“จัดฉาก” กลายเป็นแฮชแท็กติดเทรนด์บนแพลตฟอร์มเอ็กซ์ในอเมริกาภายในไม่กี่นาทีที่มีการรายงานข่าวการพยายามลอบสังหารโดนัลด์ ทรัมป์
คำนี้ยังกลายเป็นไวพจน์ของคำว่า “ทฤษฎีสมรู้ร่วมคิด” ในโซเชียลมีเดีย ซึ่งมักตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับเหตุการณ์โจมตี หรือการกราดยิงต่างๆ สำหรับในช่วง 24 ชั่วโมงที่ผ่านมานั้น คำว่า “จัดฉาก” กระทั่งล้นทะลักอยู่ในการสนทนาออนไลน์กระแสหลัก ขณะที่โพสต์ต่างๆ เต็มไปด้วยการคาดเดาโดยปราศจากหลักฐาน การแสดงความเกลียดชังและการล่วงละเมิดด้วยถ้อยคำ ที่ดึงดูดคนเข้าไปอ่านเป็นล้าน
ที่ผ่านมา ความพยายามลอบสังหารผู้นำสหรัฐฯ ครั้งต่างๆ ตั้งแต่ในอดีต เป็นตัวดึงดูดให้เกิดการสร้างทฤษฎีสมรู้ร่วมคิดกันเรื่อยมา ที่โด่งดังยิ่งกว่ากรณีใดๆ คือการลอบสังหารจอห์น เอฟ. เคนเนดี้ เมื่อเดือนพฤศจิกายน 1963 แต่กรณีล่าสุดที่เกิดกับโดนัลด์ ทรัมป์ อดีตประธานาธิบดีที่กำลังลงชิงชัยเพื่อให้ได้กลับเข้าสู่ทำเนียบขาวอีกสมัยนั้น นี่เป็นครั้งแรกที่ทฤษฎีนี้ทำงานทันทีตามเวลาเรียลไทม์ จึงไม่น่าแปลกใจที่ข่าวลือแพร่สะพัดอย่างรวดเร็วเหลือเกิน กระนั้นที่แตกต่างคือ ทฤษฎีนี้แพร่หลายไปทุกอุดมการณ์ทางการเมือง ไม่ว่าจะฝ่ายซ้ายหรือฝ่ายขวา
ไวรัลทฤษฎีสมคบคิด “จัดฉาก”
บางครั้งทฤษฎีสมรู้ร่วมคิดเริ่มต้นด้วยคำถามและความรู้สึกสับสนที่ฟังดูชอบธรรมมีเหตุมีผล โดยมีจุดสนใจอยู่ที่การกล่าวหากันถึงความล้มเหลวในการรักษาความปลอดภัย เช่น ในครั้งนี้ที่มีคำถามประมาณว่า “มือปืนแอบขึ้นไปซุ่มบนหลังคาอาคารใกล้ๆ เวทีปราศรัยของทรัมป์ขนาดนั้นได้ยังไง”
และขณะที่ยังไม่มีคำตอบอย่างเป็นทางการ กระแสการไม่ยอมรับ การคาดเดา และการเผยแพร่ข้อมูลผิดๆ ก็เริ่มต้นทำงานอย่างขยันขันแข็ง
“ชัดเลยว่าจัดฉาก ไม่มีใครในกลุ่มคนที่ฟังปราศรัยวิ่งหนีหรือแตกตื่น หรือได้ยินเสียงปืนจริงๆ เลย ฉันไม่ไว้ใจทรัมป์หรอก” ผู้ใช้คนหนึ่งโพสต์บนเอ็กซ์และมีคนเข้าดูเป็นล้าน
โปรไฟล์ของผู้ใช้คนนี้ระบุว่า มีหลักแหล่งอยู่ในไอร์แลนด์ และหลังจากนั้นทางเอ็กซ์ก็แปะโน้ตเอาไว้ที่โพสต์นี้ ระบุว่าเหตุการณ์กราดยิงในงานหาเสียงของทรัมป์เป็นเรื่องจริง
ทฤษฎีสมรู้ร่วมคิดในคราวนี้ ยังมีที่มาจากภาพฝีมือไม่ธรรมดาที่เผยแพร่ออกมาตั้งแต่ในคลิปแรกๆ เช่น ภาพที่ได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางจากฝีมือการถ่ายของ อีแวน วักชี หัวหน้าช่างภาพของสำนักข่าวเอพีในวอชิงตัน ที่เป็นภาพทรัมป์ชูกำปั้น ใบหน้าและหูเปื้อนเลือด โดยมีธงชาติสหรัฐฯ เป็นแบ็กกราวนด์
