The global financial crisis was a reminder that much of the world’s wealth is “illusory” and can quickly “disappear without a trace”
“วิกฤติการณ์ด้านการเงินเมื่อเร็วๆนี้เป็นเครื่องเตือนใจที่ทำให้เราได้ตระหนักว่า ความมั่งคั่งนั้นเป็นเพียงภาพลวงตา และสามารถหายไปในชั่วพริบตา โดยไม่เหลือทิ้งไว้แม้แต่รอยเท้า”
ประโยคข้างบนเป็นส่วนหนึ่งของสุนทรพจน์ของ เจ้าชายจิกมี ทินเลย์แห่งราชอาณาจักรภูฎานที่กล่าวไว้ในที่ประชุมใหญ่“2010 เป้าหมายการพัฒนาแห่งสหสหวรรษ” ที่สำนักงานใหญ่ ของสหประชาชาติ มหานครนิวยอร์ค เมื่อวันที่ 22 กันยายน ที่ผ่านมา
การประชุมสุดยอด “สหัสวรรษแห่งการพัฒนา” เริ่มขึ้นครั้งแรกในปี ค.ศ.2000 โดยสมาชิกสหประชาชาติ 189 ประเทศลงนามให้สัตยาบันร่วมกันที่จะนำเป้าหมาย 8 ข้อไปพัฒนาเพื่อต่อสู้กับความยากจนให้หมดสิ้นไปจากโลกนี้
เป้าหมายทั้ง 8 ข้อมีดังนี้
1. กำจัดความยากจนและความหิวโหย
2. ให้ผู้คนเข้าถึงการศึกษาพื้นฐานอย่างทั่วถึง
3. ส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศโดยเพิ่มบทบาทของผู้หญิง
4. ลดอัตราการเสียชีวิตของเด็ก
5. พัฒนาสุขภาพของสตรีมีครรภ์
6. ต่อสู้กับโรคเอดส์ มาลาเรีย และโรคร้ายอื่นๆ
7. รักษาสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืน
8. ส่งเสริมการเป็นหุ้นส่วนเพื่อพัฒนาของประชาคมโลก
ข้อเสนอของ จิกมี ทินเลย์ นายกรัฐมนตรีภูฏาน ได้เรียกร้องให้ที่ประชุมใหญ่เพิ่มเป้าหมายลงไปอีกข้อเป็น ข้อที่ 9 ก็คือ"ความสุข" ที่ก้าวพ้นจากคำว่า “รวยและจน”
เพราะโลกเรามีทรัพยากรที่จำกัด เจ้าชายจิกมี ให้ความเห็นว่า การพยายามไขว่คว้าทางวัตถุนิยมอย่างไม่รู้จักจบสิ้น เป็นการกระทำที่ “อันตรายและโง่สิ้นดี” โดยยกตัวอย่าง จีน และ อินเดีย สองประเทศยักษ์ ใหญ่ที่มีเศรษฐกิจขยายตัวโตเร็วที่สุดในโลก ที่พยายามจะไต่เต้าขึ้นไปเทียบชั้นกับสหรัฐฯในเรื่องการบริโภค
ลองคิดดูซิว่า โลกเราจะเป็นอย่างไร หากประชาชนทุกคนมีแต่ "ความละโมบ" ที่ไม่มีที่สิ้นสุด พร้อมกับทิ้งท้ายว่าแทนที่จะมุ่งไปสู่หายนะ ทำไมเราไม่หันกลับมาเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของเราเสียใหม่ โดยหันมาเน้นเรื่องของ “การพัฒนาที่ยั่งยืน” ที่ให้ความสำคัญในเรื่องของ คุณค่าของวัฒนธรรมที่ดีงาม การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และธรรมาภิบาล ที่จะเป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้โลกมี “ความสุข”
ผมเชื่อว่าคนไทยส่วนใหญ่คงจำ เจ้าชายจิกมีแห่งประเทศภูฏาน ที่มีพระจริยวัตรงดงามได้เป็นอย่างดี สมัยที่เสด็จเยือนเมืองไทยเมื่อหลายปีก่อน
