“โอบามา” ย้ำสหรัฐฯพร้อมช่วยญี่ปุ่นป้องกัน “หมู่เกาะเซ็งกากุ” จี้ปักกิ่งขวาง “โสมแดง” ทดลองนุก

เอเอฟพี – ประธานาธิบดี บารัค โอบามา ประกาศวันนี้ (24) ว่า สหรัฐฯ พร้อมที่จะปกป้องอธิปไตยของญี่ปุ่นหากถูกจีนโจมตีจากปัญหาหมู่เกาะพิพาท แต่ขณะเดียวกันก็เรียกร้องให้ปักกิ่งใช้อิทธิพลยับยั้งโครงการนิวเคลียร์ของเกาหลีเหนือ

โอบามา ซึ่งเดินทางถึงญี่ปุ่นเมื่อค่ำวานนี้ (23) ตามกำหนดการเยือน 4 ประเทศเอเชีย กล่าวว่า “เป็นเรื่องสำคัญยิ่ง” ที่จีนจะต้องคอยควบคุมพฤติกรรมของเกาหลีเหนือ หลังจากที่โซลออกมาระบุความเคลื่อนไหวบริเวณสถานที่ทดสอบนิวเคลียร์ของโสมแดง ซึ่งอาจเป็นสัญญาณเตือนว่าการทดลองระเบิดนิวเคลียร์ครั้งที่ 4 บนคาบสมุทรเกาหลีกำลังจะเกิดขึ้นเร็วๆ นี้

“การที่จีนมีส่วนร่วมผลักดันเกาหลีเหนือให้ยุติกิจกรรมนิวเคลียร์ถือเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง... เพราะสถานการณ์เช่นนี้นับว่าบั่นทอนและอันตรายที่สุดสำหรับภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก” โอบามา กล่าวในงานแถลงข่าวร่วมกับนายกรัฐมนตรี ชินโซ อาเบะ แห่งญี่ปุ่น

แม้จะเอ่ยปากขอร้องจีนอยู่ในที แต่ โอบามา ก็ไม่วายย้ำจุดยืนของสหรัฐฯ ที่พร้อมหนุนหลังญี่ปุ่น และยืนยันว่าหมู่เกาะเซ็งกากุ หรือเตี้ยวอี๋ว์ในทะเลจีนตะวันออก ซึ่งเป็นพื้นที่พิพาทระหว่างโตเกียวกับปักกิ่งนั้นอยู่ในขอบข่ายของข้อตกลงกลาโหมระหว่างญี่ปุ่นกับสหรัฐฯ และวอชิงตันก็ไม่อาจนิ่งเฉยหากหมู่เกาะแห่งนี้ถูกรุกราน

“บทบัญญัติที่ 5 (ของสนธิสัญญาความมั่นคงสหรัฐฯ-ญี่ปุ่น) ครอบคลุมทุกดินแดนที่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลญี่ปุ่น รวมถึงหมู่เกาะเซ็งกากุด้วย” โอบามา กล่าว พร้อมย้ำว่า “นี่ไม่ใช่จุดยืนใหม่ของสหรัฐฯ” แต่ขณะเดียวกันก็ไม่ได้ขีด “เส้นตาย” อะไรเอาไว้

ความสัมพันธ์ระหว่างญี่ปุ่นกับจีนมาถึงจุดตกต่ำที่สุดในรอบหลายปี โดยรัฐบาลจีนนั้นไม่พอใจที่ อาเบะ แสดงแนวคิดชาตินิยมจัด และพยายามบิดเบือนข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับพฤติกรรมโหดร้ายของกองทัพญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2

อาเบะ และคณะรัฐมนตรีของเขายังสร้างความเดือดดาลต่อปักกิ่งและโซล โดยการไปเยือนศาลวีรชนสงคราม “ยาสุกุนิ” ซึ่งเป็นสถานที่เก็บป้ายวิญญาณอดีตผู้นำญี่ปุ่นที่ถูกตราหน้าเป็นอาชญากรสงคราม