บัญชีผู้ใช้ยูทูบคนหนึ่งในอเมริกาวิจารณ์ว่า ภาพดังกล่าว “เพอร์เฟกต์เกินไป” ซึ่งปรากฏว่า มีคนดู 1 ล้านคนบนเอ็กซ์ แต่ไม่นานเจ้าของโพสต์ก็ลบออกและลงโพสต์ใหม่ว่า “ถ้าทำผิดก็ต้องแก้ไข”
บางคนกล่าวหาลอยๆ ว่า เป็นการจัดฉากเรียกร้องความเห็นใจ และโพสต์จำนวนมากที่กลายเป็นไวรัลมาจากผู้ใช้ที่ฝักใฝ่ฝ่ายซ้ายที่แชร์มุมมองต่อต้านทรัมป์เป็นประจำ และยอดผู้ติดตามที่เคยอยู่ที่หลักแสนพุ่งทะยานหลังเหตุการณ์นี้
แผนร้ายซาตาน
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่เผยแพร่อยู่บนเอ็กซ์ ยังมีพวกซึ่งมาจากคู่มือทฤษฎีสมรู้ร่วมคิดแบบฉบับ และขยายความผ่านสื่อโซเชียลโดยฝีมือพวกนักเคลื่อนไหวที่ปฏิเสธข้อเท็จจริงเกือบทุกอย่าง ซึ่งรวมถึงการระบาดของโควิด สงคราม การกราดยิง และการก่อการร้าย
ตัวอย่างเช่นโพสต์หนึ่งจากบัญชีผู้ใช้ในอเมริกาที่มีประวัติชอบแชร์การกล่าวอ้างที่ไม่มีหลักฐาน เช่น “นี่คือราคาที่ต้องจ่ายเมื่อคุณวิจารณ์พวกผู้นำเดโมแครตใคร่เด็กที่บูชาซาตาน” ซึ่งเป็นการอ้างอิงทฤษฎีสมรู้ร่วมคิดของ “คิวอะน็อน” ที่เสนอแนะว่า ทรัมป์กำลังทำสงครามลับกับรัฐซ้อนรัฐ (deep state) หรือแนวร่วมเงาของหน่วยงานความมั่นคงและข่าวกรอง ที่ซุ่มโจมตีทุกความเคลื่อนไหวของอดีตประธานาธิบดีผู้นี้
คนเหล่านี้ยังกล่าวหาโดยไม่มีหลักฐานว่า การพยายามลอบสังหารทรัมป์เป็น “คำสั่ง” ที่มีแนวโน้มมาจากสำนักงานข่าวกรองกลางสหรัฐฯ (ซีไอเอ) และกล่าวหาบารัค โอบามา ฮิลลารี คลินตัน และไมค์ เพนซ์ มีส่วนเกี่ยวข้อง ซึ่งปรากฏว่า มีคนเข้าดูถึง 4.7 ล้านครั้ง
แม้เป็นรูปแบบที่คุ้นเคย แต่สิ่งที่เปลี่ยนไปอย่างแท้จริงคือ การที่คำว่า “จัดฉาก” ถูกใช้โดยผู้ใช้โซเชียลมีเดียทั่วไป ไม่เฉพาะกลุ่มคนที่ไม่ชอบทรัมป์ แต่รวมถึงกลุ่มที่สนับสนุนอดีตประธานาธิบดีจากพรรครีพับลิกันผู้นี้ที่กล่าวหาว่า นี่เป็นส่วนหนึ่งของทฤษฎีสมรู้ร่วมคิดที่กำลังแพร่ขยายออกไป
แม้แต่นักการเมืองที่ได้รับเลือกตั้งอย่าง ส.ส.ไมค์ คอลลินส์ จากรีพับลิกัน ก็กระโจนร่วมกระแสนี้ด้วยการโพสต์ว่า “โจ ไบเดน เป็นคนสั่งการ” โดยอ้างอิงคำพูดของไบเดนเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่าให้ “ล็อกเป้าทรัมป์” ถึงแม้เขาหมายถึงการต่อสู้ในศึกเลือกตั้ง ไม่ใช่การมุ่งลอบสังหาร
ปรากฏว่าโพสต์นี้มียอดวิวกว่า 6 ล้านวิวบนเอ็กซ์ แต่ต่อมาก็ถูกติดคอมมูนิตีโน้ตว่า ไม่มีหลักฐานว่า ไบเดนเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ลอบสังหารทรัมป์
(ที่มา : บีบีซีนิวส์, เอเจนซีส์)
