รัฐบาลใหม่ตอลิบานส่อแววโหดไม่เปลี่ยน มะกันยังไม่รับรอง ส่วนจีนท่าทีระวังตัว-แต่พร้อมสานสัมพันธ์ต่อ

ตอลิบานเผยโฉมรัฐบาลใหม่ของตนแล้ว โดยมีการจัดสรรกระทรวงสำคัญให้สมาชิกระดับสูงในกลุ่ม ตลอดจนถึงผู้นำเครือข่ายที่ประวัติโหดร้ายที่สุด แถมตำแหน่งรัฐมนตรีมหาดไทยยังเป็นของบุคคลที่เอฟบีไอหมายหัวเป็นผู้ก่อการร้าย ด้านทำเนียบขาวยันยังไม่รีบรับรองรัฐบาลใหม่อัฟกานิสถาน ขณะที่จีนแสดงท่าทีระมัดระวังแต่พร้อมเดินหน้าความสัมพันธ์

ตอลิบานประกาศในคืนวันอังคาร (7 ก.ย.) รายชื่อของรัฐบาลชุดใหม่ ซึ่งแม้ถูกระบุว่าเป็นชุดชั่วคราว แต่ก็ถือเป็นขั้นตอนล่าสุดในการกระชับอำนาจควบคุมอัฟกานิสถาน หลังจากโค่นรัฐบาลเก่าที่อเมริกาให้การสนับสนุนลงอย่างง่ายดายเหลือเชื่อเมื่อวันที่ 15 เดือนที่แล้ว ก่อนที่อเมริกาจะเริ่มปฏิบัติการอพยพสุดอลหม่านและถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถานโดยสิ้นเชิงตอนสิ้นเดือนสิงหาคม

แม้ตอลิบานให้คำมั่นว่า จะจัดตั้งรัฐบาลที่รวมคนจากภาคส่วนต่างๆ โดยเห็นชัดว่ามุ่งหวังลบล้างประวัติการปกครองด้วยการกดขี่ข่มเหงอย่างทารุณระหว่างปกครองอัฟกานิสถานรอบก่อนในปี 1996-2001 แต่ปรากฏว่าในคณะรัฐมนตรีชุดใหม่นี้ ตำแหน่งสำคัญๆ ยังคงเป็นของเหล่าผู้นำตอลิบานเอง รวมทั้งเครือข่ายฮักกานี ที่ได้ชื่อว่า โหดเหี้ยมที่สุดในบรรดานักรบกลุ่มต่างๆ ของตอลิบาน ขณะที่ไม่มีผู้หญิงเลยแม้แต่คนเดียว

ในประกาศที่มีการแถลงออกมา ณ กรุงคาบูลคืนวันอังคาร (7) ปรากฏว่า มุลลาห์ โมฮัมหมัด ฮัสซัน อาคุนด์ อดีตรัฐมนตรีอาวุโสในรัฐบาลตอลิบานช่วงทศวรรษ 1990 ได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี สำหรับมุลลาห์ ยาคูบ ลูกชายของมุลลาห์ โอมาร์ ผู้ก่อตั้งและผู้นำสูงสุดของตอลิบานที่เสียชีวิตไปแล้ว ได้คุมกระทรวงกลาโหม ส่วนตำแหน่งรัฐมนตรีมหาดไทยตกเป็นของ มุลลาร์ ซีราจุดดิน ฮักกานี ผู้นำเครือข่ายฮักกานี

สำหรับ มุลลาร์ อับดุล กานี บาราดาร์ ผู้ร่วมก่อตั้งตอลิบานอีกคนหนึ่ง และรับผิดชอบในการเจรจากับฝ่ายสหรัฐฯที่กาตาร์ รวมทั้งร่วมการลงนามข้อตกลงถอนทหารของอเมริกาเมื่อปี 2020 ได้เป็นรองนายกรัฐมนตรี

ซาบิฮุลเลาะห์ มูจาฮิด โฆษกตอลิบาน ยืนยันว่า จะพยายามนำคนจากส่วนอื่นๆ เข้าร่วมรัฐบาล และย้ำว่า นี่เป็นเพียงรัฐบาลเฉพาะกาล

ก่อนหน้านี้มหาอำนาจทั่วโลกย้ำกับตอลิบานว่า กุญแจสำคัญของความสงบสุขและการพัฒนาคือรัฐบาลที่รวมตัวแทนจากฝ่ายต่างๆ และปฏิบัติตามคำสัญญาในการใช้แนวทางที่ประนีประนอมมากขึ้น และเคารพสิทธิมนุษยชน

ทางด้าน มุลลาร์ ไฮบาตุลเลาะห์ อาคุนซาดา ผู้นำสูงสุดของตอลิบาน ได้ออกคำแถลงเป็นครั้งแรกนับจากกำลังนักรบของเขาเข้ายึดคาบูล โดยระบุว่า ตอลิบานจะยึดมั่นในกฎหมายและสนธิสัญญาระหว่างประเทศทั้งหมด รวมทั้งคำสัญญาทั้งหลายที่ไม่ขัดแย้งกับกฎหมายอิสลาม

