แม้จะรู้ดีว่าดาราศาสตร์เป็นสิ่งน่าสนใจและกระตุ้นความอยากเรียนรู้วิทยาศาสตร์ได้เป็นอย่างดี ทว่าในชีวิตจริงของคนลาว พวกเขารู้ดีว่าศาสตร์แขนงนี้แทบจะเป็นไปไม่ได้ในสังคมที่วิทยาศาสตร์ยังไม่แข็งแรงพอ การศึกษาเกี่ยวกับพลังงานทดแทน อิเล็กทรอนิกส์และการค้าจึงเป็นสิ่งที่น่าสนใจกว่าสำหรับนักศึกษาลาวในทศวรรษนี้
จบลงไปแล้วสำหรับกิจกรรมอบรมดาราศาสตร์อาเซียน ที่จัดนำร่องขึ้น ณ มหาวิทยาลัยแห่งชาติลาว เมืองเวียงจันทน์เป็นครั้งแรกในภูมิภาค โดยการดำเนินงานของสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) แห่งราชอาณาจักรไทย ที่ได้รับมอบหมายจากสำนักงานเพื่อการพัฒนาดาราศาสตร์ให้เป็นโต้โผในการจัดอบรมให้ความรู้ด้านดาราศาสตร์แก่ครู นักเรียน นักศึกษาประเทศต่างๆ ในอาเซียน ที่ในครั้งนี้มีกำหนดขึ้นในวันที่ 4-5 เม.ย. 2559
หลังการบรรยายทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติโดยนักวิจัย สดร. ตลอด 2 วันเต็มจบลง ทีมข่าวผู้จัดการวิทยาศาสตร์ได้พูดคุยกับนักเรียนหัวกะทิบางส่วนถึงประโยชน์ที่ได้รับจากการอบรมดาราศาสตร์ ทว่ากลับได้คำตอบที่สะท้อนถึงอีกแง่มุมหนึ่งของชีวิตจากความใสซื่อผ่านคำตอบของบรรดาเหล่านักเรียน
"ฉันชอบดาราศาสตร์มาก การบรรยายวันนี้ก็สนุก ได้ความรู้ดีมาก แต่ฉันก็ไม่รู้อยู่ดีว่าเราจะทำอะไรกับดาราศาสตร์ได้" คำตอบสั้นๆ ของนางลัดดานี พีละเกด นักเรียนชั้น ม.6 โรงเรียนหนองบอน ที่ตอบถึงสิ่งที่เธอได้รับจากการอบรมดาราศาสตร์อาเซียน
ลัดดานี เผยต่อไปว่า เธอชอบเรียนวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะวิชาเคมีและฟิสิกส์แต่ก็ไม่คิดจะเรียนวิทยาศาสตร์ต่อในระดับมหาวิทยาลัย เพราะไม่แน่ใจว่าหากเรียนจบมาจะมีงานทำหรือไม่ เนื่องจากอาชีพเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์นอกจากครู ในลาวยังไม่เป็นที่แพร่หลายนัก เธอจึงอยากใช้ทักษะเกี่ยวกับการคำนวณที่มีไปศึกษาต่อทางด้านพาณิชย์ หรือการค้ามากกว่า
เช่นเดียวกับท้าวคำหล้า ขันทะวี นักศึกษาชั้นปีที่ 4 ภาควิชาฟิสิกส์ศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแห่งชาติลาว ที่เผยว่าเขาสนใจเรื่องราวเกี่ยวกับดาราศาสตร์มาตั้งแต่อายุ 12 ปีจากเหตุการณ์กบกินเดือน หรือจันทรุปราคาที่เคยเห็นครั้งยังเด็ก จึงตั้งใจศึกษาค้นคว้าด้วยตัวเองทั้งจากหนังสือของไทยและอินเทอร์เน็ตโดยการเข้าไปในเว็บไซต์ดาราศาสตร์ต่างๆ เพราะในหลักสูตรการศึกษาของลาวมีการเรียนเรื่องดาราศาสตร์แบบทฤษฎีแค่เล็กน้อยเท่านั้นในชั้น ม.3 และมุ่งมั่นสอบเข้าจนได้เรียนในภาควิชาฟิสิกส์ แต่เมื่อได้เรียนจริงก็พบว่าดาราศาสตร์ยังเป็นสิ่งที่ห่างไกลมากสำหรับเทคโนโลยีที่ลาวมีอยู่ในขณะนี้ ครั้นจะทำวิจัยเกี่ยวกับดาราศาสตร์ที่เขาชอบก็ไม่มีอาจารย์ที่ปรึกษา ตอนนี้จึงหันมาให้ความสนใจกับการเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ด้วยอาร์ดูโน (Arduino) เพื่อพัฒนาระบบสัญญาณไฟจราจรแทน
