"บุญผะเหวดร้อยเอ็ด" งานบุญใหญ่ ความภูมิใจของชาวร้อยเอ็ด

ประเพณี "บุญผะเหวด" เป็น 1 ในประเพณี ฮีต 12 ตามวิถีวัฒนธรรมของชาวอีสาน
"บุญผะเหวด" จัดอยู่ในฮีตที่ 4 หรือ บุญเดือนสี่ คำว่า "ผะเหวด" เป็นภาษาอีสาน มีที่มาจากงานประเพณีพระเวสสันดรชาดกในภาษาภาคกลาง หรืองานบุญมหาชาติ ที่เป็นพระนามขององค์สัมมาสัมพระพุทธเจ้าในชาติสุดท้ายก่อนที่พระองค์จะประสูติเป็นเจ้าชายสิทธัตถะและตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง เป็นศาสดาของศาสนาพุทธ พระเวสสันดร ถือว่าเป็นชาติที่สำคัญยิ่งเนื่องจากเป็นชาติที่พระองค์ได้บำเพ็ญทานบารมีอย่างใหญ่หลวง

หากพูดถึงงานบุญผะเหวดแล้ว จังหวัดร้อยเอ็ดนับเป็นหนึ่งในจังหวัดที่มีการจัดประเพณีบุญผะเหวดได้อย่างน่าสนใจ

บุญผะเหวดร้อยเอ็ด เป็นงานบุญอันเก่าแก่ที่อยู่คู่กับชาวร้อยเอ็ดมานานกว่า 100 ปีแล้ว แต่เพิ่งจะได้รับการฟื้นฟูให้เป็นประเพณีประจำจังหวัดขึ้นมา ในปี พ.ศ. 2534 โดยสุพร สุภสร ผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ดสมัยนั้นพร้อมด้วยชาวร้อยเอ็ดทุกคน

การจัดงานบุญผะเหวดของชาวร้อยเอ็ดนั้น มีความเชื่อกันว่าหากได้ฟังเทศน์บุญผะเหวดครบ 13 กัณฑ์ จบภายในวันเดียวและจัดพิธีตั้งเครื่องคาย (บูชา) ได้ถูกต้อง อานิสงส์จะดลบันดาลให้ไปเกิดในศาสนาของพระศรีอริยเมตไตร ซึ่งเป็นดินแดนแห่งความสุข สงบ แต่ในทางกลับกันหากตั้งเครื่องคายไม่ถูกต้อง ก็จะดลบันดาลให้เกิดอาเพศต่าง ๆ นานา

ทั้งนี้การจัดงานบุญผะเหวดแต่ละครั้งเป็นงานบุญสำคัญที่ทุกคนในหมู่บ้านได้แรงร่วมใจกันจัดขึ้น นอกจากการฟังเทศน์มหาชาติแล้ว ประเพณีนี้ยังแฝงไว้ด้วยความเชื่อหลายประการเข้าไว้ด้วยกัน ที่สำคัญได้แก่ ความเชื่อเรื่องพระอุปคุต ซึ่งเป็นพระผู้รักษาพิธีให้ดำเนินไปอย่างราบรื่น ตั้งแต่ต้นจนจบ ไม่มีพญามารมารบกวน

สำหรับงาน"บุญผะเหวดร้อยเอ็ด" ที่มีคำกล่าวว่า "กินข้าวปุ้น เอาบุญผะเหวด ฟังเทศน์มหาชาติ" ในปีนี้ กำหนดจัดขึ้นในวันที่ 6 – 8 มี.ค. 52 ณ สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ร้อยเอ็ด

โดยงานจะเริ่มวันแรกในวันที่ 6 มี .ค. เวลา 15.00 น. จะมีการอัญเชิญพระอุปคุตแห่รอบเมืองร้อยเอ็ด มีพิธีเจริญพระพุทธมนต์ และเทศน์มาลัยหมื่นมาลัยแสน

ส่วนวันที่ 7 มี.ค. เริ่มงานเวลา 09.00 น. มีขบวนแห่พระเวสสันดรเข้าเมือง จัดเป็น 13 กัณฑ์ อย่างยิ่งใหญ่ และที่สำคัญในวันนี้ชาวร้อยเอ็ดทั้งภาคราชการและภาคเอกชน ได้จัดให้มีการกิน ข้าวปุ้น หรือขนมจีนฟรีตลอดทั้งงานและทั่วทั้งเมือง และช่วงเย็นมีการแสดงแสง สี เสียง คอนเสิร์ตจากศิลปินอีสานบ้านเฮาให้ชมอย่างสนุกสนาน

ในวันที่ 8 มี.ค. เวลา 05.00 น. จะมีการแห่ข้าวพันก่อน (ข้าวเหนียวปั้นเล็กๆ จำนวน 1,000 ก่อน) และเทศน์สังกาด (เป็นการพรรรณนาอายุกาลของพระพุทธศาสนาเริ่มแต่ต้นจนถึงอันตรธาน) มีการทำบุญตักบาตร ฟังเทศน์มหาชาติทั้ง 13 กัณฑ์ตลอดทั้งวัน และช่วงสายของวันจะมีขบวนแห่ถวายต้นเงิน หรือ ต้นกันฑ์จอบ (จตุปัจจัยที่ชาวบ้านร่วมกันทำขึ้นเพื่อเจาะจงถวายแด่พระที่ศรัทธาซึ่งเทศน์ในวันนี้) และกัณฑ์หลอน (จตุปัจจัยที่ชาวบ้านร่วมกันทำเป็นขบวนถวายแด่พระที่กำลังเทศน์อยู่ในขณะนั้น ของประชาชนทุกคนที่นำมาถวายพระภิกษุ)

และนอกจากกิจกรรมหลักๆ ใน 3 วันดังกล่าวนี้แล้ว ในงานบุญผะเหวดปีนี้ยังมีกิจกรรมอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งผู้สนใจสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(ททท.) สำนักงานขอนแก่น โทร. 0-4324-4498-9