เอเอฟพี - สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะแห่งญี่ปุ่น ทรงมีพระราชดำรัสในวาระครบรอบ 70 ปีการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยทรงแสดงความ “สำนึกผิดอย่างยิ่ง” ต่อสงครามในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ซึ่งกองทัพญี่ปุ่นได้กระทำลงไปในนามของจักรพรรดิฮิโรฮิโตะ พระราชบิดาของพระองค์
สำนักข่าวจิจิเพรส และหนังสือพิมพ์ไมนิจิชิมบุนของญี่ปุ่น รายงานว่าเป็นครั้งแรกที่สมเด็จพระจักรพรรดิซึ่งมีพระชนมายุ 81 พรรษา ทรงใช้ถ้อยคำดังกล่าวในพิธีรำลึกครบรอบปีที่ญี่ปุ่นประกาศยอมแพ้สงครามต่อฝ่ายสัมพันธมิตรในปี 1945
“ในการรำลึกถึงสงครามที่ผ่านมาด้วยความสำนึกผิดอย่างยิ่ง และหวังอย่างจริงใจว่าโศกนาฏกรรมเช่นนี้จะไม่เกิดขึ้นอีก ข้าพเจ้าพร้อมด้วยประชาชนชาวญี่ปุ่นทั้งประเทศขอแสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งต่อผู้ที่บาดเจ็บล้มตายในสงคราม และขอภาวนาให้โลกจงประสบแต่สันติสุข และประเทศของเราจงมีความเจริญก้าวหน้าสืบไป” พระราชดำรัสของสมเด็จพระจักรพรรดิซึ่งพระราชทานที่กรุงโตเกียววันนี้ (15) ระบุ
จักรพรรดิอากิฮิโตะไม่เคยเสด็จฯ ไปที่ศาลเจ้ายาสุกุนิแม้แต่ครั้งเดียว
พิธีรำลึกครบรอบ 70 ปีการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 มีขึ้นในวันนี้ (15 ส.ค.) ท่ามกลางกระแสวิจารณ์จากจีนและเกาหลีใต้ซึ่งผิดหวังที่นายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะ ยังคงปากหนักไม่ยอมขออภัยเรื่องที่ญี่ปุ่นเคยรุกรานเพื่อนบ้านในเอเชีย
เมื่อช่วงเช้าวันนี้(15) คณะรัฐมนตรีของอาเบะ 2 คนได้เดินทางไปยัง “ศาลเจ้ายาสุกุนิ” ในกรุงโตเกียว สถานที่สักการะดวงวิญญาณผู้เสียชีวิตในสงครามซึ่งจีนและเกาหลีใต้มองว่าเป็นตัวแทนลัทธิทหารนิยมอันบ้าคลั่งของญี่ปุ่นในอดีต
นายกรัฐมนตรีอาเบะปราศรัยเมื่อวันศุกร์ b(14) โดยแสดงความเสียใจที่กองทัพญี่ปุ่นได้รุกรานเพื่อนบ้านในช่วงสงคราม แต่ก็ชี้ว่าอนุชนรุ่นหลังไม่จำเป็นต้องขออภัยสำหรับความผิดพลาดในอดีตอยู่ร่ำไป
สหรัฐฯ มีท่าทีพอใจต่อคำพูดของอาเบะ ในขณะที่จีนมองว่าผู้นำแดนปลาดิบยังคงไม่ยอมขออภัยอยู่นั่นเอง ส่วนเปียงยางนั้นชี้ว่า สิ่งที่อาเบะพูดเป็นการ “เย้ยหยันชาวเกาหลีชนิดที่ไม่อาจให้อภัยได้”