ด้านท้าวยด คำพะจัน นักศึกษาผู้สอบได้คะแนนสูงสุดของสาขาฟิสิกส์ จากสถาบันเดียวกันก็เผยแก่ทีมข่าวผู้จัดการวิทยาศาสตร์ว่า ส่วนตัวชอบวิชาดาราศาสตร์มาก จึงตั้งใจมาฟังการอบรมครั้งนี้เป็นพิเศษ เตรียมคำถาม ข้อสงสัยต่างๆ มาถามนักวิชาการเต็มที่เพราะที่ภาควิชาไม่มีอาจารย์ที่เชี่ยวชาญดาราศาสตร์โดยตรง การอบรมดาราศาสตร์ครั้งนี้จึงมีความหมายมากสำหรับเขา
ยดเล่าว่า ที่ลาวเรียนดาราศาสตร์กันแค่ทฤษฎีแบบผิวเผินพอให้รู้จักปรากฏการณ์ที่พบเห็นได้ทั่วไป เช่น สุริยุปราคาและจันทรุปราคา ไม่มีเครื่องมือทางดาราศาสตร์ชั้นสูงสำหรับการเรียนการสอน ทำให้ดาราศาสตร์ยังเป็นเพียงวิชาทางผ่าน ตัวเขาเองก็เช่นกันแม้จะชื่นชอบฟิสิกส์ดาราศาสตร์มาก แต่สุดท้ายก็ต้องเลือกทำวิจัยเกี่ยวกับพลังงานทดแทนอย่างโซลาร์เซลล์แทนเรื่องเอกภพที่เขาสนใจ เพราะเป็นงานวิจัยที่ตอบโจทย์ประเทศ นำไปใช้พัฒนาชนบทได้จริงและในมหาวิทยาลัยก็มีอาจารย์ที่เชี่ยวชาญด้านฟิสิกส์พลังงานอยู่หลายคน
"การเรียนและหางานทำเกี่ยวกับดาราศาสตร์ในลาวยังเป็นเรื่องยาก แต่ลึกๆผมก็ยังอยากเรียนดาราศาสตร์ เพราะมันเป็นสิ่งที่ยังต้องหาคำตอบ มีอะไรให้ศึกษาอีกมาก ถ้ามีโอกาสก็อยากไปเรียนต่อปริญญาโทที่ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ แต่ถ้าไม่มีโอกาสได้ไปก็คงเรียนต่อด้านพลังงานแบบเดิม อยากเป็นนักวิจัยที่ทำโซลาร์เซลล์ที่มีประสิทธิภาพสูงๆ ดีๆ เพื่อเอาไปช่วยพี่น้องชาวลาวในชนบท แล้วก็อยากเป็นอาจารย์ด้วยจะได้นำความรู้ที่มี แล้วก็นำความรู้ที่ได้เรียนในวันนี้มาสอนเด็กรุ่นใหม่ด้วย" ยด กล่าว
ท้ายสุดสำหรับสาวงามอย่าง นางบัวขาว ขุนเดด นักศึกษาแนวหน้าจากภาควิชาเดียวกันก็เผยแก่ทีมข่าวว่า การมาฟังอบรมดาราศาสตร์ในครั้งนี้เป็นการเปิดโลกใบใหม่ให้กับเธอ แม้การบรรยายบางส่วนจะยาก ฟังไม่เข้าใจแต่ก็ทำให้เธอได้เห็นสิ่งที่น่าสนใจใหม่ๆ ที่อยู่ห่างออกไปจากโลกของเรา อย่างไรก็ตามเธอยังคงคิดว่าดาราศาสตร์เป็นเรื่องที่ยากเกินไป การอบรมครั้งหน้าเธอจึงอยากให้มีการบรรยายเกี่ยวกับเครื่องยนต์กลไก หรืออิเล็กทรอนิกส์ที่จับต้องได้บ้าง เรื่องเหล่านี้เป็นสิ่งที่คนลาวต้องการเพราะมีแนวโน้มที่จะนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้มากกว่า เนื่องจากปัจจุบันเธอเลือกศึกษาด้านฟิสิกส์อิเล็กทรอนิกส์และกำลังพัฒนาเครื่องเตือนภัยน้ำท่วมอันเป็นปัญหาทางธรรมชาติที่ประชาชนชาวลาวประสบอยู่เป็นประจำและกำลังต้องการเทคโนโลยีเพื่อแก้ปัญหา
