เอเจนซีส์ - หน่วยงานรัฐบาลสหรัฐฯ บางส่วนต้องปิดทำการในวันอังคาร (1 ต.ค.) นับเป็นครั้งแรกในรอบระยะเวลา 17 ปี หลังจากรัฐสภาสหรัฐฯ ไม่สามารถประนีประนอมยุติศึกงบประมาณ ซ้ำร้ายยังไม่มีความชัดเจนว่า สองพรรคใหญ่อย่างเดโมแครตและรีพับลิกันจะตกลงกันได้เมื่อใด ทางด้านนักเศรษฐศาสตร์เตือนหากปล่อยให้สถานการณ์เรื้อรัง เศรษฐกิจอเมริกันที่ยังอยู่ในขั้นตอนเริ่มฟื้นตัว หากถูกกระชากตกวูบลงอีกครั้ง ขณะที่โพลชี้คนอเมริกันมองว่าวิกฤตนี้เป็นความผิดของรีพับลิกัน
ก่อนเที่ยงคืนวันจันทร์ (30 ก.ย.) ประมาณสิบนาที ซิลเวีย แมทธิวส์ เบอร์เวลล์ ผู้อำนวยการสำนักงบประมาณทำเนียบขาว สั่งการให้หน่วยงานต่างๆ ของรัฐบาลจัดทำแผนเพื่อปิดการทำงานอย่างเป็นระบบระเบียบ พร้อมกับเรียกร้องรัฐสภาเร่งผ่านร่างกฎหมายงบประมาณฉุกเฉินชั่วคราวออกมา เพื่อให้หน่วยงานรัฐมีเงินใช้จ่ายและสามารถเปิดทำการอีกครั้ง
คำสั่งนี้มีผลให้ลูกจ้างรัฐ 800,000 คนต้องพักงานโดยไม่ได้รับเงินเดือน นักท่องเที่ยวไม่สามารถเข้าชมอนุสาวรีย์ พิพิธภัณฑ์ และอุทยานแห่งชาติแห่งต่างๆ มีเพียงหน่วยงานซึ่งถือว่าสำคัญชนิดหยุดทำการไม่ได้ เป็นต้นว่า การควบคุมจราจรทางอากาศ ที่ยังคงปฏิบัติหน้าที่ต่อไปนับจากวันอังคาร (1 ต.ค.) ขณะที่กระทรวงต่างๆ และกระทั่งทำเนียบขาว ก็จะเหลือเพียงพนักงานหลักๆ จำนวนน้อยนิดที่มาทำงาน
ในวันจันทร์ (30 ก.ย.) ซึ่งเป็นวันสุดท้ายของปีงบประมาณ 2012/13 วุฒิสภาที่พรรคเดโมแครตของประธานาธิบดีบารัค โอบามา ครองเสียงข้างมากอยู่ ได้กระทำตามที่ประกาศเอาไว้ นั่นคือ ไม่ยอมรับร่างกฎหมายงบประมาณชั่วคราวฉุกเฉินฉบับของสภาผู้แทนราษฎรซึ่งควบคุมโดยพรรครีพับลิกัน ที่ให้อัดฉีดงบรายจ่ายแก่หน่วยงานต่างๆ ของรัฐบาลกลางตามยอดเดิมที่เคยได้ไปพลางก่อนจนกระทั่งถึงวันที่ 15 ธันวาคม แต่มีเงื่อนไขว่าจะต้องมีการชะลอการบังคับใช้กฎหมายปฏิรูประบบประกันสุขภาพ ซึ่งเรียกขานกันว่า “โอบามาแคร์” เนื่องจากเป็นกฎหมายสำคัญที่ผลักดันโดยโอบามา
อีกไม่กี่ชั่วโมงต่อมา สภาล่างใช้ความพยายามแบบเดิมอีกครั้ง และร่างใหม่ของพวกเขาก็ถูกสภาสูงปฏิเสธเช่นเคยในขณะที่เวลาขยับเข้าสู่ช่วงกลางคืนของวันจันทร์ อันที่จริงแล้วก่อนหน้าวันจันทร์ สภาผู้แทนราษฎรที่ควบคุมโดยรีพับลิกัน ก็ได้ผ่านร่างงบประมาณชั่วคราวซึ่งผูกเงื่อนไขที่จะเป็นการชะลอหรือกระทั่งคว่ำกฎหมายโอบามาแคร์มาแล้ว ทว่าล้วนแต่ถูกวุฒิสภาตีตกไป อีกทั้งโอบามาเองยังประกาศว่า ถ้าสภาสูงเกิดเห็นชอบ เขาก็จะไม่ยอมลงนามซึ่งก็คือการใช้สิทธิยับยั้งร่างกฎหมายดังกล่าวอยู่ดี