ตอลิบานย้ำมาตลอดว่า จะใช้แนวทางที่ยืดหยุ่นมากขึ้นในการปกครองประเทศ ทว่า จากรายชื่อคณะรัฐมนตรีที่เปิดเผยออกมา นักวิเคราะห์พากันลงความเห็นว่า แทบไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงเลย

ระหว่างการแถลงข่าวการจัดตั้งรัฐบาลคราวนี้ มีผู้หญิงอัฟกันกลุ่มหนึ่งออกไปประท้วงบนถนนในคาบูล และต้องวิ่งหาที่หลบกระสุนหลังจากพวกนักรบตอลิบานยิงขึ้นฟ้าเพื่อสลายกลุ่มผู้ประท้วงที่รวมตัวกันอยู่หลายร้อยคน

ครั้งก่อนที่ตอลิบานปกครองอัฟกานิสถาน เด็กหญิงไม่ได้รับอนุญาตให้ไปโรงเรียน ส่วนผู้หญิงถูกห้ามเรียนและทำงาน ตำรวจศาสนาจะจับคนที่ละเมิดกฎเฆี่ยนและประหารกลางที่ชุมชน สำหรับคราวนี้ แม้มีการผ่อนคลายในบางด้าน เช่น ปรากฏภาพถ่ายห้องเรียนมหาวิทยาลัยในคาบูล ซึ่งนักศึกษามีทั้งชายและหญิง แต่แยกกันคนละซีกและมีม่านกั้นตรงกลาง ทว่ามีรายงานจากจังหวัดอื่นๆ ว่านักศึกษาหญิงถูกห้ามไม่ให้เข้าเรียน

วอชิงตันที่ปักธงแต่แรกแล้วว่า จะ “ไม่รีบ” รับรองรัฐบาลใหม่ของอัฟกานิสถาน แสดงความกังวลเกี่ยวกับสมาชิกคณะรัฐมนตรี และย้ำว่า โลกกำลังจับตาและจะตัดสินตอลิบานจากการกระทำ

โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ตั้งข้อสังเกตว่า รัฐมนตรีหลายคนเป็นสมาชิกตอลิบานหรือผู้ใกล้ชิด และไม่มีผู้หญิงอยู่เลย และอเมริกายังกังวลกับประวัติของสมาชิกรัฐบาลบางคน

ทั้งนี้ อาคุนด์ที่รั้งตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเฉพาะกาล ได้ถูกสหประชาชาติแซงก์ชันจากบทบาทในสภาผู้นำของรัฐบาลตอลิบานชุดเก่า ขณะที่ฮักกานี รัฐมนตรีมหาดไทยคนใหม่ที่เป็นลูกชายผู้ก่อตั้งเครือข่ายฮักกานี เป็นหนึ่งในบุคคลที่สำนักงานสอบสวนกลางของสหรัฐฯ (เอฟบีไอ) ขึ้นบัญชีต้องการตัวมากที่สุดเนื่องจากพัวพันกับการโจมตีแบบฆ่าตัวตายและมีสายสัมพันธ์กับอัลกออิดะห์

ทางด้านจีนกล่าวถึงการจัดตั้งรัฐบาลตอลิบานชุดใหม่ในอัฟกานิสถานว่า เป็น “ก้าวเดินที่จำเป็น” ในการฟื้นฟูบูรณะประเทศ และบอกว่า พร้อมที่จะรักษาการสื่อสารกับเหล่าผู้นำของรัฐบาลใหม่

โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน หวัง เหวินปิน ให้ความเห็นเช่นนี้ระหว่างการแถลงข่าวประจำวันตามปกติในกรุงปักกิ่ง แล้วถูกผู้สื่อข่าวถามว่าจีนจะรับรองรัฐบาลชุดใหม่ของตอลิบานหรือไม่

หวัง บอกด้วยว่า จีนเคารพอธิปไตย, เอกราช, และบูรณภาพแห่งดินแดนของอัฟกานิสถาน

ภายหลังตอลิบานกลับขึ้นมามีอำนาจอีกครั้งในเดือนสิงหาคมที่ผ่าน จีนได้เคยเรียกร้องให้จัดตั้งรัฐบาลอัฟกานิสถาน “ที่เปิดกว้างและให้ฝ่ายต่างๆ เข้าร่วม”

เกี่ยวกับประเด็นนี้ หวัง กล่าวในวันพุธว่า รัฐบาลใหม่ของอัฟกานิสถานจะรับฟังความคิดเห็นของประชาชนทุกเชื้อชาติและเผ่าพันธุ์ เพื่อตอบสนองความคาดหวังทั้งของประชาชนของตนเองและของประชาคมระหว่างประเทศ

(ที่มา: รอยเตอร์, เอเอฟพี)