‘จอมแฉโปรแกรมสอดแนมลับสุดยอดของสหรัฐฯ’ เอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน แวบจากฮ่องกงถึงมอสโกแล้ว จะต่อไปยังคิวบา-เวเนฯ โดยเตรียมลี้ภัยที่เอกวาดอร์

เอเจนซีส์ - ฮ่องกงตบหน้าอเมริกาฉาดใหญ่ในวันอาทิตย์ (23มิ.ย.) ด้วยการอนุญาตให้ เอ็ดเวิร์ด สโนว์ดอน เดินทางออกไปยังกรุงมอสโก ทั้งๆ ที่“จอมแฉ”โปรแกรมสอดแนมข้อมูลการใช้อินเทอร์เน็ตและโทรศัพท์อย่างใหญ่โตกว้างขวางของสหรัฐฯผู้นี้ เพิ่งถูกทางการวอชิงตันตั้งข้อหาจารกรรมข้อมูลลับของรัฐบาลอเมริกัน และติดต่อเรียกร้องฮ่องกงส่งตัวให้ในฐานะผู้ร้ายข้ามแดน ทั้งนี้ฮ่องกงไม่เพียงอ้างว่าคำขอส่งตัวไม่สอดคล้องกับกฎหมายท้องถิ่นเท่านั้น แต่ยังเรียกร้องให้วอชิงตันอธิบายข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการแฮ็กระบบคอมพิวเตอร์ของบริษัทสื่อสารและมหาวิทยาลัยชั้นนำของฮ่องกงและของจีนอีกด้วย ในเวลาต่อมามีรายงานว่าเขาจะเดินทางต่อไปยังคิวบา เวเนซุเอลา และเข้าลี้ภัยในเอกวาดอร์ โดยที่ทางการเอกวาดอร์ก็ยืนยันว่า ได้รับคำขอลี้ภัยจากสโนว์เดนแล้ว

สโนว์ดอน ผู้ถูกทางการสหรัฐฯออกหมายจับในวันศุกร์(21) ภายหลังเขาเปิดโปงโปรแกรมสอดแนมลับของรัฐบาลสหรัฐฯ ได้เดินทางถึงกรุงมอสโกแล้วในเวลา 17.05 น. ตามเวลาท้องถิ่น (ตรงกับ 20.05 น.เวลาเมืองไทย) ผู้สื่อข่าวของเอเอฟพี ณ ท่าอากาศยานเชเรเมตเยโว ทางด้านเหนือของเมืองหลวงแดนหมีขาว รายงานยืนยัน ทั้งนี้เขาเดินทางด้วยเที่ยวบินตรงจากฮ่องกงสู่มอสโก ของสายการบินแอโรฟลอต อันเป็นสายการบินของทางการรัสเซีย

สื่อมวลชนของรัสเซียรายงานโดยอ้างแหล่งข่าวหลายรายภายในสายการบินแอโรฟลอตว่า สโนว์เดนจะบินต่อไปยังคิวบาในวันจันทร์(24) และจากนั้นก็จะขึ้นเครืองบินเดินทางไปสู่กรุงการากัส เมืองหลวงของเวเนซุเอลา

ทั้งนี้ ดมิทรี เพสคอฟ โฆษกของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ระบุว่า ผู้นำรัสเซียไม่รู้ว่า สโนว์เดนอยู่ที่ใดหรือมีแผนเดินทางไปยังที่ใด อย่างไรก็ดี เมื่อต้นเดือนนี้ เพสคอฟเผยว่า มอสโกจะพิจารณาให้สโนว์เดนลี้ภัยหากได้รับคำขอ ทว่า ยังไม่มีสิ่งบ่งชี้ว่า มีการดำเนินการเรื่องนี้แต่อย่างใด

