รศ.ดร.ภญ.นุศราพร เกษสมบูรณ์ อาจารย์ประจำคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ในฐานะคณะวิจัย นำเสนอผลงานการประชุมวิจัยสิทธิบัตรยาที่มีลักษณะยาไม่มีวันสิ้นสุดในประเทศไทย หรือ Evergreening เครือข่ายนักวิจัยด้านระบบยาและระบบสาธารณสุข เปิดเผยข้อกังวลต่อปัญหาสิทธิบัตรยาของไทย ซึ่งยังขาดประสิทธิภาพว่า อาจส่งผลต่อภาวะงบประมาณ และทำให้ประชาชนเข้าไม่ถึงยา
ทั้งนี้ จากการวิจัยพบว่า การขอสิทธิบัตรยาที่ไม่มีวันสิ้นสุด ได้ส่งผลกระทบต่อภาพรวมการบริโภคยา และตลาดยาของประเทศ
ก่อนหน้านี้ ทีมวิจัยได้นำรายการยาจำนวน 59 รายการ ที่มียอดการใช้สูงสุด นำมาวิเคราะห์ผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายด้านยา พบว่าส่วนใหญ่เป็นคำขอรับสิทธิบัตรแบบ Evergreening ที่ส่งผลให้มีการผูกขาดตลาด ตั้งแต่ปี 2539-2571 คิดเป็นมูลค่าสะสมประมาณ 8,477 พันล้านบาท และหากพิจารณาเฉพาะผลกระทบที่เกิดขึ้น ตั้งแต่ปี พ.ศ.2539-2553 พบว่าประเทศไทยเสียโอกาสในการประหยัดงบประมาณไปแล้วถึง 1,177 ล้านบาท ผลการวิจัยยังพบด้วยว่าการขอจดสิทธิบัตรในลักษณะนี้ ส่งผลกระทบต่อความก้าวหน้าของนักวิจัยไทย ในการพัฒนาตัวยาตัวใหม่ และยังกีดกันยาชื่อสามัญเข้าสู่ตลาด ทำให้ผู้ป่วยสูญเสียโอกาสในการเข้าถึงยาเพิ่มขึ้น
การขอสิทธิบัตรยาลักษณะนี้ ถูกใช้มากในประเทศที่ระบบสิทธิบัตรยา ไม่มีคุณภาพ ซึ่งปี 2550 องค์การอนามัยโลก ได้จัดทำเกณฑ์การตรวจสอบสิทธิบัตรผลิตภัณฑ์ยา สำหรับเจ้าหน้าที่ตรวจสอบขอรับสิทธิบัตรที่เป็นแนวทางปฏิบัติ และพิจารณาว่าผลิตภัณฑ์ยานั้น ควรได้รับสิทธิบัตรหรือไม่ ปัจจุบันมีผู้ขอรับสิทธิบัตรแบบ Evergreening เพิ่มขึ้นมากถึงร้อยละ 84 จากจำนวน 2,188 คำขอ เพราะหวังที่จะได้รับการคุ้มครองต่อเนื่องอย่างน้อย 20 ปี และมีแนวโน้มที่จะได้รับการคุ้มครองมากกว่านั้น
ทั้งนี้ จากการวิจัยพบว่า การขอสิทธิบัตรยาที่ไม่มีวันสิ้นสุด ได้ส่งผลกระทบต่อภาพรวมการบริโภคยา และตลาดยาของประเทศ
ก่อนหน้านี้ ทีมวิจัยได้นำรายการยาจำนวน 59 รายการ ที่มียอดการใช้สูงสุด นำมาวิเคราะห์ผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายด้านยา พบว่าส่วนใหญ่เป็นคำขอรับสิทธิบัตรแบบ Evergreening ที่ส่งผลให้มีการผูกขาดตลาด ตั้งแต่ปี 2539-2571 คิดเป็นมูลค่าสะสมประมาณ 8,477 พันล้านบาท และหากพิจารณาเฉพาะผลกระทบที่เกิดขึ้น ตั้งแต่ปี พ.ศ.2539-2553 พบว่าประเทศไทยเสียโอกาสในการประหยัดงบประมาณไปแล้วถึง 1,177 ล้านบาท ผลการวิจัยยังพบด้วยว่าการขอจดสิทธิบัตรในลักษณะนี้ ส่งผลกระทบต่อความก้าวหน้าของนักวิจัยไทย ในการพัฒนาตัวยาตัวใหม่ และยังกีดกันยาชื่อสามัญเข้าสู่ตลาด ทำให้ผู้ป่วยสูญเสียโอกาสในการเข้าถึงยาเพิ่มขึ้น
การขอสิทธิบัตรยาลักษณะนี้ ถูกใช้มากในประเทศที่ระบบสิทธิบัตรยา ไม่มีคุณภาพ ซึ่งปี 2550 องค์การอนามัยโลก ได้จัดทำเกณฑ์การตรวจสอบสิทธิบัตรผลิตภัณฑ์ยา สำหรับเจ้าหน้าที่ตรวจสอบขอรับสิทธิบัตรที่เป็นแนวทางปฏิบัติ และพิจารณาว่าผลิตภัณฑ์ยานั้น ควรได้รับสิทธิบัตรหรือไม่ ปัจจุบันมีผู้ขอรับสิทธิบัตรแบบ Evergreening เพิ่มขึ้นมากถึงร้อยละ 84 จากจำนวน 2,188 คำขอ เพราะหวังที่จะได้รับการคุ้มครองต่อเนื่องอย่างน้อย 20 ปี และมีแนวโน้มที่จะได้รับการคุ้มครองมากกว่านั้น
