นายสุริยะใส กตะศิลา รองคณบดีวิทยาลัยนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต และผู้อำนวยการสถาบันปฏิรูปประเทศไทย (สปท.) กล่าวว่าช่วงโค้งสุดท้ายของการเขียนรัฐธรรมนูญ สังคมพุ่งความสนใจไปที่ประเด็นการออกแบบอำนาจในช่วงเปลี่ยนผ่านและสถานการณ์พิเศษมากจนบดบังเนื้อหารสาระสำคัญในส่วนอื่นๆ จนอาจมีความเป็นไปได้ที่ประเด็นกลไกพิเศษในช่วงเปลี่ยนผ่าน จะถูกขยายความไปเป็นปัจจัยชี้ขาดและมีผลต่อการลงประชามติ โดยเฉพาะข้อกล่าวหาเรื่องสืบทอดอำนาจอาจจะถูกบางกลุ่มยกเป็นประเด็นรณรงค์เพื่อคว่ำร่างงรัฐธรรมนูญหรือทำให้รัฐธรรมนูญมีความชอบธรรมน้อยที่สุด
“อย่างไรก็ตามต้องไม่ปฏิเสธว่าส่วนที่เป็นกลไกพิเศษในร่างรัฐธรรมนูญ เพื่อตอบโจทย์การเมืองในช่วงเปลี่ยนผ่านยังมีปัญหาความชอบธรรมจนอาจกลายเป็นจุดอ่อนและปกปิดจุดแด่นของร่างรัฐธรรมนูญ ฉะนั้นเป็นหน้าที่โดยตรงของกรรมการยกร่างที่ต้องเร่งเผยแพร่จุดเด่นและกลไกในร่างรัฐธรรมนูญที่คิดว่าตอบโจทย์การปฏิรูปและการเมืองในส่วนของพลเมืองด้วย”นายสุริยะใส กล่าว
นายสุริยะใส กล่าวต่อว่าในหมวดปฏิรูปนั้นมีแค่ 5 มาตรา ยังดูเป็นนามธรรมและไม่มีผลผูกมัดจนอาจไม่ทำให้เกิดสภาพบังคับกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น การปฏิรูปตำรวจก็เขียนไว้ลอยจนเกินไปทั้งๆที่เรื่องนี้ค่อนข้างเป็นรูปธรรมจากประชาชน หมวดปฏิรูปเป็นเรื่องใหญ่น่าจะมีรายละเอียดหรือวางกรอบในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญให้ชัดเจนกว่านี้ นอกจากนี้ที่กรธ.บอกว่าร่างรัฐธรรมนูญตอบโจทย์ทุกฝ่าย ก็ต้องมีรูปธรรมจริงๆ โดยเฉพาะหมวดและกลไกที่เกี่ยวกับสิทธิการมีส่วนร่วมและผลประโยชน์ของประชาชนนั้น ต้องรอดูว่าท้ายที่สุดแล้ว กรธ.ปรับแก้ให้ดีขึ้นกว่าร่างเดิมหรือไม่ เพราะตนเชื่อว่ากลไกส่วนนี้จะเป็นบทชี้ขาดของการลงประชามติ
“เพราะในส่วนของนักการเมืองเข้าใจว่าส่วนใหญ่คงฟรีโหวต ไม่เป็นเอกภาพในการลงประชามติเพราะอยากลงเลือกตั้งกันเต็มแก่แล้ว และหลายคนคงกลัวว่าหากประชามติไม่ผ่านอาจได้รัฐธรรมนูญฉบับ คสช.ที่เนื้อหาเข้มข้นและรุนแรงกว่านี้ แม้แต่พรรคเพื่อไทยที่ประกาศไม่รับร่างก่อนหน้านี้ สุดท้ายก็คงเป็นแค่จุดยืนทางการเมืองแต่คงไม่รณรงค์เอาจริงเอาจังอะไร”นายสุริยะใส กล่าว
“อย่างไรก็ตามต้องไม่ปฏิเสธว่าส่วนที่เป็นกลไกพิเศษในร่างรัฐธรรมนูญ เพื่อตอบโจทย์การเมืองในช่วงเปลี่ยนผ่านยังมีปัญหาความชอบธรรมจนอาจกลายเป็นจุดอ่อนและปกปิดจุดแด่นของร่างรัฐธรรมนูญ ฉะนั้นเป็นหน้าที่โดยตรงของกรรมการยกร่างที่ต้องเร่งเผยแพร่จุดเด่นและกลไกในร่างรัฐธรรมนูญที่คิดว่าตอบโจทย์การปฏิรูปและการเมืองในส่วนของพลเมืองด้วย”นายสุริยะใส กล่าว
นายสุริยะใส กล่าวต่อว่าในหมวดปฏิรูปนั้นมีแค่ 5 มาตรา ยังดูเป็นนามธรรมและไม่มีผลผูกมัดจนอาจไม่ทำให้เกิดสภาพบังคับกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น การปฏิรูปตำรวจก็เขียนไว้ลอยจนเกินไปทั้งๆที่เรื่องนี้ค่อนข้างเป็นรูปธรรมจากประชาชน หมวดปฏิรูปเป็นเรื่องใหญ่น่าจะมีรายละเอียดหรือวางกรอบในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญให้ชัดเจนกว่านี้ นอกจากนี้ที่กรธ.บอกว่าร่างรัฐธรรมนูญตอบโจทย์ทุกฝ่าย ก็ต้องมีรูปธรรมจริงๆ โดยเฉพาะหมวดและกลไกที่เกี่ยวกับสิทธิการมีส่วนร่วมและผลประโยชน์ของประชาชนนั้น ต้องรอดูว่าท้ายที่สุดแล้ว กรธ.ปรับแก้ให้ดีขึ้นกว่าร่างเดิมหรือไม่ เพราะตนเชื่อว่ากลไกส่วนนี้จะเป็นบทชี้ขาดของการลงประชามติ
“เพราะในส่วนของนักการเมืองเข้าใจว่าส่วนใหญ่คงฟรีโหวต ไม่เป็นเอกภาพในการลงประชามติเพราะอยากลงเลือกตั้งกันเต็มแก่แล้ว และหลายคนคงกลัวว่าหากประชามติไม่ผ่านอาจได้รัฐธรรมนูญฉบับ คสช.ที่เนื้อหาเข้มข้นและรุนแรงกว่านี้ แม้แต่พรรคเพื่อไทยที่ประกาศไม่รับร่างก่อนหน้านี้ สุดท้ายก็คงเป็นแค่จุดยืนทางการเมืองแต่คงไม่รณรงค์เอาจริงเอาจังอะไร”นายสุริยะใส กล่าว
