“ประเพณีสงกรานต์” นอกจากจะเป็นประเพณีที่สืบทอดต่อกันมาแต่โบร่ำโบราณแล้ว ในช่วง 10 กว่าปีที่ผ่านมานี้ ในหลายจังหวัดหลายพื้นที่ต่างก็มีการจัดประเพณีสงกรานต์กันอย่างคึกคัก
ทั้งนี้ชื่องานสงกรานต์ที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในช่วงเกือบ 10 ปีที่ผ่านมา ก็คือ “สงกรานต์ถนนข้าว...” ที่มีจุดเริ่มต้นมาจาก “สงกรานต์ถนนข้าวสาร” กรุงเทพฯ สถานที่เล่นน้ำสงกรานต์สุดฮิตที่มีชื่อเสียงก้องโลก ก่อนจะแตกหน่อต่อยอดเกิดเป็นสงกรานต์ถนนตระกูลข้าวต่างๆไปมากมายทั่วไทย
สำหรับงานสงกรานต์ที่ได้ชื่อว่าเป็นจุดเริ่มต้นของสงกรานต์ถนนตระกูลข้าวต่างๆก็คือ “สงกรานต์ถนนข้าวสาร” กรุงเทพฯ สถานที่เล่นน้ำสงกรานต์สุดฮิตที่มีชื่อเสียงก้องโลก
หลังจากนั้นก็มี“สงกรานต์ถนนข้าวเหนียว” ที่ จ.ขอนแก่น ตามมา กับงานประเพณีสงกรานต์อันสนุกสนานเป็นเอกลักษณ์ ก่อนที่งานสงกรานต์ถนนข้าวจะแตกหน่อต่อยอดออกไปมากมาย ซึ่งในปัจจุบันบ้านเรามีสงกรานต์“ถนนตระกูลข้าว” อยู่ในหลายๆพื้นที่ทั่วไทย มากกว่า 50 แห่งเข้าไปแล้ว
และที่ก็คือสงกรานต์ถนนตระกูลข้าวที่เราได้รวบรวมมา เพื่อเป็นทางเลือกสำหรับผู้สนใจไปท่องเที่ยวและเล่นน้ำสงกรานต์กันอย่างสนุกสนานเพลิดเพลิน
ภาคกลาง
1.“สงกรานต์ถนนข้าวสาร” ต้นตำรับแห่งสงกรานต์ตระกูลข้าว ซึ่งปีนี้ เปิดให้เล่นน้ำเพียง 2 วัน คือในวันที่ 13 และ 14 เมษายน โดยจะมีพิธีเปิดในช่วงเย็นของวันที่ 12 เมษายน 2559
2.“ถนนข้าวโพด” จ.ชัยนาท จัดงานวันที่ 13-15 เมษายน 2559 ภายในงานพบกับ ขบวนแห่นางสงกรานต์ ก่อพระเจดีย์ทราย รดน้ำขอพรพระและผู้สูงอายุ การแสดงทางวัฒนธรรมลาวครั่ง ลาวเวียง รำวงย้อนยุค วงดนตรีสากล และของดีของเด็ดอีกมากมาย
3. “ถนนข้าวสุก” จ.อ่างทอง จัดงานวันที่ 12-15 เมษายน 2559 ในงานมีขบวนแห่พระพิรุณศาสตร์ (พระพุทธรูปปางขอฝน) ของเทศบาลเมืองวิเศษชัยชาญและภาคี การก่อพระเจดีย์ทราย รดน้ำขอพรพระสงฆ์และผู้สูงอายุ ประเพณีแห่นางแมว (ตามตำราพิรุณศาสตร์) การเล่นคลื่นมนุษย์ใส่เสื้อลายดอก ซุ้มวัฒนธรรมของชุมชน และขบวนแห่ชุมชนเมืองวิเศษชัยชาญ
4.“ถนนข้าวไร่” อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี จัดงานวันที่ 12-13 เมษายน 2559 พบกับประเพณีวันไหล การประกวดรณรงค์แต่งกายชุดไทย ก่อพระเจดีย์ทราย และขบวนแห่ดอกไม้สู่วัด