ภูฎานเป็นประเทศที่นำ "ดัชนีแห่งความสุขของประชาชน" มาใช้เป็นเครื่องวัดการพัฒนาประเทศแทน "จีดีพี" ที่ทั่วโลกใช้กัน โดยมีนโยบายหลัก ในการกระจายการศึกษาฟรี ยกระดับมาตรฐานสุขภาพ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามของประเทศภูฎาน ที่มีประชากรเพียง 5.5 แสนคนเอาไว้
ข้อเสนอของเจ้าชายจิกมีไม่ได้เป็นเรื่องใหม่สำหรับเมืองไทย เพราะแนวความคิดในเรื่องของ ดัชนีความสุข หรือ Gross National Happiness-GNHนั้น ได้เคยถูกหยิบยกมาเป็นวาระแห่งชาติ ในการกำหนด แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 6 ตั้งแต่ปี 2530-2534 ที่ต้องการเน้น “คน”เป็นศูนย์กลางในการพัฒนามากกว่าเน้นการเจริญเติบโตในด้านวัตถุนิยม โดยพยายามที่จะมุ่งเน้นการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
แต่เพราะกระแสบริโภคนิยมที่โหมทะลักเข้ามา ทำให้สังคมไทยต้องถูกนำพาไปตรงข้ามกับเข็มทิศที่ตั้งไว้เดิม โดยหันกลับไปให้ความสำคัญกับตัวเลข จีดีพี จนทำให้ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมขยายกว้างออกเรื่อยๆจนถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือในการปลุกกระแสความขัดแย้งทางการเมืองขึ้นมาในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา
หากเราหันกลับมามองคนเป็นตัวตั้ง และพยายามที่จะทำให้คนในสังคมมีความสุข แนวคิดในเรื่องของ “ความเพียงพอ” คือคำตอบที่จะช่วยลดปัญหาเรื่องความเหลื่อมล้ำทางสังคมลงได้
มันเป็นเรื่องที่เป็นไม่ได้หรอกครับที่จะทำให้ทุกคนรวยเท่ากัน หรือไม่มีคนจน แต่เราสามารถทำให้คนไทยส่วนใหญ่มีความสุขได้ หากเราก้าวข้ามความรวยหรือจน และทำให้ทุกๆคนไม่ว่าจะ “รวย”หรือ “จน”ได้ตระหนักว่า ความมั่งคั่งของแต่ละคน ย่อมขึ้นอยู่กับความเพียงพอ เพราะการมีมากจนเกินไป นอกจากไม่ได้ทำให้มีความสุขแล้ว กลับทำให้เป็นทุกข์เสียด้วยซ้ำไป
สำคัญไปกว่านั้น ความสุขที่แท้จริง สำหรับบางคน การ”ให้”หรือ“แบ่งปัน”อาจจะทำให้เกิดความสุขที่ยิ่งใหญ่ และทำให้เข้าถึง “คุณค่าของการเป็นมนุษย์”อย่างแท้จริง
ไม่เชื่อลองดูปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นทุกวันนี้ซิครับ ที่บรรดามหาเศรษฐีที่รวยล้นฟ้าทั้งหลายที่ต้องเผชิญกับความเปลี่ยวเหงาจากความรวยที่ไม่สิ้นสุด จนต้องพยายามหันมาหาความสุขในชีวิตด้วยการ “ให้”
ผมเห็นด้วยกับเจ้าชายจิกมีที่ มันน่าจะถึงเวลาแล้วที่เราต้องเปลี่ยนแปลงทัศนคติในการมองวิถีชีวิตของเราใหม่เสียที แทนที่จะปล่อยให้ความละโมบที่ไม่มีจุดสิ้นสุด นำพาเราไปสู่ความล่มสลายทางจิตและวิญญาณ
“It does not demand much imagination intelligence to understand that endless pursuit of material growth in a world with limited natural resources within a delicately balanced ecology is just not sustainable—that is dangerous and stupid.” Bhutan’s Prime Minister, Jigmi Thinley
