้แล้วจึงสมควรยอมรับ หากทว่ายังจำเป็นต้องพิจารณาข้อเท็จจริงทั้งหมดของเรื่องประกอบกันว่า คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญตั้งอยู่บนพื้นฐานของความยุติธรรมหรือความอยุติธรรม คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญกรณียุบพรรคการเมืองทั้งสามพรรคดังกล่าวนี้ จะก่อให้เกิดความยุติธรรมอันควรแก่การสมานฉันท์หรือไม่ หรือมีคุณค่าควรแก่การยอมรับนับถือในฐานะที่เป็นคำวินิจฉัยในทางตุลาการหรือไม่ คำตอบย่อมขึ้นอยู่กับเสียงแห่งมโนธรรมสำนึกของแต่ละบุคคล
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าก่อนหน้านี้ กลุ่ม 5 อาจารย์นิติศาสตร์ มักออกมาแสดงความเห็นทางการเมือง ในทิศทางที่สนับสนุนระบอบทักษิณ และวิพากษ์วิจารณ์ ในเชิงตำหนิ ศาลรัฐธรรมนูญ และการเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยอยู่เสมอ
**ศาลรธน.ยันยุบพรรคตามกฎหมาย
แหล่งข่าวจากตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ เปิดเผยว่า องค์คณะตุลาการทุกคนได้รับทราบถึงสถานการณ์ภายนอก เกี่ยวกับการแสดงความเห็นไม่พอใจคำวินิจฉัยยุบ 3 พรรคการเมือง โดยเฉพาะในประเด็นการที่ศาลรัฐธรรมนูญ ไม่ได้มีการไต่สวนพยานเพิ่มเติมตามที่พรรคของผู้ถูกร้องได้เสนอเข้ามา ซึ่งการดำเนินการของศาลรัฐธรรมนูญในเรื่องนี้ ยืนยันว่าเป็นไปตามข้อกำหนดศาลรัฐธรรมนูญว่าด้วยวิธีพิจารณา และการทำคำวินิจฉัย พ.ศ.2550
ส่วนการที่มีข้อสังเกตในเรื่องการนัดแถลงปิดคดีในช่วงเช้า และมีการอ่านคำวินิจฉัยในช่วงบ่ายทันทีนั้น ในวงการกระบวนการยุติธรรมถือว่า เป็นเรื่องปกติ เพราะในการพิจารณาคดีในศาลยุติธรรมก็มีการกระทำในลักษณะนี้เช่นกัน ซึ่งถือว่าไม่ใช่สิ่งที่เหนือความคาดหมายแต่อย่างใด และสิ่งที่ในแวดวงผู้พิพากษากระทำกันมาแล้ว
แหล่งข่าวกล่าวว่า องค์คณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเข้าใจว่า คำวินิจฉัยดังกล่าวย่อมส่งผลต่อความรู้สึกของบางฝ่าย แต่ยืนยันว่ากระบวนการพิจารณาคดีได้ดำเนินการตามกฎมายทุกขั้นตอน และการที่มาให้องค์คณะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญลงมาตอบโต้ในประเด็นเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างเป็นทางการ คงไม่เป็นสิ่งตุลาการพึงกระทำกัน