ญี่ปุ่นและบรรดาประเทศที่เอียงข้างตะวันตกมองว่า จีนพยายามขยายอิทธิพลทั้งในเชิงเศรษฐกิจและการทหารเพื่อที่จะอ้างกรรมสิทธิ์เหนือพื้นที่พิพาทในทะเลจีนตะวันออกและทะเลจีนใต้

อาเบะ ถือเป็นผู้นำญี่ปุ่นที่มีบุคลิกคล่องแคล่วและมีพลวัตอย่างที่สหรัฐฯ คาดหวังมานาน แต่ในขณะที่ความร่วมมือด้านกลาโหมระหว่างทั้ง 2 ชาติเดินไปได้สวย การจะดึงญี่ปุ่นเข้าเป็นสมาชิกความตกลงหุ้นส่วนยุทธศาสตร์เศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก (ทีพีพี) ซึ่งเป็นกลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจที่สหรัฐฯเป็นตัวตั้งตัวตี กลับยังไม่คืบหน้าเท่าที่ควร

หลายฝ่ายคาดว่า ผู้นำทั้งสองน่าจะแถลงความคืบหน้าบางอย่างหลังจากที่ใช้เวลาช่วง 2-3 วันนี้พูดคุยหารืออย่างจริงจังเกี่ยวกับอัตราภาษีสินค้ารถยนต์และผลผลิตทางการเกษตรจากญี่ปุ่น ซึ่งเป็นอุปสรรคสำคัญที่ทำให้ทั้ง 2 ฝ่ายยังตกลงร่วมมือกันไม่ได้

เจ้าหน้าที่อาวุโสของสหรัฐฯและนักธุรกิจรายใหญ่ยอมรับว่า การดึงญี่ปุ่นเข้าร่วมทีพีพีถือเป็นหัวใจสำคัญของยุทธศาสตร์ปักหมุดสู่เอเชียของประธานาธิบดี โอบามา

นอกจากจะถือโอกาสนี้แก้ตัวที่ไม่ได้เข้าร่วมประชุมเอเปกที่เกาะบาหลีเมื่อปีที่แล้ว โอบามา ยังไม่วายเอ่ยถึงวิกฤตการเมืองในยูเครน ซึ่งเวลานี้ถือเป็นปัญหาระดับโลก

โอบามา ตำหนิการกระทำของรัสเซีย พร้อมขู่จะใช้มาตรการตอบโต้หากมอสโกไม่ยับยั้งกลุ่มติดอาวุธที่บุกยึดสถานที่ราชการในเมืองทางตะวันออกของยูเครน

“มีความเป็นไปได้ที่รัสเซียจะเลือกหนทางที่ชาญฉลาดกว่าเดิม หลังจากที่มีการพูดคุยและบรรลุข้อตกลงที่เจนีวา แต่เท่าที่เห็นในขณะนี้ เรามองว่ารัสเซียยังไม่ปฏิบัติตามข้อตกลง” โอบามา กล่าว

ในวันนี้ (24) ผู้นำสหรัฐฯ ได้ไปเยือนศาลเจ้าเมจิ (Meiji Jingu) อารามขนาดใหญ่ใจกลางกรุงโตเกียวที่สร้างเพื่ออุทิศถวายแด่จักรพรรดิเมจิ ผู้ซึ่งรัชสมัยของพระองค์ถือเป็นจุดเริ่มต้นของญี่ปุ่นยุคใหม่

โอบามา ได้เขียนคำอธิษฐานลงบนแผ่นไม้ ซึ่งโดยปกติจะถูกนำไปแขวนรอบๆ ต้นการบูรขนาดใหญ่กลางสนาม แต่สำหรับแผ่นไม้ของ โอบามา มีนักบวชประจำศาลเจ้ามาเก็บไป

หลังจากเสร็จสิ้นภารกิจที่ญี่ปุ่นแล้ว ผู้นำสหรัฐฯจะออกเดินทางต่อไปยังเกาหลีใต้, มาเลเซีย และฟิลิปปินส์