ขณะเดียวกัน เว็บไซต์ของวิกิลีกส์เผยว่า วิกิลีกส์ได้ให้ความช่วยเหลือสโนว์เดนทั้งในด้านเอกสารการเดินทาง การเดินทางออกจากฮ่องกงอย่างปลอดภัย และการหาสถานที่ลี้ภัยทางการเมืองในประเทศประชาธิปไตยแห่งหนึ่ง แต่ไม่ได้ระบุชื่อประเทศดังกล่าว เพียงแต่เผยว่า สโนว์เดนกำลังอยู่เหนือน่านฟ้าของรัสเซียพร้อมที่ปรึกษาทางกฎหมายของวิกิลีกส์

ในเวลาต่อมา บีบีซีนิวส์ รายงานว่า รัฐมนตรีต่างประเทศ ริการ์โด ปาติโน ของเอกวาดอร์ ซึ่งกำลังอยู่ระหว่างเยือนเวียดนาม ได้กล่าวยืนยันทางทวีตเตอร์ว่า “รัฐบาลเอกวาดอร์ได้รับคำขอลี้ภัยจาก เอ็ดเวิร์ด เจ #สโนว์เดน”

ขณะที่ วิกิลีคส์ ก็ออกคำแถลงสำทับว่า สโนว์เดนมีกำหนด “เดินทางถึงสาธารณรัฐเอกวาดอร์ผ่านทางเส้นทางที่ปลอดภัยด้วยวัตถุประสงค์ที่จะขอลี้ภัย และกำลังได้รับการรับรองดูแลจากเหล่านักการทูตและพวกที่ปรึกษากฎหมายจากวิกิลีกส์”

คำแถลงนี้ออกมาหลังจากเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ประจำรัสเซีย ได้บอกกับผู้สื่อข่าวว่า เขาจะพบปะกับสโนว์เดน และผู้แทนคนหนึ่งจากวิกิลีกส์ เพื่อพูดคุยกันในวันอาทิตย์ (23)

บีบีซีนิวส์ระบุด้วยว่า เมื่อสโนว์เดนมาถึงสนามบินในมอสโกนั้น มีรถยนต์คันหนึ่งซึ่งอาจจะเป็นรถของสถานเอกอัครราชทูตเวเนซุเอลา หรือของเอกวาดอร์ มารับตัวไป

กระนั้นก็ยังไม่เป็นที่ชัดเจนว่าเวลานี้สโนว์เดนอยู่ที่ไหน ทว่าก็มีรายงานด้วยว่าเขายังไม่ได้ออกจากสนามบิน เนื่องจากไม่มีเอกสารการเดินทางที่ถูกต้อง จึงเช่าห้องโรงแรมแคปซูลนอนอยู่ที่สนามบินนั่นเอง

สหรัฐฯกับเอกวาดอร์นั้นมีสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนระหว่างกัน แต่มีข้อยกเว้นหากเป็นกรณีที่เกี่ยวข้องกับ “อาชญากรรมหรือการละเมิดที่มีลักษณะทางการเมือง”

จูเลียน แอนซานจ์ ผู้ก่อตั้งวิกิลีกส์นั้น ในเวลานี้ยังคงหลบภัยพำนักอยู่ในสถานเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ประจำกรุงลอนดอน ภายหลังได้รับอนุญาตจากรัฐบาลเอกวาดอร์ให้มีฐานะเป็นผู้ลี้ภัยเมื่อปีที่แล้ว

