เอเจนซีส์ - จีนเริ่มเปิดฉากการซ้อมรบนานหนึ่งสัปดาห์ในทะเลจีนใต้ ก่อนศาลอนุญาโตตุลาการจะประกาศคำวินิจฉัยในสัปดาห์หน้า กรณีการอ้างสิทธิทับซ้อนในน่านน้ำดังกล่าว ด้านหนังสือพิมพ์ที่เป็นกระบอกเสียงของปักกิ่งวิจารณ์ว่า ศาลดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของแผนร้ายของอเมริกาในการกดดันจีน อันจะทำให้สถานการณ์ในทะเลจีนใต้ตึงเครียดยิ่งขึ้น
สถานีโทรทัศน์ซีซีทีวีของทางการจีนรายงานว่า การซ้อมรบเริ่มต้นขึ้นเมื่อเวลาประมาณ 08.00 น.ของวันอังคาร (5 ก.ค.) ตามเวลาท้องถิ่น โดยมีเรือพิฆาตติดจรวดนำวิถีอย่างน้อย 2 ลำ ได้แก่ เสิ่นหยาง และหนิงโป กับเรือฟรีเกตติดขีปนาวุธ “เจ้าโจว” ได้ร่วมซ้อมรบกับกองเรือจากเขตต่างๆ
การซ้อมรบถูกกำหนดไว้ภายในระยะ 100,000 กิโลเมตร รอบหมู่เกาะพาราเซลในทะเลจีนใต้ ซึ่งจีนอ้างสิทธิ์ทับซ้อนกับบรูไน มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม ทั้งยังเกิดขึ้นก่อนที่ศาลอนุญาโตตุลาการถาวรในกรุงเฮกจะประกาศผลการวินิจฉัย กรณีพิพาทด้านดินแดนที่มีมายาวนานระหว่างฟิลิปปินส์กับจีนในวันที่ 12 กรกฎาคมนี้
ในวันดังกล่าว ศาลอนุญาโตตุลาการจะตัดสินว่ามะนิลามีสิทธิใช้น่านน้ำในทะเลจีนใต้ที่อ้างสิทธิทับซ้อนกับจีนหรือไม่ ซึ่งนักวิเคราะห์มองว่าคำตัดสินจะมีนัยสำคัญต่อการอ้างสิทธิเหนือดินแดนต่างๆ ของจีนในภูมิภาคนี้ แม้ปักกิ่งยืนกรานว่าจะไม่ยอมรับอำนาจศาลฯ ทั้งยังวิจารณ์ว่าการร้องเรียนของมะนิลาที่เริ่มต้นตั้งแต่เมื่อ 3 ปีที่แล้วเป็น “จำอวด” ก็ตาม
จีนนั้นอ้างสิทธิเหนือทะเลจีนใต้เกือบทั้งหมดโดยอ้างอิงแผนที่เส้นประ 9 เส้น แต่คำวินิจฉัยในสัปดาห์หน้าอาจตั้งคำถามถึงความชอบธรรมของการกล่าวอ้างของปักกิ่ง
แอชลีย์ ทาวน์เชนด์ นักวิชาการจากศูนย์การศึกษาสหรัฐฯ มหาวิทยาลัยซิดนีย์ มองว่า หากศาลอนุญาโตตุลาการเพิกเฉยต่อการอ้างอิงแผนที่เส้นประ 9 เส้น จะถือเป็นความเสียหายอย่างเหลือเชื่อต่อการอ้างสิทธิอธิปไตยของจีน
บทบรรณาธิการในหนังสือพิมพ์โกลบัล ไทมส์ของพรรคคอมมิวนิสต์จีน ที่ออกมาวันเดียวกับการเริ่มต้นซ้อมรบอ้างว่า ศาลอนุญาโตตุลาการเป็นส่วนหนึ่งของแผนร้ายของอเมริกา ในการเพิ่มความกดดันต่อจีน อันจะทำให้สถานการณ์ในทะเลจีนใต้ตึงเครียดยิ่งขึ้น
“จีนเป็นประเทศรักสงบและจัดการความสัมพันธ์กับต่างประเทศอย่างสุขุม แต่จีนจะไม่ถอยหนี หากอเมริกาและลิ่วล้อละเมิดผลประโยชน์ถึงหน้าประตูบ้าน” โกลบัล ไทมส์ประกาศ
ด้านไชน่า เดลี่ หนังสือพิมพ์ภาษาอังกฤษที่เป็นกระบอกเสียงให้ปักกิ่ง สำทับว่า พวกที่อยู่ในอเมริกาที่มองว่า ศาลอนุญาโตตุลาการเป็นวิธีล้มล้างการอ้างสิทธิ์ของจีนนั้นถือว่า ประเมินความมุ่งมั่นของแดนมังกรในการปกป้องบูรณาการแห่งดินแดนและอธิปไตยต่ำเกินจริง
“วันเวลาที่เราถูกเรียกว่าคนขี้โรคแห่งเอเชียตะวันออกที่ต้องฝากโชคชะตาไว้กับความเมตตาของมหาอำนาจตะวันตกกลุ่มเล็กๆ ผ่านพ้นไปนานแล้ว” บทบรรณาธิการของไชน่า เดลี่ระบุ
จีนนั้นซ้อมรบในทะเลจีนใต้บ่อยครั้ง โดยนักวิชาการที่ให้สัมภาษณ์กับสื่อท้องถิ่นที่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาล ยืนยันว่า การซ้อมรบเป็นกิจกรรมปกติเพื่อรักษาเสถียรภาพในภูมิภาค โดยไม่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมใดๆ หรือมีเป้าหมายที่ประเทศใดๆ เป็นพิเศษ
อย่างไรก็ตาม ทาวน์เชนด์กลับระบุว่า การซ้อมรบของปักกิ่งมีจุดประสงค์เพื่อตอบโต้การซ้อมรบของอเมริกาในภูมิภาคนี้ อีกส่วนหนึ่งยังเป็นความพยายามในการแสดงจุดยืนของจีนต่อการประกาศคำวินิจฉัยของศาลอนุญาโตตุลาการในสัปดาห์หน้า นอกจากนั้นยังต้องการฟื้นความมั่นใจประชาชนและยืนยันจุดยืนของเจ้าหน้าที่และประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ในการคัดค้านคำวินิจฉัยของศาลอนุญาโตตุลาการ ต่อต้านแรงกดดันจากนานาชาติ และเดินหน้าสิ่งที่ประกาศว่าจะทำต่อไป
เมื่อวันจันทร์ (4) เวียดนามเรียกร้องให้จีนระงับการซ้อมรบโดยระบุว่า ละเมิดกฎหมายสากล
แต่ทว่า แอนดริว นาธาน ผู้เชี่ยวชาญด้านนโยบายต่างประเทศและการเมืองจีนจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย มองว่า จีนที่มีความมั่นใจมากขึ้นและอยู่ในจุดที่สามารถเปลี่ยนแปลงดุลอำนาจที่รอคอยมานับสิบปีได้ จะเพิกเฉยต่อเสียงวิจารณ์จากเพื่อนบ้าน
อย่างไรก็ตาม นักวิจารณ์ทั้งในและนอกแดนมังกรบางคนบอกว่า พฤติกรรมที่ก้าวร้าวขึ้นของจีน อาทิ ประเด็นขัดแย้งในทะเลจีนใต้ จะบ่อนทำลายสถานะของจีนบนเวทีโลก รวมถึงทำให้บรรดาว่าที่พันธมิตรพากันถอยห่าง