สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ GISTDA เผย เมื่อวันอังคารที่ 11 พฤศจิกายน 2568 เกิดการปะทุของเปลวสุริยะขนาดใหญ่ระดับ X5.1 (รูปที่ 1)ซึ่งจัดอยู่ในระดับรุนแรงสูงสุด พร้อมกับการปล่อยมวลโคโรนา (CME) ที่พุ่งตรงมายังโลก
GISTDA ได้ติดตามพายุสนามแม่เหล็กโลกตั้งแต่วันที่ 11 – 12 พฤศจิกายน 2568 และวิเคราะห์ด้วยระบบพยากรณ์สภาพอวกาศ หรือ JASPER ตามรูปที่ 2- 4 จากเหตุการณ์ดังกล่าว มวลโคโรนาจำนวนมหาศาลได้เดินทางมาถึงโลก และส่งผลให้เกิดพายุแม่เหล็กโลกระดับ G4 (Severe Geomagnetic Storm) (รูปที่ 5) ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นทั่วโลก: จะเกิดแสงเหนือแสงใต้ (Aurora) ลงมาถึงละติจูดแม่เหล็กประมาณ 45 องศา ดาวเทียมอาจมีปัญหาการสื่อสาร การควบคุมทิศทางและการปรับระดับความสูง สัญญาณสื่อสารความถี่สูง (HF) อาจขัดข้องเป็นระยะ และอาจเกิดกระแสไฟฟ้าเหนี่ยวนำในท่อส่งน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติ
ทั้งนี้ จากการวิเคราะห์โดยระบบพยากรณ์สภาพอวกาศพบว่า ประเทศไทยยังปลอดภัยจากผลกระทบโดยตรง เนื่องจากอยู่ในบริเวณละติจูดต่ำ มีสนามแม่เหล็กปกป้อง แต่หน่วยงานด้านดาวเทียมการสื่อสาร การบิน และพลังงาน ควรเฝ้าระวังสถานการณ์อย่างใกล้ชิด อย่างไรก็ตาม GISTDA ยังคงติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด และจะรายงานข้อมูลทันทีเมื่อมีอัพเดท
ข้อมูลน่ารู้เกี่ยวกับระดับความรุนแรงของพายุแม่เหล็กโลก : G1 - G5 หมายถึง ระดับความรุนแรงของพายุสนามแม่เหล็กโลก (Geomagnetic Storm) ซึ่งเกิดจากการที่มวลสารและรังสีจากดวงอาทิตย์ (เช่น การปล่อยมวลโคโรนา หรือ CME) พุ่งเข้าปะทะและรบกวนสนามแม่เหล็กของโลก ระบบการแบ่งระดับความรุนแรงของพายุสนามแม่เหล็กโลกที่ใช้กันทั่วไป (NOAA G-Scale) แบ่งออกเป็น 5 ระดับ ดังนี้
- G1 (Minor - เล็กน้อย) ผลกระทบ : อาจมีผลกระทบเล็กน้อยต่อระบบไฟฟ้าในระดับสูง (ใกล้ขั้วโลก) หรืออาจทำให้เกิดการเบี่ยงเบนเล็กน้อยของดาวเทียม
ปรากฏการณ์: สามารถเห็นแสงออโรรา (แสงเหนือ-แสงใต้) ได้ในละติจูดกลาง
- G2 (Moderate - ปานกลาง) ผลกระทบ : อาจต้องมีการปรับแรงดันไฟฟ้าในระบบไฟฟ้าบ้างเป็นครั้งคราว, อาจมีผลกระทบต่อการทำงานของ ดาวเทียม (เช่น ระบบควบคุมทิศทาง) อาจเกิดสัญญาณรบกวน วิทยุคลื่นความถี่สูง (HF) ในละติจูดสูงได้ ปรากฏการณ์: แสงออโรราลงมาถึงละติจูดต่ำลงได้
- G3 (Strong - รุนแรง) ผลกระทบ : อาจเกิดความผิดปรกติของแรงดันไฟฟ้าในระบบส่งไฟฟ้า แต่ยังสามารถควบคุมได้, ดาวเทียมอาจเกิดการสะสมประจุที่ชิ้นส่วนและมีปัญหาในการควบคุมทิศทาง อาจมีปัญหาการกระจายสัญญาณ วิทยุความถี่ต่ำเป็นระยะ และอาจมีผลต่อความแม่นยำของสัญญาณ GNSSปรากฏการณ์: แสงออโรราลงไปถึงละติจูดแม่เหล็กที่ 50 องศา
ระดับที่รุนแรงกว่า (G4 และ G5)
- G4 (Severe - รุนแรงมาก) : มีความเสี่ยงที่จะเกิดความเสียหายในพื้นที่กว้างของระบบไฟฟ้า และมีปัญหาการสื่อสารกับดาวเทียมอย่างมาก
- G5 (Extreme - รุนแรงที่สุด) : เป็นระดับที่อาจก่อให้เกิดความเสียหายร้ายแรงต่อระบบไฟฟ้าและเทคโนโลยีในเขตละติจูดสูง เหตุการณ์ที่รู้จักกันดีคือ Carrington Event ในปี ค.ศ. 1859
