รัฐบาลใหม่ตอลิบานเปิดทางอพยพชาวอเมริกัน 200 คน และชาวต่างชาติอื่นๆ ที่ยังตกค้างออกจากอัฟกานิสถานเมื่อบ่ายวันพฤหัสฯ (9 ก.ย.) พร้อมออกคำสั่งห้ามการชุมนุมประท้วง ไม่กี่ชั่วโมงหลังรัวปืนอาก้าขึ้นฟ้าขับไล่ม็อบในเมืองหลวง ที่ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง
เที่ยวบินของกาตาร์แอร์เวย์สนี้ กลายเป็นเที่ยวบินระหว่างประเทศเที่ยวบินแรกที่ออกจากสนามบินคาบูล ภายหลังสิ้นสุดปฏิบัติการอพยพสุดโกลาหลที่นำโดยกองทหารอเมริกันเพื่อนำชาวต่างชาติและชาวอัฟกันที่เสี่ยงถูกแก้แค้นเกือบๆ 124,000 คนออกจากอัฟกานิสถาน เมื่อวันที่ 30 สิงหาคมที่ผ่านมา
ความเคลื่อนไหวคราวนี้เกิดขึ้นเพียง 2 วันหลังจากตอลิบานเผยโฉมรัฐบาลชั่วคราวของตนที่ประกอบด้วยผู้ชายล้วน และแทบทั้งหมดเป็นคนชนชาติปาชตุน (ปาทาน) ซึ่งเป็นชนส่วนใหญ่ของอัฟกานิสถาน นอกจากนั้น พวกเขายังคงบุคคลวงในใกล้ชิดของตอลิบาน โดยที่บางคนเป็นผู้ต้องสงสัยก่อการร้ายที่ถูกอเมริกาและยูเอ็นหมายหัว จึงเป็นการทำลายความหวังของนานาชาติที่จะได้เห็นรัฐบาลตอลิบานซึ่งประนีประนอมมากขึ้นและนำเอาผู้คนฝ่ายต่างๆ เข้าร่วม
ทั้งนี้ ในบรรดาสมาชิกคณะรัฐมนตรีชั่วคราวของตอลิบานชุดนี้ มีอดีตผู้ถูกควบคุมตัวในคุกทหารสหรัฐฯ ที่กวนตานาโมหลายคน ขณะที่ซิราจุดดิน ฮักกานี รัฐมนตรีมหาดไทย เป็นคนที่เอฟบีไอกล่าวหาว่าเป็นพัวพันการก่อการร้ายและตั้งรางวัลนำจับ 10 ล้านดอลลาร์ แล้วยังมีลุงของเขา ซึ่งเป็นคนในตระกูลฮักกานีอีกคนหนึ่งที่ถูกตั้งค่าหัว 5 ล้านดอลลาร์ และในคราวนี้ได้ตำแหน่งรัฐมนตรีด้านผู้อพยพและการส่งกลับประเทศ
สำหรับเที่ยวบินจากคาบูลในวันพฤหัสฯ นี้ เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ บอกว่า ตอลิบานยอมอนุญาตเที่ยวบินนี้ หลังถูก ซาลเมย์ คาลิลซาด ผู้แทนพิเศษของอเมริกากดดัน ขณะที่สำนักข่าวต่างประเทศบอกว่า ยังไม่เป็นที่ชัดเจนในขณะนี้ว่ามีชาติอื่นๆ อย่างไรหรือไม่นอกเหนือจากการตาร์ ซึ่งแสดงบทบาทในการจัดให้มีการอพยพทางเครื่องบินขึ้นมาใหม่คราวนี้
เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ คนดังกล่าวไม่สามารถระบุได้ว่า พลเมืองอเมริกันและชาวต่างชาติอื่นๆ ที่ได้รับอนุญาตครั้งนี้เป็นกลุ่มเดียวกับที่ตกค้างอยู่ในเมืองมาซารีชารีฟเมื่อหลายวันก่อน เนื่องจากเครื่องบินเช่าเหมาลำส่วนตัวไม่ได้รับอนุญาตให้บินออกจากอัฟกานิสถานหรือไม่
จากการประกาศตั้งรัฐบาลใหม่เมื่อวันอังคาร (7) ถูกมองว่า เป็นสัญญาณว่า ตอลิบานไม่คิดจะแสดงภาพลักษณ์ที่เปิดกว้างมากขึ้นต่อโลกภายนอก แม้ให้สัญญาไว้ก่อนเข้ายึดอัฟกานิสถานได้ทั้งประเทศก็ตาม
