มีการสำรวจของกระทรวงสาธารณสุขพบว่า ปัญหานอนไม่หลับเป็นเรื่องที่ผู้สูงอายุเดือดร้อนมากที่สุด เรื่องหนึ่ง ในผู้สูงวัย จังหวะการนอนจะเปลี่ยนแปลงไป คือ นอนหลับช่วงสั้นลง และหลับสนิทได้ไม่เกินช่วงละ 4-5 ชั่วโมง
ดังนั้น หากเข้านอนแต่หัวค่ำ จะมีปัญหาตื่นขึ้นประมาณตีสองตีสาม แล้วนอนไม่หลับ ปัญหานอนไม่หลับจึงเป็นเรื่องของ จังหวะการนอนที่ไม่เข้ากับสภาพแวดล้อม มากกว่าปัญหาสุขภาพ ขออนุญาตแนะนำให้นอนดึกมากขึ้น เช่น ห้าทุ่ม หรือเที่ยงคืน เพื่อจะได้ตื่นในเวลาเช้าปกติ และอาจหาโอกาสงีบอีกช่วงหนึ่ง ในตอนบ่าย เพื่อจะได้นอนหลับรวมวันละ 8-12 ชั่วโมง
ปัญหาที่มักรบกวนการนอน ก็คือ การปวดปัสสาวะบ่อยๆ ตอนกลางคืน สาเหตุที่ซ่อนเร้นอยู่ อาจเป็น โรคเบาหวาน โรคต่อมลูกหมากโตในผู้ชาย หรือโรคหัวใจ ซึ่งอาจทำให้รู้สึกอึดอัดหลังจากนอนราบลง หรือทำให้ปัสสาวะกลางคืนบ่อยขึ้น ดังนั้นอาการนอนไม่หลับอาจเป็นอาการนำ ที่บ่งชี้ถึงโรคอื่นที่ซ่อนเร้นอยู่ ลักษณะที่พบบ่อย คือ จะรู้สึกง่วงเหงาหาวนอน อ่อนเพลีย เนื่องจากนอนไม่พอ
หลายคนเข้าใจผิดว่า ควรรับประทานน้ำ 1 แก้ว ก่อนเข้านอน เพื่อรักษาสุขภาพ ข้อนี้อาจก่อผลเสียเนื่องจากผู้สูงอายุนอนหลับไม่ลึก จึงรู้สึกปวดปัสสาวะเร็ว ช่วงหลับสนิทจึงสั้นลง ทางแก้คือ รับประทานน้ำให้มากพอ หลังจากรับประทานอาหารเย็น ปัสสาวะก่อนเข้านอน และไม่ดื่มน้ำก่อนเข้านอน จะช่วยให้หลับสนิทได้นานขึ้น
ยารักษาโรคบางชนิด ก็รบกวนการนอนหลับ ยาที่รับประทานก่อนนอน เช่น ยาแก้โรคซึมเศร้า ทำให้มีอาการปากคอแห้ง จึงดื่มน้ำบ่อย ทำให้ปวดปัสสาวะบ่อย ยาลดความดันโลหิตบางชนิด มีผลข้างเคียง เช่น ทำให้ไอแห้งๆ ตลอดเวลา หรือปวดปัสสาวะบ่อย จนรบกวนการนอน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อปรับเปลี่ยนยาดังกล่าว ไม่ควรหยุดยาเอง
ต้องขอโทษเพื่อนนักกอล์ฟสูงวัยด้วยครับ ที่วันนี้ยัดเยียดข้อมูล ที่เป็นวิชาการมากเกินไป อาจทำให้เกิดอาการเครียดได้ แต่ขอร้องให้ระวังเป็นพิเศษนะครับ หากต้องใช้ยาคลายเครียด หรือยานอนหลับ เนื่องจากร่างกายของผู้สูงอายุ กำจัดยาออกจากร่างกายได้ช้ากว่าคนในวัยหนุ่มสาว เช่น เมื่อได้รับยากลุ่มแวเลี่ยม (valium) ขนาดเท่าๆกัน ยาอาจมีฤทธิ์ในคนหนุ่มสาว 12 ชั่วโมง แต่อาจมีฤทธิ์ในผู้สูงอายุได้นาน 2-3 วัน และอาจตอบสนองต่อฤทธิ์ยา มากกว่าปกติ เกิดภาวะจิตสับสน หรือเสียความสามารถในการทรงตัว อันตรายที่ตามมาคือ การหกล้ม กระดูกหักได้ครับ