5.“ถนนข้าวก้นบาตร” อ.เมือง จ.สิงห์บุรี จัดงานวันที่ 13-15 เมษายน 2559 พบกับขบวนแห่สงกรานต์เทศบาลตำบลทับยา เทศบาลตำบลอินทร์บุรี อบต.อินทร์บุรีและภาคี การก่อพระเจดีย์ทราย รดน้ำขอพรพระสงฆ์และผู้สูงอายุ ประเพณีแห่นางแมว (ตามตำราพิรุณศาสตร์) การกินข้าวพาแลง แต่งชุดไทยเล่นน้ำสงกรานต์ในเมืองพระอินทร์ ประกวดตีกลองยาวและรำกลองยาว และเพื่อเป็นสิริมงคลในช่วงปีใหม่ไทยกับการกราบขอพรหลวงพ่อพึง พระเถราจารย์ปูชนียบุคคล แห่งจังหวัดสิงห์บุรี
6.“ถนนข้าวเบา” จ.พระนครศรีอยุธยยา จัดงานวันที่ 13-15 เมษายน 2559 พบกับขบวนอุ้มพระสงฆ์ (ประเพณมอญกรุงเก่า) ก่อพระเจดีย์ทราย รดน้ำขอพรพระสงฆ์และผู้สูงอายุ การละเล่นพื้นบ้าน เช่น สะบ้า มอญซ่อนผ้า ฯลฯ ลิเกหลงโรง การโหมโรงของวงปี่พาทย์ และเอร็ดอร่อยไปกับอาหารไทยโบราณและขนมถั่วแดง
7.“ถนนข้าวแช่” อบต.ท่าม่วง จ.ราชบุรี จัดงานวันที่ 15 เมษายน 2559 พบกับ ขบวนแห่ปลา ประเพณีจองโอ๊ะห์ต่าน ประเพณีการบวชแบบชาวมอญ การสาธิตการทำอาหารแบบชาวมอญและกิจกรรมรำวงย้อนยุค
8.“ถนนข้าวสามวัฒนธรรม” อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี จัดงานวันที่ 11-16 เมษายน 2559 โดยที่นี้มีจุดเด่นอยู่ที่การหล่อหลอมทางวัฒนธรรมของไทย-มอญ-พม่า มีการสงน้ำพระด้วยรางไม้ไผ่ ประเพณีก่อพระเจดีย์ทราย และที่สำคัญที่นี่ไม่มีการเล่นแป้ง
นอกจากนี้ยังมี 9.“ถนนข้าวแกง” อ.สนามชัยเขต จ.ฉะเชิงเทรา 10.“ถนนข้าวเกรียบปากหม้อ” อ.พนมสารคาม จ.ฉะเชิงเทรา 11.“ถนนข้าวแช่” จ.ปทุมธานี บริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดปทุมธานีหลังเก่า 12.“ถนนข้าวเสาไห้” จ.สระบุรี 13.“ถนนข้าวหมูแดง” จ.นครปฐม 14.“ถนนข้าวแช่” หลังจวนผู้ว่าฯ จ.เพชรบุรี 15.“ถนนข้าวต้ม” จ.นครนายก และ 16.“ถนนข้าวเปลือก” จ.กาญจนบุรี หรือถนนเจ้าขุนเณร ที่เปิดให้เป็นพื้นที่เล่นน้ำสงกรานต์นานาชาติเพราะมีทั้งคนไทย ฝรั่ง พม่า มอญ และอีกมากมายมาร่วมกันเล่นน้ำอย่างสนุกสนาน
ภาคเหนือ
17.“ถนนข้าวแต๋น” อ.เมือง จ.น่าน โดยใช้พื้นที่บนถนนสุมนเทวราช ซึ่งชื่อถนนข้าวแต๋นก็มาจากการที่ข้าวแต๋นนั้นเป็นของว่างของกินเล่นของชาวภาคเหนือและมักนิยมกันในช่วงปีใหม่และสงกรานต์ โดยงานจัดขึ้นในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 โดยมีกิจกรรมต่างๆ มากมายไม่ว่าจะเป็น การประกวดนางสงกรานต์ การนุ่งผ้าเล่นน้ำ การแจกขนมข้าวแต๋น ดนตรีสร้างสุขและการรณรงค์สร้างสรรค์จากกลุ่มเยาวชน อีกด้วย