สหรัฐฯ นั้นตั้งข้อหาสโนว์เดนว่าโจรกรรมทรัพย์สินของรัฐบาลสหรัฐฯ แพร่งพรายข้อมูลด้านการทหารของประเทศโดยไม่ได้รับอนุญาต และเจตนาแพร่งพรายข้อมูลลับต่อบุคคลที่ไม่ได้รับอนุญาต ซึ่งสองข้อหลังเข้าข่ายความผิดตามกฎหมายการจารกรรมข้อมูลลับของสหรัฐฯ
อเมริกาได้ขอให้ฮ่องกง ซึ่งเป็นเขตปกครองพิเศษของจีน แต่มีข้อตกลงส่งผู้ร้ายข้ามแดนอยู่กับสหรัฐฯ ดำเนินการส่งตัวสโนว์เดนให้ ทว่า ทางการฮ่องกงได้ออกคำแถลงอธิบายว่า เนื่องจากเอกสารดังกล่าวไม่สอดคล้องกับข้อกำหนดตามกฎหมายของฮ่องกง จึงขอให้วอชิงตันส่งข้อมูลมาเพิ่มเติม และด้วยความที่ฮ่องกงไม่มีข้อมูลเพียงพอที่จะดำเนินการตามคำขอของสหรัฐฯ จึงไม่มีเหตุผลทางกฎหมายในการขัดขวางไม่ให้สโนว์เดนเดินทางออกจากฮ่องกง
คำแถลงของฮ่องกงยังกดดันให้วอชิงตันตอบ “รายงานก่อนหน้านี้เกี่ยวกับการเจาระบบคอมพิวเตอร์ของฮ่องกง”
วันเดียวกัน สำนักข่าวซินหวาของทางการจีนโจมตีรัฐบาลสหรัฐฯ ว่าเป็น “วายร้ายจารกรรมข้อมูล” หลังจากสโนว์เดนแจกแจงข้อกล่าวหาใหม่ผ่านหนังสือพิมพ์เซาท์ ไชน่า มอร์นิ่ง โพสต์ ว่า สำนักงานความมั่นคงแห่งชาติของสหรัฐฯ (เอ็นเอสเอ) ได้เจาะระบบคอมพิวเตอร์ของบริษัทโทรศัพท์เคลื่อนที่จีนหลายแห่งเพื่อเก็บข้อมูลการรับส่งข้อความนับล้านรายการ
สโนว์เดนยังแฉว่า สายลับอเมริกันแฮ็กระบบของมหาวิทยาลัยชิงหวา ในปักกิ่ง ซึ่งเป็นที่ตั้งโครงข่ายสำคัญ 1 ใน 6 แห่งสำหรับระบบอินเทอร์เน็ตทั่วประเทศจีน รวมถึงสำนักงานใหญ่ในฮ่องกงของแพ็คเน็ตที่ให้บริการเครือข่ายเคเบิลใยแก้วนำแสงในเอเชีย-แปซิฟิก
“รายละเอียดล่าสุดประกอบกับข้อกล่าวหาก่อนหน้านี้ บ่งชี้ปัญหาชัดเจน โดยสะท้อนว่า อเมริกาที่ตลอดเวลาเสแสร้งว่าเป็นเหยื่อการโจมตีทางไซเบอร์ กลับกลายเป็นวายร้ายสำคัญที่สุดแห่งยุค” ซิงหวาประณามและเรียกร้องให้วอชิงตันอธิบายขอบเขตและเจตนารมณ์ในการเจาะเครือข่ายคอมพิวเตอร์ต่อจีนรวมทั้งประเทศอื่นๆ
สโนว์เดนนั้นบินไปกบดานที่ฮ่องกงตั้งแต่วันที่ 20 เดือนที่แล้ว และเริ่มแพร่งพรายข้อมูลลับเกี่ยวกับการดักฟังการใช้ระบบโทรศัพท์และการใช้อินเทอร์เน็ตที่สร้างความกังวลต่อรัฐบาลทั่วโลก โดยคณะรัฐบาลของประธานาธิบดีบารัค โอบามา ยืนกรานว่า ระบบสอดแนมดังกล่าวถูกกฎหมายและช่วยทำลายแผนการโจมตีของกลุ่มก่อการร้ายหลายสิบครั้งทั้งในอเมริกาและประเทศอื่นๆ
การเดินทางออกจากฮ่องกงของสโนว์เดนครั้งนี้ คาดว่าจะทำให้วอชิงตันหัวเสียอย่างมาก และทำให้คณะรัฐบาลของโอบามา ช็อกสุดขีด เนื่องจากอเมริกาเพิ่งตั้งข้อกล่าวหาของสโนว์เดนเมื่อวันศุกร์เพื่อกดดันให้ฮ่องกงส่งตัวผู้ต้องหารายนี้ให้