“วิกฤติการณ์ด้านการเงินเมื่อเร็วๆนี้เป็นเครื่องเตือนใจที่ทำให้เราได้ตระหนักว่า ความมั่งคั่งนั้นเป็นเพียงภาพลวงตา และสามารถหายไปในชั่วพริบตา โดยไม่เหลือทิ้งไว้แม้แต่รอยเท้า”
ประโยคข้างบนเป็นส่วนหนึ่งของสุนทรพจน์ของ เจ้าชายจิกมี ทินเลย์แห่งราชอาณาจักรภูฎานที่กล่าวไว้ในที่ประชุมใหญ่“2010 เป้าหมายการพัฒนาแห่งสหสหวรรษ” ที่สำนักงานใหญ่ ของสหประชาชาติ มหานครนิวยอร์ค เมื่อวันที่ 22 กันยายน ที่ผ่านมา
การประชุมสุดยอด “สหัสวรรษแห่งการพัฒนา” เริ่มขึ้นครั้งแรกในปี ค.ศ.2000 โดยสมาชิกสหประชาชาติ 189 ประเทศลงนามให้สัตยาบันร่วมกันที่จะนำเป้าหมาย 8 ข้อไปพัฒนาเพื่อต่อสู้กับความยากจนให้หมดสิ้นไปจากโลกนี้
เป้าหมายทั้ง 8 ข้อมีดังนี้
1. กำจัดความยากจนและความหิวโหย
2. ให้ผู้คนเข้าถึงการศึกษาพื้นฐานอย่างทั่วถึง
3. ส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศโดยเพิ่มบทบาทของผู้หญิง
4. ลดอัตราการเสียชีวิตของเด็ก
5. พัฒนาสุขภาพของสตรีมีครรภ์
6. ต่อสู้กับโรคเอดส์ มาลาเรีย และโรคร้ายอื่นๆ
7. รักษาสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืน
8. ส่งเสริมการเป็นหุ้นส่วนเพื่อพัฒนาของประชาคมโลก
ข้อเสนอของ จิกมี ทินเลย์ นายกรัฐมนตรีภูฏาน ได้เรียกร้องให้ที่ประชุมใหญ่เพิ่มเป้าหมายลงไปอีกข้อเป็น ข้อที่ 9 ก็คือ"ความสุข" ที่ก้าวพ้นจากคำว่า “รวยและจน”
เพราะโลกเรามีทรัพยากรที่จำกัด เจ้าชายจิกมี ให้ความเห็นว่า การพยายามไขว่คว้าทางวัตถุนิยมอย่างไม่รู้จักจบสิ้น เป็นการกระทำที่ “อันตรายและโง่สิ้นดี” โดยยกตัวอย่าง จีน และ อินเดีย สองประเทศยักษ์ ใหญ่ที่มีเศรษฐกิจขยายตัวโตเร็วที่สุดในโลก ที่พยายามจะไต่เต้าขึ้นไปเทียบชั้นกับสหรัฐฯในเรื่องการบริโภค
ลองคิดดูซิว่า โลกเราจะเป็นอย่างไร หากประชาชนทุกคนมีแต่ "ความละโมบ" ที่ไม่มีที่สิ้นสุด พร้อมกับทิ้งท้ายว่าแทนที่จะมุ่งไปสู่หายนะ ทำไมเราไม่หันกลับมาเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของเราเสียใหม่ โดยหันมาเน้นเรื่องของ “การพัฒนาที่ยั่งยืน” ที่ให้ความสำคัญในเรื่องของ คุณค่าของวัฒนธรรมที่ดีงาม การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และธรรมาภิบาล ที่จะเป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้โลกมี “ความสุข”
ผมเชื่อว่าคนไทยส่วนใหญ่คงจำ เจ้าชายจิกมีแห่งประเทศภูฏาน ที่มีพระจริยวัตรงดงามได้เป็นอย่างดี สมัยที่เสด็จเยือนเมืองไทยเมื่อหลายปีก่อน