หลังจากที่วุฒิสภาออกเสียงไม่ยอมรับร่างสภาผู้แทนราษฎรในคืนวันจันทร์ พวกผู้นำรีพับลิกันในสภาล่างก็เสนอให้เปิดการหารือระหว่างพวกผู้นำของทั้งสองสภา เพื่อหาทางจัดทำร่างงบประมาณชั่วคราวฉุกเฉินซึ่งแต่ละฝ่ายสามารถประนีประนอมยอมรับกันได้ ทว่าพวกผู้นำเดโมแครตในสภาสูงแถลงว่า เวลาไม่อำนวยแล้ว ทั้งนี้ในการประชุมร่วมของพวกผู้นำสองสภาในลักษณะนี้ ที่ผ่านมามักต้องใช้เวลาเป็นวันๆ หรือกระทั่งเป็นสัปดาห์ กว่าจะตกลงรอมชอมกันได้
แฮร์รี รีด ผู้นำเสียงข้างมากของเดโมแครตในวุฒิสภา ประกาศว่าการกระทำของรีพับลิกันเช่นนี้ เป็นการทำร้ายอเมริกันชนโดยไม่จำเป็น
อย่างไรก็ดี ไม่กี่ชั่วโมงหลังจากหน่วยงานรัฐบางแห่งยุติการดำเนินงาน ผู้นำรีพับลิกันในสภาล่างก็แต่งตั้งตัวแทนเพื่อหาทางเจรจากับสภาสูงในวันอังคาร เกี่ยวกับแผนการผ่านงบประมาณใช้จ่ายชั่วคราว เพื่อให้หน่วยงานรัฐกลับมาปฏิบัติหน้าที่ตามปกติ ถึงแม้ฝ่ายเดโมแครตอย่างเช่น ส.ว.รีด พูดดักคอว่า หากส.ส.รีพับลิกันยังจ้องล้มโอบามาแคร์ วุฒิสภาจะไม่ยอมเจรจาด้วย
ทางด้านโอบามาที่ต้องประกาศปิดหน่วยงานรัฐบาลกลางเป็นครั้งแรกนับจากปี 1996 กล่าวกับกองทหารอเมริกันผ่านคลิปวิดีโอว่า เหล่าทหารหาญสมควรได้รับการปฏิบัติจากรัฐสภาดีกว่านี้ และให้สัญญาว่า จะพยายามดำเนินการเพื่อให้หน่วยงานรัฐเปิดทำการอีกครั้งโดยเร็ว
ผู้นำสหรัฐฯ ยังกล่าวหารีพับลิกันว่า จับชาวอเมริกันเป็นตัวประกันเพื่อแลกเปลี่ยนกับข้อเรียกร้องของกลุ่มอนุรักษ์นิยมสุดขั้วในพรรค
ทว่า จอห์น โบห์เนอร์ ประธานสภาผู้แทนฯ จากรีพับลิกัน ตอบโต้ว่า ตนไม่ได้ต้องการให้หน่วยงานรัฐปิดทำการ แต่โอบามาแคร์จะทำให้เกิดผลลบร้ายแรง
รีพับลิกันกล่าวหาว่า โอบามาไม่ยอมเจรจาอย่างสุจริตใจ ทว่า ทำเนียบขาวยืนกรานว่า โอบามาแคร์ผ่านความเห็นชอบของรัฐสภาและเป็นกฎหมายที่มีผลบังคับใช้แล้ว จึงไม่มีทางที่จะมาขัดขวางไม่ให้เริ่มปฏิบัติตามกฎหมายนี้ในวันอังคาร (1 ต.ค.) ได้ และเป้าหมายของกฎหมายนี้คือ เสนอการประกันสุขภาพที่ชาวอเมริกันทุกคนสามารถจ่ายได้
วิกฤตคราวนี้มีที่มาจากการรณรงค์ต่อสู้อย่างยาวนานเพื่อล้มคว่ำโอบามาแคร์ ของกลุ่มอนุรักษนิยมสุดโต่ง “ทีปาร์ตี้” ซึ่งมีอิทธิพลอย่างสูงในพรรครีพับลิกัน
โดยรวมแล้ว การปิดทำการของหน่วยงานรัฐครั้งนี้ถือเป็นวิกฤตรุนแรงที่สุดเท่าที่เคยเกิดขึ้นในศึกชิงไหวชิงพริบระหว่างโอบามากับส.ส.รีพับลิกัน เกี่ยวกับขนาดและบทบาทของรัฐบาลต่อชีวิตประจำวันของประชาชน
