ยังไงแน่? สหรัฐฯ-ยูเครนระบุหารือคืบหน้า‘ปรับปรุง’ข้อเสนอสันติภาพโหด ทว่าไม่เผยรายละเอียด แต่ทางด้าน‘ทรัมป์’ยังกดดัน‘เซเลนสกี้’ไม่ยอมเลิก

เจ้าหน้าที่ระดับท็อปของสหรัฐฯและยูเครนเผยว่า สามารถสร้างความคืบหน้าเพื่อไปสู่การยุติสงครามระหว่างรัสเซียกับยูเครน ทว่ามีการเผยแพร่รายละเอียดออกมาให้ทราบกันน้อยมาก ภายหลังจากหารือกันในรายละเอียดของข้อเสนอสันติภาพ 28 ข้อของฝ่ายอเมริกัน ซึ่งถูกเคียฟและพวกพันธมิตรยุโรปของยูเครนมองว่าอ่อนข้อให้แก่มอสโกมากเกินไป

วอชิงตันและเคียฟระบุในคำแถลงร่วมว่า ทั้งสองฝ่ายได้ร่าง “แผนแม่บทเพื่อสันติภาพฉบับที่ผ่านการปรับแต่งรายละเอียด” ภายหลังการเจรจากันที่นครเจนีวา, สวิตเซอร์แลนด์ เมื่อวันอาทิตย์ (23 พ.ย.) ถึงแม้ไม่ได้มีการระบุรายละเอียดเฉพาะเจาะจงใดๆ แต่การสนทนาครั้งนี้ก็ได้รับการต้อนรับด้วยความยินดีระคนกับความระมัดระวังจากพวกชาติพันธมิตรบางรายของยูเครน

สำนักข่าวเอเอฟพีบอกว่า คำแถลงร่วมนี้ มีการระบุว่า การหารือเป็นไปอย่างสร้างสรรค์ มุ่งมั่น และตอกย้ำเจตนารมณ์ร่วมกันในการบรรลุสันติภาพที่ยุติธรรมและยั่งยืน โดยข้อตกลงที่จะเกิดขึ้นต้องเคารพอธิปไตยของยูเครนอย่างสมบูรณ์

ขณะที่ มาร์โค รูบิโอ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯซึ่งเป็นหัวหน้าคณะเจรจาของอเมริกา กล่าวภายหลังการหารือในวันอาทิตย์ว่า การดำเนินการเพื่อลดประเด็นที่มีความเห็นขัดแย้งมีความคืบหน้าอย่างชัดเจน แต่ย้ำว่า ข้อตกลงสุดท้ายต้องได้รับความเห็นชอบจากทรัมป์และเซเลนสกี้ รวมทั้งยังมี 2-3 ประเด็นที่ต้องดำเนินการต่อก่อนดึงรัสเซียเข้าร่วมเจรจา

รูบิโอยังคาดหมายว่า ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ จะพอใจมากกับความคืบหน้าที่เกิดขึ้น และเมื่อถูกผู้สื่อข่าวถามว่า คิดว่า จะมีข้อตกลงออกมาทันเส้นตายวันพฤหัสฯ หรือไม่ รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ ตอบว่า เส้นตายสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ประเด็นสำคัญคือเมริกาต้องการให้บรรลุข้อตกลงโดยเร็วที่สุด

สหรัฐฯนั้นได้ยื่นแผนการสันติภาพ 28 ข้อให้ยูเครนพิจารณาเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว โดยที่ไม่มีการหารือใดๆ กับเคียฟและพวกประเทศยุโรปมาก่อนเลย แต่ขีดเส้นตายไว้ว่ายูเครนมีเวลาจนถึงวันพฤหัสบดี (27) นี้ที่จะตกลงเห็นชอบกับแผนแม่บทดังกล่าวนี้ เพื่อยุติสงครามที่กำลังกลายเป็นศึกนองเลือดที่สุดในยุโรปภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลงเป็นต้นมา ทั้งนี้ แม้ไม่ได้มีการเปิดเผยแผนสันติภาพนี้ให้สาธารณชนทราบ แต่จากข่าวที่รั่วไหลถึงสื่อสำนักต่างๆ บ่งชี้ว่า มีการกำหนดเงื่อนไขให้ยูเครนต้องสละดินแดน, ลดกำลังทหาร, และเลิกล้มความพยายามในการเข้าเป็นสมาชิกองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (นาโต)

การผลักดันอย่างฉับพลันเช่นนี้ของคณะบริหารทรัมป์ เป็นการเพิ่มแรงบีบคั้นใส่ยูเครนและประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกี้ ซึ่งเวลานี้กำลังตกอยู่ในฐานะอ่อนแอที่สุดตั้งแต่สงครามคราวนี้เริ่มต้นขึ้น สืบเนื่องจากมีการแฉโพยกรณีคอร์รัปชั่นอื้อฉาวซึ่งทำให้รัฐมนตรีของเขา 2 คนถูกปลด ขณะเดียวกันรัสเซียก็กำลังเป็นฝ่ายรุกในสมรภูมิหลายๆ ด้าน