ภูฎานเป็นประเทศที่นำ "ดัชนีแห่งความสุขของประชาชน" มาใช้เป็นเครื่องวัดการพัฒนาประเทศแทน "จีดีพี" ที่ทั่วโลกใช้กัน โดยมีนโยบายหลัก ในการกระจายการศึกษาฟรี ยกระดับมาตรฐานสุขภาพ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามของประเทศภูฎาน ที่มีประชากรเพียง 5.5 แสนคนเอาไว้
ข้อเสนอของเจ้าชายจิกมีไม่ได้เป็นเรื่องใหม่สำหรับเมืองไทย เพราะแนวความคิดในเรื่องของ ดัชนีความสุข หรือ Gross National Happiness-GNHนั้น ได้เคยถูกหยิบยกมาเป็นวาระแห่งชาติ ในการกำหนด แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 6 ตั้งแต่ปี 2530-2534 ที่ต้องการเน้น “คน”เป็นศูนย์กลางในการพัฒนามากกว่าเน้นการเจริญเติบโตในด้านวัตถุนิยม โดยพยายามที่จะมุ่งเน้นการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
แต่เพราะกระแสบริโภคนิยมที่โหมทะลักเข้ามา ทำให้สังคมไทยต้องถูกนำพาไปตรงข้ามกับเข็มทิศที่ตั้งไว้เดิม โดยหันกลับไปให้ความสำคัญกับตัวเลข จีดีพี จนทำให้ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมขยายกว้างออกเรื่อยๆจนถูกนำไปใช้เป็นเครื่องมือในการปลุกกระแสความขัดแย้งทางการเมืองขึ้นมาในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา
หากเราหันกลับมามองคนเป็นตัวตั้ง และพยายามที่จะทำให้คนในสังคมมีความสุข แนวคิดในเรื่องของ “ความเพียงพอ” คือคำตอบที่จะช่วยลดปัญหาเรื่องความเหลื่อมล้ำทางสังคมลงได้
มันเป็นเรื่องที่เป็นไม่ได้หรอกครับที่จะทำให้ทุกคนรวยเท่ากัน หรือไม่มีคนจน แต่เราสามารถทำให้คนไทยส่วนใหญ่มีความสุขได้ หากเราก้าวข้ามความรวยหรือจน และทำให้ทุกๆคนไม่ว่าจะ “รวย”หรือ “จน”ได้ตระหนักว่า ความมั่งคั่งของแต่ละคน ย่อมขึ้นอยู่กับความเพียงพอ เพราะการมีมากจนเกินไป นอกจากไม่ได้ทำให้มีความสุขแล้ว กลับทำให้เป็นทุกข์เสียด้วยซ้ำไป
สำคัญไปกว่านั้น ความสุขที่แท้จริง สำหรับบางคน การ”ให้”หรือ“แบ่งปัน”อาจจะทำให้เกิดความสุขที่ยิ่งใหญ่ และทำให้เข้าถึง “คุณค่าของการเป็นมนุษย์”อย่างแท้จริง
ไม่เชื่อลองดูปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นทุกวันนี้ซิครับ ที่บรรดามหาเศรษฐีที่รวยล้นฟ้าทั้งหลายที่ต้องเผชิญกับความเปลี่ยวเหงาจากความรวยที่ไม่สิ้นสุด จนต้องพยายามหันมาหาความสุขในชีวิตด้วยการ “ให้”
ผมเห็นด้วยกับเจ้าชายจิกมีที่ มันน่าจะถึงเวลาแล้วที่เราต้องเปลี่ยนแปลงทัศนคติในการมองวิถีชีวิตของเราใหม่เสียที แทนที่จะปล่อยให้ความละโมบที่ไม่มีจุดสิ้นสุด นำพาเราไปสู่ความล่มสลายทางจิตและวิญญาณ
“It does not demand much imagination intelligence to understand that endless pursuit of material growth in a world with limited natural resources within a delicately balanced ecology is just not sustainable—that is dangerous and stupid.” Bhutan’s Prime Minister, Jigmi Thinley