18.“ถนนข้าวปุก” อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน ซึ่งชื่อถนนมาจากชื่อขนมพื้นบ้านของชาวไทยใหญ่ งานจัดขึ้นวันที่13-15 เมษายน 2559 มีกิจกรรมทางด้านวัฒนธรรมที่น่าสนใจหลากหลาย อย่างเช่น การแห่พระและสรงน้ำปลอดเหล้า การแสดงพื้นบ้านและการแข่งกีฬาชุมชน
19.“ถนนข้าวเกรียบงาดำ” อ.เมือง จ.ตาก จัดงานขึ้นระหว่างวันที่ 13-15 เมษายน 2559 ภายในงานมีการประกวดยำข้าวเกรียบชุมชน การก่อเจดีย์ทรายหาดทรายทอง (ริมปิง) และกิจกรรมรำวงย้อนยุคเทศบาลเมืองตาก
ที่ จ.ตาก ยังมีงานสงกรานต์ถนนตระกูลข้าวอีก ได้แก่ 20.“ถนนยอดข้าว”หรือ “ถนนยอดข้าวนครแม่สอด” อ.แม่สอด ที่อยู่บริเวณถนนบายพาส ซึ่งทางเทศบาลแม่สอดส่งเสริมให้ถนนสายนี้เป็นถนนสายบันเทิงและการท่องเที่ยว
มาถึงอีกจังหวัดในภาคเหนือที่มีถนนข้าวถึงสองสายกับ 21.ถนนข้าวโพด” และ 22.“ถนนไก่ปิ้งข้าวเบือ” อ.เมือง จ.เพชรบูรณ์ ซึ่งมีการจัดงานตั้งแต่วันที่ 11-17 เมษายน 2559 ในงานพบกับขบวนแห่นางสงกรานต์ของชุมชนเทศบาลเมืองเพชรบูรณ์ และการประกวดซุ้มเล่นน้ำของชุมชนด้วยฝักข้าวโพดบนถนนข้าวโพด
ส่วน จ. สุโขทัยจัดงานสงกรานต์ 23.“ถนนข้าวตอก” ณ บริเวณเมืองสุโขทัยและสวนสาธารณะสุโขทัย ซึ่งมีการจัดงาน “ประเพณีสงกรานต์เสื้อลายดอก ถนนข้าวตอกสุโขทัย” ในวันที่ 12-15 เมษายน 2559 ในงานได้มีการจัดซุ่มวัฒนธรรมของชุมชน และขบวนแห่นางสงกรานต์ชุมชนเมืองเก่า ขณะที่ อ.ศรีนคร จ.สุโขทัย ก็มีการจัดงานสงกรานต์ 24.“ถนนข้าวต้มมัด” ด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้แล้วในภาคเหนือยังมีถนนข้าวอีกหลายเส้น อย่างเช่น 25.“ถนนข้าวหนมเส้น” จ.แพร่ มีที่มาจากขนมเส้น หรือขนมจีน ที่เป็นของกินประจำจังหวัด และ 26.“ถนนข้าวแคบ” จ.อุตรดิตถ์
ภาคอีสาน
27. “ถนนข้าวเหนียว” จ.ขอนแก่น โดยใช้พื้นที่ของถนนศรีจันทร์ ด้วยความที่ขอนแก่นเป็นจังหวัดที่ใหญ่ทำให้ถนนข้าวสายนี้ครึกครื้นไม่แพ้ถนนข้าวสาร มีนักท่องเที่ยวหลั่งไหลกันมามากมาย โดยงานจัดขึ้นในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 โดยมีกิจกรรมต่างๆ ให้ร่วมทำมากมาย อาทิ การเล่นคลื่นมนุษย์ไร้แอลกอฮอล์ รำวงปลอดเหล้า วงดนตรีเยาวชนปลอดเหล้า การรณรงค์ของหน่วยงานภาคีทีช่วยกันสร้างสีสันอย่างชัดเจน
นอกจากนี้ที่ จ.ขอนแก่นยังมี 28.“ถนนข้าวแดง” ที่อยู่ภายในทัณฑสถานบำบัดพิเศษจังหวัดขอนแก่น ซึ่งจัดงานสงกรานต์ขึ้นเพื่อให้เจ้าหน้าที่และผู้ต้องขังได้สนุกสนานกับเทศกาลสงกรานต์และผ่อนคลายความเครียดอีกด้วย
