"อาดา โยนาธ" นักเคมีรางวัลโนเบลชาวอิสราเอล ชี้ความสำคัญ "ไรโบโซม" เครื่องจักรสร้างโปรตีนในสิ่งมีชีวิต และโอกาสสร้างยาปฏิชีวนะจากโครงสร้างผลึกไรโบโซม ฉลองปีแห่งผลึกศาสตร์
ในโอกาสได้มาเยือนเมืองไทย คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) จึงได้เชิญ ดร.อาดา โยนาธ (Ada Yonath) นักเคมีชาวอิสราเอลมาบรรยายพิเศษ ในวาระฉลองปีแห่งผลึกศาสตร์สากล (International Year of Crystallograhy) เมื่อวันที่ 7 ส.ค.57 ณ คณะวิทยาศาสตร์ มหิดล
ทั้งนี้ ดร.โยนาธ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาโครงสร้างและองค์ประกอบชีวโมเลกุล แห่งสถาบันวิทยาศาสตร์ไวซ์มันน์ (The Weizmann Institute of Science) อิสราเอล เป็นหนึ่งในผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมี ประจำปี 2552 จากผลงานตกผลึกไรโบโซมสำเร็จ โดยเธอเผยระหว่างบรรยายพิเศษว่า เป็นงานที่ยากและไม่มีใครเชื่อว่าจะทำสำเร็จ
ทั้งนี้ ไรโบโซมมีความสำคัญในแง่เป็นโรงงานผลิตโปรตีนในสิ่งมีชีวิตต่างๆ ซึ่ง ดร.โยนาธระบุว่า โปรตีนทำให้การดำรงชีวิตเป็นไปอย่างราบรื่น โดยในสิ่งมีชีวิตมีดีเอ็นเอ (DNA) ที่ทำหน้าเก็บรหัสสำหรับสร้างโปรตีน และมีอาร์เอ็นเอ (RNA) ทำหน้าที่เป็นเมสเซนเจอร์ ส่วนไรโบโซมทำหน้าที่เป็นล่ามแปลรหัสเหล่านั้นให้กลายเป็นโปรตีน
ในสิ่งมีชีวิตมีไรโบโซมทำหน้าที่เป็นโรงงานผลิตโปรตีน โดยนักเคมีจากอิสราเอลกล่าวถึงความน่าทึ่งของไรโบโซมว่าสามารถสร้างพันธะของโปรตีนมากถึง 40 พันธะได้ใน 1 วินาที ขณะความสามารถในการสังเคราะห์ภายในห้องปฏิบัติการทำได้เพียงไม่กี่พันธะเท่านั้น
ทุกสิ่งมีชีวิตมีไรโบโซมผลิตโปรตีนเช่นเดียวกับแบคทีเรียก่อโรค ซึ่งเรามียาปฏิชีวนะมาใช้รักษาโรคจากแบคทีเรีย แต่แบคทีเรียเป็นสิ่งมีชีวิตที่ต้องการอยู่รอดทำให้พยายามปรับตัวต้านยาปฏิชีวนะ ซึ่ง "การดื้อยา" นี้กำลังเป็นปัญหาของการแพทย์ยุคใหม่ ทว่า ดร.โยนาธกล่าวว่าการศึกษาด้วยเทคนิคผลึกศาสตร์จะทำให้เราออกแบบยาปฏิชีวนะยุคใหม่ที่พุ่งเป้าไปที่หยุดทำงานของไรโบโซมในแบคทีเรียได้
ทั้งนี้ องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) และสหภาพสากลแห่งผลึกศาสตร์ (International Union of Crystallography: IUCr) ได้ร่วมเสนอให้ปี 2557 เป็นปีสากลแห่งผลึกศาสตร์ (International Year of Crystallography) เพื่อระลึกถึงกำเนิดวิชาผลึกศาสตร์ จากการศึกษาของ มักซ์ วอน ลอ (Max von Laue) และสองพ่อลูกตระกูลแบรกก์ เซอร์ วิลเลียม เฮนรี แบรกก์ (Sir William Henry Bragg) กับ เซอร์วิลเลียม ลอว์เรนซ์ แบรกก์ (Sir William Lawrence Bragg)
3 ผู้สร้างแผนที่ "ไรโบโซม" สู่การพัฒนายาปฏิชีวนะรับโนเบลเคมี
*******************************
*******************************
