ผู้เขียน ร่มฉัตร จันทรานุกูล และ Dr.Yu He
The Academy of China Open Economy Studies, UIBE
หลังจากเรื่องของการระบาดโรคโควิด-19 ในจีนระลอกใหญ่สงบไป ชีวิตของผู้คนส่วนใหญ่เริ่มกลับมาสู่ภาวะปกติ หน่วยงานราชการจีนเริ่มทำงานกันก่อนเอกชน ทุกคนกลับมาทำงานและก็ต้องป้องกันตัวเองไปพร้อมกันด้วย
ผู้เขียนสังเกตว่าหลังจากงานหนักของจีนเรื่องโควิด-19 ผ่านไป รัฐบาลจีนให้ความสำคัญกับเรื่องของการแก้ไขความยากจนของประชาชนเป็นอันดับแรก เพราะเนื่องด้วยจีนได้ตั้งเป้าหมายไว้แล้วว่าคนจนทั้งประเทศจะหมดไปในปีนี้ ถึงแม้ว่าการพัฒนามหภาคของจีนจะได้รับผลกระทบอยู่ไม่น้อยจากโควิด-19 เมื่อต้นปี แต่หลังจากการควบคุมการแพร่กระจายเป็นผลแล้ว ทางการจีนรีบดำเนินงานตามแผนเก่าอย่างรวดเร็วทันที
เมื่อเดือนเมษายน ถึงต้นเดือนมิถุนายน ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงได้เดินทางไปที่มณฑลส่านซีและมณฑลซานซี เป็นมณฑลที่ตั้งอยู่ทางชั้นในค่อนไปทางตะวันตกของจีน ซึ่งในพื้นที่เหล่านี้ยังมีหมู่บ้านและชุมชนจำนวนมากที่ยังยากจนอยู่ และกำลังอยู่ในช่วงของการช่วยเหลือรอบด้านอย่างเข้มข้น อีกทั้งสื่อภายในประเทศจีนเองก็ให้ความสำคัญกับข่าวของการหลุดพ้นความยากจนของพื้นที่ต่าง ๆ
หากว่าเราย้อนไปดูนโยบาย "มุ่งประจิม" หรือ มุ่งการพัฒนาไปยังตะวันตกของประเทศ ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อให้ประชาชนในพื้นที่ห่างไกลหลุดพ้นจากความยากจน เพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจระหว่างเมืองชั้นในตะวันตกและเมืองติดหรือใกล้กับทะเลฝั่งตะวันออกนับวันยิ่งห่างกันไปเรื่อย ๆ การช่วยให้ประชาชนหลุดพ้นจากความยากจนพร้อมเลี้ยงตัวเองอย่างยั่งยืนทั้งประเทศได้นั้น เป็นภารกิจที่หน่วยงานรัฐต้องทุ่มเทอย่างมากเลยทีเดียว
งบของรัฐบาลจีนที่ใช้ในด้านของการขจัดความยากจนในปีนี้สูงถึง 1.13 ล้านล้านหยวน น้อยกว่าปีที่แล้ว 10 เปอร์เซ็นต์ แต่ยังถือว่าอยู่ในระดับสูงหากเทียบกับงบประมาณด้านอื่น ๆ ทั้งนี้ได้ชี้ชัดแล้วว่างบประมาณของประเทศในปีนี้จะไปเทลงที่ยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ประชาชน การสร้างงานและการเพิ่มความแข็งแกร่งด้านการสาธารณสุขเป็นหลัก
เรื่องการแก้ความยากจนนี้ก็เป็นหนึ่งในเรื่องของการยกระดับความเป็นอยู่ของประชาชน และการใช้เงินทุกบาททุกสตางค์ของรัฐบาลต้องมีความคุ้มค่ามากที่สุด เพราะฉะนั้นจีนจึงยกคำว่า “精准”（จิงจุ่น แปลว่าความแม่นยำ）ขึ้นมาใช้บ่อยมากกับทุกเรื่อง รวมทั้งเรื่องการปลดความยากจนด้วย ที่ใช้คำว่า “精准扶贫”（จิงจุ่น ฟู่ผิน แปลว่า การช่วยคนจนอย่างแม่นยำ） เป็นการเน้นย้ำว่าเงินของรัฐบาลที่ถูกใช้ไปต้องถูกที่และถูกกลุ่ม ถูกคน
หลังโควิดมา ในช่องข่าวต่าง ๆ ผู้เขียนเห็นข่าวของการช่วยเหลือหมู่บ้านยากจนเป็นจำนวนมาก เจ้าหน้าที่รัฐท้องถิ่นรับนโยบายลงมาและแบ่งงานกันอย่างเป็นภาคส่วน ช่วยหมู่บ้านยากจนต่าง ๆ ที่ห่างไกลชุมชน ได้มีที่อยู่ใหม่ ช่วยให้พวกเขาเริ่มต้นชีวิตใหม่ มีความเป็นอยู่ดีขึ้น