29.“ถนนข้าวเม่า” จ.มหาสารคาม มีการจัดงานในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 โดยมีลานวัฒนธรรมเยาวชน จากสภาเด็กและเยาวชนจ.มหาสารคาม การละเล่นพื้นบ้านสงกรานต์ย้อนยุคแบบไทยๆ มีการนำของดีประจำชุมชนพื้นบ้านมานำเสนอเพื่อฟื้นฟูประเพณีท้องถิ่นอีสาน การประกวดร้องสรภัญญะของชุมชนและเยาวชน สุดท้ายร่วมสนุกไปกับการรำวงย้อนยุค
30.“ถนนข้าวเปียก” จ.อุดรธานี จัดงานระหว่างวันที่ 13-15 เมษายน 2559 โดยมีการประกวดเทพีจำแลง การประกวดชายงาม เวทีรำวง และที่ทันสมัยไม่เหมือนใครกับการประกวดแต่งผ้าไทยผ่านโซเชียลมีเดีย
31.“ถนนข้าวฮาง” จ.สกลนคร จัดงานในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 พบกับการแสดงรำวงย้อนยุคของเยาวชน การประกวดวงดนตรี การออกสื่อประชาสัมพันธ์และการประกวดขวัญใจผู้สูงอายุ
32.“ถนนข้าวปุ้น” จ.นครพนม กับงาน “สงกรานต์นครพนม รื่นรมย์บุญปีใหม่ไทย-ลาว” และเทศกาลถนนข้าวปุ้น จัดงานในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 เป็นการเล่นน้ำแบบไทยเดิมส่งเสริมวัฒนธรรมประเพณีสงกรานต์ สาดน้ำแบบประหยัดเร่งรัด ต้านภัยอุบัติเหตุ
33.“ถนนข้าวหลาม” อ.เชียงคาน จ.เลย กับพิธีเปิดงาน “ย้อนวันวานเชียงคาน สุขสงกรานต์ริมฝั่งโขง” ในวันที่ 13 เมษายน 2559 มีกิจกรรมต่างๆ มากมายไม่ว่าจะเป็น งานวันกตัญญู พิธีสงฆ์รดน้ำขอพรพระเถระชั้นผู้ใหญ่ ขบวนรำวงชาวบ้าน การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน และขบวนแห่พระพุทธรูปและเทพีสงกรานต์ของชุมชนคุ้มวัดต่างๆ
34.“ถนนรำข้าว” อ.เฝ้าไร่ จ.หนองคาย จัดงานวันที่ 13-15 เมษายน 2559 มีการจัดทำพื้นที่เล่นน้ำปลอดภัย ตลาดย้อนยุค และการแสดงดนตรีของเยาวชน
35.“ถนนข้าวเม่า” อ.เมือง จ.บึงกาฬ จัดงานในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 ภายในงานมีไฮไลท์คือ ขบวนแห่จาก 8 อำเภอ และการประกวดนางสงกรานต์ ประจำปี 2559
36.“ถนนข้าวผัวหลง” จ.หนองบัวลำภู จัดงานในวันที่ 13-15 เมษายน 2559 กับสโลแกนที่ว่า “พรมนิด ชิดหน่อย ใช้น้ำน้อยประหยัดและปลอดภัย” และของดีของเด็ดอีกมากมายไม่ว่าจะเป็น ซุ้มข้าวจี่ และข้าวต้ม “ผัวหลง”
นอกจากนี้ยังมี 37.“ถนนข้าวเย็น” จ.ศรีสะเกษ 38.“ถนนข้าวก่ำ” จ.กาฬสินธุ์ 39.“ถนนข้าวลอดช่อง” จ.ยโสธร 40.“ถนนข้าวหอมมะลิ” จ.ร้อยเอ็ด 41.“ถนนข้าวเหนียวสนม” จ.สุรินทร์ 42.“ถนนข้าวฮาง” จ.หนองบัวลำภู
ภาคตะวันออก