ประเทศต่างๆ ให้การต้อนรับรัฐบาลใหม่ของตอลิบานอย่างระมัดระวังและผิดหวัง ขณะที่เมื่อวันพุธ (8) ผู้หญิงอัฟกันหลายสิบคนและผู้ชายส่วนหนึ่งยังคงออกไปประท้วงบนท้องถนนในคาบูล โดยบางคนถือป้ายว่า “คณะรัฐมนตรีที่ไม่มีผู้หญิงถือเป็นความล้มเหลว” จากคลิปวิดีโอซึ่งถูกนำออกเผยแพร่ทางโซเชียลมีเดีย แสดงให้เห็นกลุ่มนักรบตอลิบานพากันยิงปืนอาก้าขึ้นฟ้าอย่างสนั่นหวั่นไหว เพื่อขับไล่กลุ่มผู้ประท้วงซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้หญิง ที่ต่างหลบหนีด้วยความหวาดกลัว
นอกจากนั้น มีนักหนังสือพิมพ์ชาวอัฟกัน 2 คนที่ทำงานกับสำนักข่าวท้องถิ่น ถูกจับกุมจากจุดประท้วง และถูกนำตัวไปยังสถานีตำรวจ พวกเขาได้รับการปล่อยตัวในอีกชั่วโมงต่อมาในสภาพที่ร่างกายมีแผลถูกเฆี่ยนตีและรอยช้ำบวม โดยทั้งคู่เล่าว่าถูกซ้อมถูกทุบตีด้วยไม้กระบอง สายไฟ และแส้ หลังถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้จัดการประท้วงขึ้นมา
ในคืนวันพุธ ตอลิบานได้ออกคำสั่งห้ามการชุมนุมประท้วงใดๆ ยกเว้นแต่ได้รับอนุญาตล่วงหน้าจากกระทรวงยุติธรรม พร้อมกับระบุด้วยว่า จะไม่อนุญาตให้มีการชุมนุมเดินขบวน “ไปอีกระยะหนึ่ง”
ผู้จัดการประท้วงรายหนึ่งกับเอเอฟพีว่า การชุมนุมในหลายๆ จุดของกรุงคาบูลวันพฤหัสบดี ตามที่มีการนัดหมายกันไว้ ถูกยกเลิกแล้ว สืบเนื่องจากคำสั่งออกที่ออกมาเมื่อคืนวันพุธ
ครั้งล่าสุดที่ตอลิบานปกครองอัฟกานิสถานคือระหว่างปี 1996-2001 ผู้หญิงถูกห้ามไปทำงานและเด็กหญิงไม่ได้รับอนุญาตให้ไปโรงเรียน
ถึงแม้ผู้นำตอลิบานรุ่นปัจจุบันประกาศจะเคารพสิทธิของประชาชน ซึ่งรวมถึงผู้หญิง ในเงื่อนไขที่ต้องสอดคล้องกับกฎหมายอิสลาม ทว่า ผู้ที่เคยได้สิทธิเสรีภาพในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมายังกังวลกับอนาคตของตัวเอง
เจ้าหน้าที่อาวุโสคนหนึ่งของตอลิบานให้สัมภาษณ์สำนักข่าวเอสบีเอสนิวส์ของออสเตรเลียว่า ผู้หญิงจะไม่ได้รับอนุญาตให้เล่นคริกเก็ต ซึ่งเป็นกีฬายอดนิยมในอัฟกานิสถาน และอาจรวมถึงกีฬาอื่นๆ เนื่องจากไม่จำเป็น รวมทั้งอาจทำให้เรือนร่างและใบหน้าของพวกเธอไม่ได้รับการปกปิด
ขณะที่ อลิสัน ดาวิเดียน ผู้แทนของยูเอ็น วีเมน ในอัฟกานิสถาน วิจารณ์ว่า ตอลิบานเพิกเฉยต่อคำสัญญาในการเคารพสิทธิของผู้หญิง โดยมีข่าวว่า ผู้หญิงอัฟกันถูกลิดรอนสิทธิไม่เว้นแต่ละวัน เช่น ถูกห้ามไม่ให้ออกจากบ้านถ้าไม่มีสมาชิกครอบครัวที่เป็นผู้ชายไปด้วย และผู้หญิงในบางจังหวัดไม่สามารถไปทำงานได้
(ที่มา : เออฟพี, รอยเตอร์, เอพี)
