เป็นเรื่องน่ายินดีที่กระแสห่วงใยป่ามาแรง หลายคนส่งเสียงเป็นส่วนหนึ่งในกระแส "ปลูกป่า" เพื่อฟื้นฟู ขณะเดียวก็เสียงเสนอแนะปลูก "กระถินยักษ์" ซึ่งอาจกลายเป็นหายนะของพืชพรรณท้องถิ่นในไทย
ดร.นณณ์ ผานิตวงศ์ ผู้ก่อตั้งกลุ่มอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม และเว็บไซต์ www.siamensis.org ฝากเตือนผ่านทีมข่าวผู้จัดการวิทยาศาสตร์มาด้วยความห่วงใย เนื่องจากกระแสปลูกป่าที่มีผู้เสนอแนะให้ปลูก "กระถินยักษ์" ซึ่งเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน (Invasive Alien Species)
จากข้อมูลที่ ดร.นณณ์ได้นำเสนอผ่านบทความ "กระถินยักษ์? น่ากลัวกว่าที่คิด" ระบุว่า กระถินยักษ์จัดเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นรุกรานติดอันดับ 1 ใน 100 ตามการจัดอันดับของสหภาพสากลว่าด้วยการอนุรักษ์ (The World Conservation Congress) หรือ IUCN ซึ่งมีรายงานการรุกรานใน 25 ประเทศ
กระถินยักษ์มีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลาง แต่ถูกนำไปปลูกในประเทศต่างๆ ทั่วโลก เนื่องจากเป็นพืชโตเร็วที่มีความทนทานต่อสภาพอากาศและแล้ง นอกจากนี้ยังใช้ประโยชน์เป็นฟืน อาหารสัตว์ ใช้กันลม และยึดหน้าดิน ลักษณะทั่วไปของกระถินยักษ์ เป็นต้นไม้สูงประมาณ 15 เมตร ใบเล็กคล้ายกระถินรั้ว มีต้นเดียวก็ติดเมล็ดได้ เมล็ดเป็นอาหารของสัตว์หลายชนิด เช่น สัตว์ฟันแทะ และ ลิง มีอายุได้ 20-40 ปี
ทว่ากระถินยักษ์กลับรุกรานได้ดี ในบริเวณที่ป่าถูกทำลายหรือป่าไม่สมบูรณ์ เช่นเดียวกับภูเขาหัวโล้นในหลายพื้นที่ของไทย จนกลายเป็นป่าที่มีพืชเพียงชนิดเดียว และไม่สนับสนุนให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพ นอกจากนี้ยังกำจัดได้ยาก โดยต้องถอนรากถอนโคน หากแค่ตัดต้นก็สามารถงอกใหม่ออกจากตอได้ และเมล็ดยังมีอายุอยู่ในดินได้ถึง 20 ปี
"ถามว่าป่ากระถินยักษ์ไม่ดีอย่างไร? ไม่ดีตรงที่เป็นป่าที่มีพืชเพียงชนิดเดียว ในขณะที่ป่าที่สมบูรณ์ในบ้านเรา พื้นที่เพียงแค่หมุนตัวไปรอบๆ อาจจะมีพืชอยู่เป็นร้อยชนิด พืชเป็นร้อยชนิดนี้ มีแมลง มีสัตว์ มีรา ที่อาจจะจำเพาะอยู่กับพืชเหล่านี้ พืชเป็นร้อยนี้มีตั้งแต่พืชคลุมดิน ไม้พุ่ม ไม้ใหญ่ ไม้เรือนยอด มีดอกสีฟ้า สีแดง สีส้ม มีเมล็ด มีผล แตกต่างกันออกไป ความหลากหลายของพืชจึงเป็นการส่งเสริมให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพของพื้นที่ไปด้วย" ดร.นณณ์อธิบาย
"สรุปคือเราไม่มีทางได้ป่าที่สมบูรณ์คืนมาจากการปลูกกระถินยักษ์ครับ"
อ่านเพิ่มเติม
100 อันดับ ชนิดพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน http://www.issg.org/worst100_species.html
ข้อมูลพื้นฐานและการรุกรานของกระถินยักษ์ http://www.iucngisd.org/gisd/species.php?sc=23
