เศวตแดนสรวง (Sawet Daen Sruang) ชื่อวิทยาศาสตร์ พาราโบอา มิดเดิลตันอี (Paraboea middletonii Triboun เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปีขึ้นเกาะบนหิน ลำต้นตั้งตรง สูง 10-30 ซม. ที่มาของชื่อ เป็นการต่อคำระหว่าง “เศวต” ที่แปลว่า สีขาว ด้วยเหตุว่าพืชชนิดนี้มีดอกสีขาวสวยงามและบริสุทธิ์ และมีการกระจายพันธุ์อยู่ในพื้นที่หินปูนที่สูง มีอากาศหนาวเย็นและเมฆหมอกผ่านเกือบตลอดทั้งปีเหมือนดั่งอยู่บนสวรรค์ชั้นฟ้าแดนสรวง ในเขตดอยภูคา จังหวัดน่าน จึงมีความหมายว่า พืชที่ให้ดอกสีขาวดั่งเป็นสิ่งทิพย์บนสวรรค์ ส่วนชื่อวิทยาศาสตร์ตั้งเป็นเกียรติแก่ ดร.เดวิด มิดเดิลตัน (David Middleton) นักพฤกษศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญพืชวงศ์ชาฤาษี จากสวนพฤกษศาสตร์หลวงแห่งเมืองเอดินบะระ สหราชอาณาจักร
ลักษณะใบ
ใบเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ชิดติดกันบริเวณส่วนปลายของลำต้น ก้านใบยาว 4-7 ซม. แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง รูปขอบขนาน รูปรี หรือรูปไข่ กว้าง 3-10 ซม. ยาว 7-16 ซม. ปลายแหลม โคนรูปหัวใจ รูปลิ่ม หรือมน ขอบจักฟันเลื่อยหรือหยักมน ด้านบนปกคลุมด้วยขนต่อมหลายเซลล์ ด้านล่างปกคลุมด้วยขนสีน้ำตาล
ลักษณะดอก
ช่อดอกแบบช่อกระจุกซ้อนเชิงประกอบ 1-6 ช่อต่อต้น เกิดที่ซอกใบใกล้ปลายยอด ก้านช่อดอกยาว 5-5.9 ซม. ปกคลุมด้วยขนคล้ายใยแมงมุมสีน้ำตาล ใบประดับคล้ายใบ รูปกลมถึงรูปรี กว้าง 1-1.8 ซม. ยาว 1.5-2 ซม. ปลายมนหรือกลม ปกคลุมด้วยขนคล้ายใยแมงมุมสีน้ำตาลอ่อน ก้านช่อดอกย่อยแขนงแรก ยาว 3.5-4 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 มม. ปกคลุมด้วยขนสีน้ำตาลอ่อน อาจพบคู่ดอกออกที่แยกแขนงแต่ละแขนง แขนงปลายมีก้านสั้นและชิดกันแน่น ยาว 1-1.5 ซม. ดอกออกเป็นคู่ แต่ละดอกรองรับด้วยใบประดับย่อย ก้านดอกยาว 0.7-1 ซม. ปกคลุมด้วยขนสีน้ำตาลอ่อน กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันประมาณ 1 มม. ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปแถบแคบ กว้าง 1-1.3 มม. ยาว 3-4 มม. ปลายแหลม กลีบดอกสีขาว รูประฆัง โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว 0.8-1.2 ซม. ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปไข่กว้างถึงรูปกึ่งกลม กว้าง 4-5.5 มม. ยาวประมาณ 3.5 มม.
อวัยวะสืบพันธุ์
เกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์ 2 อัน ก้านชูอับเรณูสีขาว กว้างประมาณ 2 มม. ยาวประมาณ 6 มม. เกสรเพศผู้เป็นหมัน 3 อัน รังไข่ยาว 4-5 มม. ก้านยอดเกสรเพศเมียไม่สมมาตร ยาวประมาณ 6 มม. ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม สีขาว ผลแบบผลแห้งแล้วแตก รูปทรงกระบอกแคบ กว้าง 1.5-2 มม. ยาว 1.8-2.5 ซม. บิดเป็นเกลียว เมล็ดมีหลายเมล็ด
แหล่งที่พบ
ทางภาคเหนือ ในเขตจังหวัดน่าน ขึ้นบนเขาหินปูนในร่มรำไร ที่ความสูง 1,000-1,300 ม. จากระดับน้ำทะเล
ดอกบาน ช่วงต้นเดือนสิงหาคมถึงเดือนตุลาคม
***
เศวตแดนสรวง เป็นหนึ่งในพืชไทยชนิดใหม่ในวงศ์ชาฤาษี (Family Gesneriaceae) ที่ค้นพบโดยนักวิจัยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) และได้รับการตีพิมพ์ลงวารสารวิชาการไทยฟอเรสต์บูลเลติน (Thai Forest Bulletin) ในเดือน ธ.ค.2556