โอบามาแถลงจากทำเนียบขาวและถ่ายทอดทางทีวีทั่วประเทศเตือนว่า การปิดหน่วยงานรัฐอาจส่งผลกระทบร้ายแรงต่อเศรษฐกิจที่ยังฟื้นตัวไม่เข้าที่เข้าทางภายหลังจากการถดถอยครั้งรุนแรงที่สุดในรอบหลายทศวรรษ
เห็นกันโดยทั่วไปว่า การปิดหน่วยงานรัฐเพียงไม่กี่วัน ไม่น่าจะสร้างปัญหาใหญ่โตอะไรให้แก่เศรษฐกิจ อย่างไรก็ดี นักวิเคราะห์จำนวนมาก เป็นต้นว่า บริษัทที่ปรึกษา แมกโครอิโคโนมิก แอดไวเซอร์ ประเมินว่า หากสถานการณ์นี้ยืดเยื้อนาน 2 สัปดาห์ จะทำให้อัตราเติบโตของสหรัฐฯ หายไป 0.3%
การปิดหน่วยงานรัฐยังส่งผลร้ายแรงต่อลูกจ้างที่ถูกพักงาน ซึ่งอาจต้องนำเงินออมมาใช้ ระงับการจ่ายหนี้บ้าน การผ่อนรถ และค่าใช้จ่ายอื่นๆ
นอกจากปัญหาปากท้องแล้ว ชัค เฮเกล รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐฯ ที่อยู่ระหว่างเยือนเกาหลีใต้ ยังแสดงความเห็นว่า วิกฤตนี้ยังทำให้ภารกิจทางทหารของสหรัฐฯ ในต่างแดนถูกปกคลุมด้วยความไม่แน่นอน และส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของอเมริกาในสายตาพันธมิตร
กระทั่งพวกผู้นำรีพับลิกันหลายคน ก็สงวนท่าทีเกี่ยวกับความพยายามของกลุ่มทีปาร์ตี้ และบางคน เป็นต้นว่า วุฒิสมาชิกจอห์น แมคเคน ทำนายว่า ไม่ช้าก็เร็ว สภาล่างจะยอมรับข้อเรียกร้องของเดโมแครตและผ่านงบประมาณชั่วคราวโดยปราศจากเงื่อนไขพ่วง เพื่อให้หน่วยงานรัฐเปิดทำการอีกครั้ง
สมาชิกรีพับลิกันบางคนวิจารณ์ว่า ความพยายามของทีปาร์ตี้นั้นโง่เขลา และกังวลว่า ประชาชนจะโทษรีพับลิกันว่า เป็นตัวการให้หน่วยงานรัฐต้องหยุดให้บริการประชาชน ซึ่งดูเหมือนโพลล่าสุดของรอยเตอร์/อิปโซส์สนับสนุนข้อวิตกนี้ เนื่องจากพบว่า ชาวอเมริกัน 25% ลงความเห็นว่า วิกฤตนี้เป็นความผิดของรีพับลิกัน, 14% โทษโอบามา, 5% กล่าวหาสมาชิกเดโมแครตในสภา และ 44% มองว่า เป็นความผิดของทุกฝ่าย
ทางด้านดัชนีอุตสาหกรรมดาวโจนส์ของตลาดวอลสตรีทร่วง 128.57 จุด ปิดที่ 15,129.67 ในวันจันทร์ เนื่องจากนักลงทุนเชื่อว่า วิกฤตนี้ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้
นอกจากนี้ยังมีแนวโน้มว่า ตลาดอาจผันผวนหนักขึ้น หากนักการเมืองหาทางออกจากวิกฤตนี้ไม่ได้โดยเร็ว เพราะยิ่งนานไปสถานการณ์จะยิ่งซับซ้อน เนื่องจากใกล้ถึงเวลาที่รัฐบาลต้องขอให้รัฐสภาอนุมัติการขยายเพดานการก่อหนี้ โดยที่รีพับลิกันก็เตรียมตั้งป้อมเรียกร้องให้โอบามายอมอ่อนข้อเกี่ยวกับโอบามาแคร์เป็นการแลกเปลี่ยนเช่นกัน ทั้งนี้หากตกลงกันเรื่องขยายเพดานหนี้ไม่ได้ อเมริกาก็มีหวังจะผิดนัดชำระหนี้ครั้งแรกในประวัติศาสตร์ตั้งแต่ประมาณกลางเดือนนี้