43.“ถนนข้าวหลาม” หนองมน จ.ชลบุรี หรือบริเวณตลาดหนองมนนั่นเอง นักท่องเที่ยวมักจะเรียกติดปากกันว่าเป็นถนนข้าวหลาม เพราะข้าวหลามนั้นเป็นของฝากขึ้นชื่อของหนองมน
44.“ถนนข้าวทิพย์” อ.เมือง จ.จันทบุรี วันที่ 12-13 เมษายน 2559 ในงานพบกับพิธีกรรมกวนข้าวทิพย์ ของชาวจันท์ พิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์โดยผู้ที่จะมากวนได้นั้นจะต้องเป็นสาวพรหมจรรย์เท่านั้น และการรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุเพื่อความเป็นสิริมงคลต่อลูกหลานในวันปีใหม่ไทย
จังหวัดจันทบุรียังมีสงกรานต์ถนนตระกูลข้าวอีกได้แก่ 45.“ถนนข้าวเหนียวทุเรียน” อ.นายายอาม และ 46.“ถนนข้าวมันไก่” อ.ท่าใหม่
นอกจากนี้ภาคตะวันนออกยังมีบรรดาถนนข้าวอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น 47.“ถนนข้าวบูด” เกาะสีชัง จ.ชลบุรี 48.“ถนนข้าวหมาก” จ.ระยอง และ 49. “ถนนข้าวสวย” จ.ตราด
ภาคใต้
50.“ถนนข้าวยำ” จ.ปัตตานี พบกับอุโมงค์น้ำพุความยาวกว่า 650 เมตร ยาวตลอดทั้งสองฝั่งถนน และนับได้ว่าเป็นอุโมงค์น้ำพุที่ยาวที่สุดในประเทศไทย
นอกจากนี้ยังมี 51.“ถนนข้าวสังข์หยด” และ 52.“ถนนข้าวหมกไก่” จ.พัทลุง 53.“ถนนข้าวตัง” จ.ตรัง “และ 54.“ถนนข้าวแกงตอแมะ” จ.สตูล
และนั่นก็คืองานสงกรานต์ตระกูลข้าวทั่วไทยที่ทางเราได้รวบรวมมา(อาจจะมีตกหล่นของบางพื้นที่ไป) ซึ่งนี่ถือเป็นเทรนด์การตั้งชื่องานสงกรานต์ที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในบ้านเราในช่วงเกือบ 10 ปีที่ผ่านมา
อย่างไรก็ดีสำหรับ เทศกาลแห่งความสุขสนุกไปกับการเล่นน้ำและปีใหม่ไทย ไม่ว่าจะเป็นสงกรานต์ถนนข้าวอะไร ยังไงๆก็อย่าลืมเอกลักษณ์ความงดงามของประเพณีไทยและความปลอดภัยในการเล่นน้ำ เคารพกฎของแต่ละสถานที่ และใช้น้ำอย่างประหยัดเพื่อความสุขในการเล่นน้ำของทุกคน รวมถึงขับรถราด้วยความระมัดระวัง
ที่สำคัญคือเมาไม่ขับโดยเด็ดขาด!!!
*****************************************
หมายเหตุ : ข้อมูลสงกรานต์ตระกูลข้าวส่วนหนึ่งอ้างอิงจาก กองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ซึ่งในปี พ.ศ. 2559 นี้ ทาง สสส. ร่วมกับเครือข่ายองค์กรงดเหล้า ได้จัดกิจกรรม “สงกรานต์ปลอดภัย พื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้า ตอน สงกรานต์วิถีไทย ปลอดเหล้าปลอดภัย ใช้น้ำน้อย”
*****************************************
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com