หนึ่งในหมู่บ้านยากจนที่ดังที่สุดและออกข่าวบ่อยที่สุด เพิ่งย้ายจากพื้นที่ทุรกันดารออกมาอยู่ในตัวเมืองของตำบล คือหมู่บ้านหน้าผาหรือที่ภาษาจีนเรียกว่า “悬崖村”（สยวนหยาชุน）เป็นหมู่บ้านไกลโพ้นชุมชนตั้งอยู่ที่มณฑลเสฉวน โดยหมู่บ้านนี้เรียกได้ว่าถูกตัดขาดจากโลกภายนอกเลยทีเดียว เพราะลักษณะที่ตั้งของหมู่บ้านที่อยู่บนผาสูงอยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 1,400 เมตร ชาวบ้านจะเดินทางออกไปโรงพยาบาลหรือตัวเมืองตำบลเพื่อทำธุระ ก็ต้องปีนบันไดไม้ขึ้นลงแบบแนวดิ่ง 90 องศา ที่มีความยาวช่วงของหน้าผากว่า 800 เมตร ในภาวะการดำเนินชีวิตเช่นนี้ถือว่ามีความเสี่ยงและเป็นอันตรายต่อชีวิตคนในชุมชนอย่างยิ่ง และในทุก ๆ ปีจะมีคนในหมู่บ้านและเด็กพลาดลงมาเสียชีวิตอีกด้วย
ก่อนหน้านี้ปี 2016 รัฐบาลท้องถิ่นจัดสรรงบสร้างบันใหม่โดยเปลี่ยนจากไม้เป็นเหล็ก เพื่อความมั่นคงของโครงสร้าง ถึงแม้การขึ้นลงของคนในหมู่บ้านจะสะดวกขึ้น แต่ความยากจนแร้นแค้นของคนในพื้นที่ก็ยังไม่หมดไป ประชากรในหมู่บ้านหน้าผานี้ถือเป็นชนกลุ่มน้อยในพื้นที่ มีบรรพบุรุษที่ดำรงชีวิตอยู่ที่ตรงนี้มายาวนานกว่าสองร้อยปี พวกเขาหลายคนพูดภาษาจีนกลางไม่ได้ และยังใช้ชีวิตในแบบอดีตอยู่
ในวันที่ 12-14 พ.ค. ที่ผ่านมาเป็นข่าวโด่งดังทั่วประเทศที่สมาชิกทั้งหมดในหมู่บ้านแห่งนี้ที่อาศัยอยู่บนผาสูง 84 ครอบครัว ได้ทยอยย้ายบ้านลงมาอาศัยในบ้านแห่งใหม่ ในเขตชุมชนที่รัฐบาลสร้างไว้ให้
แต่ละครอบครัวจะได้ย้ายเข้าไปในบ้านหลังใหม่โดยมีเฟอร์นิเจอร์และเครื่องใช้ไฟฟ้าพร้อมเตรียมไว้ให้ แต่ละครอบครัวที่มีสมาชิกประมาณ 4 คนจะได้ห้องที่มีพื้นที่เฉลี่ย 80-90 ตรม. หมู่บ้านที่รัฐบาลสร้างขึ้นตั้งอยู่ที่ตำบลเฉิงเป่ย ถือเป็นหมู่บ้านที่สร้างขึ้นเพื่อรองรับกลุ่มคนยากจนที่ใหญ่ที่สุดในมณฑลเสฉวน รองรับจำนวนผู้อยู่อาศัยได้ 3,900 กว่าครัวเรือนหรือ 18,000 ประมาณคน โดยนอกจากรัฐบาลจะจัดสรรที่พักอาศัยแล้ว ก็ได้มีการจัดหางานเอาไว้ให้ล่วงหน้าเสร็จสรรพแล้วด้วย ซึ่งก็จะให้คนจนพวกนี้ได้มีอาชีพและรายได้เลี้ยงดูครอบครัวต่อไป
และการวางแผนในอนาคตหลังจากได้เอาคนในชุมชนหมู่บ้านหน้าผาลงมาหมดแล้ว คือการพัฒนาพื้นที่ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญ โดยมีบริษัทพัฒนาของพื้นที่ได้เข้าไปเซ็นสัญญากับรัฐบาลท้องถิ่นและกำลังจะเนรมิตสร้างเป็นแหล่งท่องเที่ยวแหล่งใหม่ของมณฑลแล้ว ด้วยเงินลงทุนในโครงการนี้กว่า 3 พันล้านหยวน
จากตัวอย่างของหมู่บ้านหน้าผาที่ผู้เขียนกล่าวไปข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งของหมู่บ้านที่ทางการจีนรวมทั้งเอกชนยื่นมือช่วยเหลือให้พวกเขามีคุณภาพชีวิตที่ดีและปูพื้นฐานให้เพื่อการเริ่มต้นชีวิตใหม่
ทั้งนี้งานท้าทายต่อไปของหน่วยงานท้องถิ่นคือการให้พวกเขาปรับตัว หลุดพ้นจากความยากจนอย่างยั่งยืนและไม่กลับไปจนใหม่อีกนั่นเอง
