ผู้นำตะวันตกนัดถกแผนสันติภาพยูเครน หวั่นกระทบยุโรป-ทรัมป์เปิดช่องต่อรอง

รอยเตอร์ – บรรดาผู้นำชาติตะวันตกนัดถกแผนสันติภาพยูเครน หวั่นกระทบการเมืองความมั่นคงทั่วยุโรป ชี้แม้ข้อเสนออเมริกาควรเป็นพื้นฐานการเจรจายุติสงคราม แต่จำเป็นต้องหารือเพิ่มเติม ด้านทรัมป์ส่งสัญญาณอาจเปิดโอกาสให้แก้ไขเปลี่ยนแปลง

วันเสาร์ (22 พ.ย.) ผู้นำยุโรปและและชาติตะวันตกอื่นๆ เร่งหารือนอกรอบระหว่างการประชุมสุดยอดจี20 เพื่อหาแนวทางร่วมกันในการรับมือข้อเรียกร้องของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ที่ยื่นคำขาดให้ยูเครนยอมรับแผนการสันติภาพ 28 ข้อของตนเองภายในวันพฤหัสบดี (27 พ.ย.)

อย่างไรก็ดี ทรัมป์กล่าวในเวลาต่อมาว่า แผนการดังกล่าวไม่ใช่ข้อเสนอสุดท้าย บ่งชี้ว่า ยังเปิดโอกาสในการต่อรอง ขณะที่ยูเครนและพันธมิตรยุโรปย้ำว่า แผนสันติภาพควรเป็นพื้นฐานในการเจรจาแต่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขบางอย่าง ผู้นำยุโรปและชาติตะวันตกอื่นๆ เห็นพ้องให้ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติจาก E3 ได้แก่ ฝรั่งเศส อังกฤษ และเยอรมนี หารือเพิ่มเติมกับเจ้าหน้าที่สหภาพยุโรป (อียู) อเมริกา และยูเครนที่เจนีวาในวันอาทิตย์ (23 พ.ย.)

ทั้งนี้ แผนการของวอชิงตันซึ่งให้การรับรองข้อเรียกร้องสำคัญของรัสเซีย ถูกหลายชาติในยุโรปวิจารณ์อย่างระมัดระวัง โดยพยายามรักษาสมดุลระหว่างการยกย่องทรัมป์ที่พยายามยุติการสู้รบกับการตระหนักว่า เงื่อนไขบางอย่างในข้อเสนอของทรัมป์เป็นสิ่งที่ยูเครนยากที่จะยอมรับได้

ผู้นำอียู เยอรมนี ฝรั่งเศส อังกฤษ แคนาดา เนเธอร์แลนด์ สเปน ฟินแลนด์ อิตาลี ญี่ปุ่น และนอร์เวย์ ออกแถลงการณ์ร่วมกันระบุว่า ร่างข้อเสนอ 28 ข้อครอบคลุมองค์ประกอบสำคัญสำหรับสันติภาพที่ยุติธรรมและยั่งยืน และสมควรใช้เป็นพื้นฐานสำหรับการดำเนินการเพิ่มเติมต่อไป

ประธานาธิบดีเอมมานูเอล มาครงของฝรั่งเศส กล่าวว่า ข้อเสนอของอเมริกาฝ่ายเดียวไม่เพียงพอ แต่จำเป็นต้องมีการหารือกันในวงกว้างขึ้น และข้อตกลงสุดท้ายต้องครอบคลุมสันติภาพสำหรับยูเครนและความมั่นคงสำหรับพลเมืองยุโรปทั้งหมด

การประชุมครั้งนี้มีขึ้นหลังจากเมื่อวันศุกร์ (21 พ.ย.) ประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกี้ของยูเครน กล่าวว่า เคียฟต้องเลือกระหว่างการสูญเสียศักดิ์ศรีและเสรีภาพ กับการสนับสนุนแผนสันติภาพของวอชิงตัน เขาเรียกร้องให้ชาวยูเครนสามัคคีและให้สัญญาว่า จะไม่ทรยศประเทศ และจะต่อสู้เพื่อให้แผนสันติภาพไม่มองข้ามองค์ประกอบอย่างน้อยสองสิ่งคือ ศักดิ์ศรีและเสรีภาพของคนยูเครน

สัญญาณดังกล่าวกระตุ้นให้ผู้นำยุโรปรีบเร่งลงมือ โดยแหล่งข่าวในรัฐบาลเยอรมนีเผยว่า มีการหารือกันที่โจฮันเนสเบิร์กเพื่อหาวิธีผลักดันข้อตกลงที่มีเงื่อนไขที่ดีขึ้นสำหรับยูเครน

นายกรัฐมนตรีฟรีดิช แมร์ซของเยอรมนี ย้ำว่า ยุโรปจำเป็นต้องสนับสนุนยูเครน เนื่องจากหากเคียฟแพ้สงครามและประเทศล่มสลาย จะส่งผลกระทบต่อการเมืองของยุโรปทั้งหมด และเสริมว่า ตอนนี้มีโอกาสที่จะยุติสงคราม แต่ยังมีอีกหลายสิ่งที่ต้องทำเพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ดีสำหรับทุกฝ่าย

ต่อมาในวันเสาร์ เซเลนสกี้ส่งสัญญาณว่า การรับประกันความมั่นคงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับข้อตกลงเพื่อให้มั่นใจว่า จะไม่มีดินแดนใดในยุโรปหรือทั่วโลกที่การก่ออาชญากรรมต่อผู้คนและมนุษยชาติ รัฐหรือประเทศ จะได้รับรางวัลตอบแทนหรือการให้อภัย

เมื่อวันศุกร์ ทรัมป์ขีดเส้นตายให้เซเลนสกี้อนุมัติแผนสันติภาพ 28 ข้อภายในวันพฤหัสบดีที่จะถึงนี้ (27 พ.ย.) โดยแผนการนี้ครอบคลุมการสละดินแดน ยอมรับการจำกัดกำลังพล และยกเลิกความพยายามในการเข้าเป็นสมาชิกองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (นาโต)

ทรัมป์บอกว่า เซเลนสกี้จะต้องชอบแผนการที่ตนเสนอหรือไม่เช่นนั้นก็ต้องทำสงครามต่อไป อย่างไรก็ดี เขาคิดว่า เมื่อถึงจุดหนึ่ง ผู้นำยูเครนจะต้องยอมรับสิ่งที่เคยคัดค้าน

นอกจากนั้น ทรัมป์ยังย้อนเหตุการณ์ตอนพบกันที่ห้องทำงานรูปไข่ในเดือนกุมภาพันธ์ที่เขาบอกเซเลนสกี้ว่า ยูเครนไม่อยู่ในสถานะที่ต่อรองได้

อย่างไรก็ดี ในแถลงการณ์ที่ประกาศเมื่อวันเสาร์ ผู้นำตะวันตกแสดงความกังวลเกี่ยวกับการจำกัดกำลังพลของยูเครน เนื่องจากจะทำให้เคียฟมีความเสี่ยงถูกโจมตีในอนาคต พร้อมย้ำว่า การดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องกับอียูและนาโตจำเป็นต้องได้รับความเห็นชอบจากชาติสมาชิกของทั้งสองกลุ่ม