ด้านประธานาธิบดีพัค กึน-ฮเย แห่งเกาหลีใต้ ระบุว่า คำปราศรัยของอาเบะในวาระครบรอบ 70 ปียังคง “ขาดอีกหลายสิ่งหลายอย่างที่ทุกฝ่ายคาดหวังว่าควรจะมี”
เมื่อช่วงเช้าที่ผ่านมา ฮารุโกะ อาริมุระ รัฐมนตรีฝ่ายส่งเสริมพลังสตรี ได้เดินผ่านเข้าประตูศาลเจ้ายาสุกุนิ ซึ่งเป็นสถานที่สักการะดวงวิญญาณชาวญี่ปุ่นหลายล้านคนที่เสียชีวิตในสงครามครั้งต่างๆ รวมถึงอดีตนายพลญี่ปุ่นที่ถูกฝ่ายสัมพันธมิตรประกาศเป็น “อาชญากรสงคราม”
นอกจาก อาริมุระ ก็ยังมีนักการเมืองญี่ปุ่นอีกหลายคนที่ไปศาลเจ้ายาสุกุนิในเช้าวันนี้ (15) รวมถึง ซานาเอะ ทากาอิจิ รัฐมนตรีกระทรวงกิจการภายในและการสื่อสาร
การที่รัฐมนตรีและ ส.ส.ญี่ปุ่น ยังคงรักษาประเพณีในการไปเยือนศาลเจ้ายาสุกุนิทุกๆ วันที่ 15 สิงหาคม สร้างความโกรธแค้นเดือดดาลต่อเพื่อนบ้านที่มองว่าการกระทำดังกล่าวเท่ากับเหยียดหยาม และย้ำเตือนให้ระลึกถึงการรุกรานอย่างป่าเถื่อนของญี่ปุ่นในช่วงครึ่งแรกของศตวรรษที่ 20 ซึ่งรวมถึงการบุกเข้ายึดครองคาบสมุทรเกาหลีอยู่นานถึง 35 ปี
จีนและเกาหลีใต้เป็น 2 ชาติที่บอบช้ำหนักหลังจากญี่ปุ่นเดินทัพเข้ารุกรานเอเชีย และปรารถนาที่จะได้ยิน อาเบะ กล่าวขออภัยอย่างโจ่งแจ้ง เหมือนที่อดีตนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนก่อนๆ ทำเป็นแบบอย่างไว้
สื่อญี่ปุ่นรายงานว่า อาเบะซึ่งเป็นหลานตาของอดีตนายกรัฐมนตรี โนบุสุเกะ คิชิ จะไม่เดินทางไปศาลเจ้ายาสุกุนิด้วยตนเองในวันนี้ (15) ทว่าจะฝากเครื่องสักการะไปแทน
รัฐบาลจีนและเกาหลีใต้ได้ออกมาประท้วงอย่างรุนแรง เมื่อครั้งที่ อาเบะ ไปสักการะศาลเจ้ายาสุกุนิปลายปี 2013 แม้แต่สหรัฐฯ ซึ่งเป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับโตเกียวยังอดไม่ได้ที่จะแสดงท่าทีผิดหวังต่อการกระทำของนายกฯ ญี่ปุ่น
ศาลเจ้าชินโตแห่งนี้ถูกสร้างขึ้นในปี 1869 เพื่อเป็นสถานที่บูชาดวงวิญญาณของชาวญี่ปุ่นราว 2.5 ล้านคนที่เสียชีวิตในสงครามโลกครั้งที่ 2 และความขัดแย้งอื่นๆ ทั้งยังเป็นที่เก็บป้ายวิญญาณของนายพล ฮิเดกิ โตโจ ซึ่งเป็นผู้ออกคำสั่งให้ฝูงบินรบ “คามิคาเซ” ไปทิ้งระเบิดโจมตีฐานทัพสหรัฐฯ ที่อ่าวเพิร์ล จนดึงอเมริกาเข้าสู่สงคราม
ป้ายวิญญาณของอาชญากรสงครามโลกจำนวน 14 คนถูกนำเข้าไปเก็บไว้ในศาลเจ้าอย่างลับๆ เมื่อปี 1978 ก่อนที่ข่าวจะแพร่ออกสู่สาธารณชนในปีถัดมา