หลังจากเจรจาในวันอาทิตย์แล้ว นอกจากคำแถลงร่วมของสหรัฐฯกับยูเครนแล้ว ก็ไม่ได้มีการแถลงใดๆ ต่อสาธารณชนในเรื่องที่ว่าได้มีการดัดแปลงแก้ไขแผนการซึ่งวอชิงตันเสนอออกมาอย่างไรบ้าง โดยเฉพาะประเด็นปัญหาที่สร้างความขัดแย้งอย่างมาก ดังเช่น วิธีรับประกันความมั่นคงของยูเครนหากรัสเซียคุกคามอีกในอนาคต ตลอดจนวิธีหาเงินทุนสนับสนุนการฟื้นฟูบูรณะยูเครน เซเลนสกี้บอกว่าการเจรจายังกำลังเดินต่อไป ทว่าเขาแถลงในวันจันทร์ (24) ว่า คณะผู้เจรจาของยูเครนเดินทางกลับมาแล้ว และกำลังจะรายงานรายละเอียดให้เขาทราบ

ในอีกด้านหนึ่ง ประธานาธิบดีทรัมป์ยังแสดงท่าทีกดดันบีบคั้นยูเครนต่อไปเพื่อให้ยอมทำข้อตกลงสันติภาพ

“เป็นไปได้จริงๆ หรือเปล่าที่กำลังมีความก้าวหน้าใหญ่ในการเจรจาสันติภาพระหว่างรัสเซียกับยูเครน??? อย่าเพิ่งเชื่อเรื่องนี้จนกว่าคุณจะได้เห็นมันแล้ว แต่บางสิ่งบางอย่างที่ดีๆ อาจจะเพิ่งกำลังเกิดขึ้นมา” ทรัมป์โพสต์ข้อความเหล่านี้ทางแพลตฟอร์ม ท รูธโซเชียล ของเขา

ก่อนหน้านี้ ทรัมป์ยังได้โพสต์ข้อความต่อว่าเซเลนสกีที่ไม่แสดงความขอบคุณสำหรับความพยายามของอเมริกา พร้อมกล่าวหาประเทศต่างๆ ในยุโรปไม่พยายามมากพอเพื่อยุติสงครามในยูเครน ทว่าเขาไม่ได้ประณามมอสโกโดยตรงแต่อย่างใด

หลังจากนั้นไม่นาน เซเลนสกี้ ได้โพสต์บนแพลตฟอร์มเอ็กซ์ ขอบคุณอเมริกาและทรัมป์ที่ช่วยปกป้องชีวิตคนยูเครน

แหล่งข่าววงในเผยว่า เซเลนสกี้อาจเดินทางไปอเมริกาอย่างเร็วที่สุดในสัปดาห์นี้ เพื่อหารือกับทรัมป์เกี่ยวกับพวกประเด็นที่อ่อนไหวที่สุดในแผนสันติภาพ

รอยเตอร์รายงานโดยอ้างอิงแหล่งข่าวสองคนว่า แม้แต่เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ยังประหลาดใจกับแผนสันติภาพ 28 ข้อที่ทรัมป์เสนอ ซึ่งร่างขึ้นในการประชุมที่ไมอามี่เมื่อเดือนที่แล้วที่ผู้เข้าร่วมมีอาทิ สตีฟ วิตคอฟฟ์ ผู้แทนพิเศษของสหรัฐฯ จาเร็ด คุชเนอร์ ลูกเขยของทรัมป์ และคิริลล์ ดมิทรีฟ ผู้แทนของรัสเซียที่ถูกอเมริกาแซงก์ชัน

ขณะเดียวกัน ยุโรปที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องในแผนสันติภาพ 28 ข้อของทรัมป์เลย พยายามอย่างหนักเพื่อให้ตนเองมีส่วนร่วมและสนับสนุนจุดยืนของเคียฟ โดยเมื่อวันอาทิตย์ได้เผยแพร่ข้อเสนอแก้ไขเปลี่ยนแปลงแผนสันติภาพของทรัมป์ อาทิ ลดทอนเงื่อนไขบางอย่างเกี่ยวกับการกำหนดให้ยูเครนสละดินแดน รวมทั้งขอให้อเมริกาให้การรับประกันความมั่นคงต่อยูเครนในกรณีที่ถูกโจมตีเช่นเดียวกับการรับประกันความมั่นคงของนาโต

ชาติสมาชิกสหภาพยุโรป มีแผนหารือสถานการณ์ยูเครนรอบนอกการประชุมกับเหล่าผู้นำแอฟริกาที่แองโกลาในวันจันทร์

อัวร์ซูลา ฟอน แดร์ ไลเอิน ประธานคณะกรรมาธิการยุโรป กล่าว่า ยูเครนต้องมีเสรีภาพและสิทธิ์ในอธิปไตยเพื่อเลือกอนาคตของตนเอง ซึ่งยูเครนเลือกอนาคตกับยุโรป พร้อมย้ำว่า บทบาทการเป็นศูนย์กลางของอียูต้องปรากฏอย่างชัดเจนในแผนการสันติภาพ

รายงานยังระบุว่า ผู้นำยุโรปหลายคนโทรศัพท์คุยกับทรัมป์เมื่อวันอาทิตย์ ซึ่งรวมถึงนายกรัฐมนตรีเคียร์ สตาร์เมอร์ของอังกฤษ โดยสำนักนายกรัฐมนตรีอังกฤษเผยว่า ทั้งคู่เห็นพ้องว่า ต้องร่วมมือกันในช่วงเวลาสำคัญนี้เพื่อนำมาซึ่งสันติภาพที่ยุติธรรมและยั่งยืน

(ที่มา: รอยเตอร์/เอพี/เอเอฟพี)