นอกจากชาวอินเดียนแดงแล้ว Lewis และ Clark ยังได้เห็นสัตว์อีกหลายชนิดที่นักชีววิทยาในสมัยนั้นไม่เคยเห็นมาก่อน เช่น เห็นละมั่ง ที่มีรูปร่างและขนสีเทาคล้ายแพะ ส่วนขนที่สะโพกนั้นมีสีขาว และสัตว์ชนิดนี้มีเขาที่ชี้ไปทางด้านหลัง นี่คือตัว pronghorn antelope และได้เห็นสัตว์คล้ายกระรอก ที่มีหูสั้น เล็บเท้ายาว ขนสีเทายาวที่หนักประมาณ 1 กิโลกรัม แต่ส่งเสียงร้องคล้ายเสียงสุนัขเห่า นี่คือตัว prairie dog ที่ชอบขุดรูอยู่ในดิน และเมื่อเดินทางถึง Black Hills คณะนักสำรวจก็ได้เห็นหมีขนยาวสีน้ำตาลที่สูงถึง 2.4 เมตร และหนัก 300 กิโลกรัม นี่คือ หมี grizzly (Ursus horribilis) อีกทั้งได้เห็น แกะภูเขา (mountain sheep) ที่มีเขาใหญ่ เห็นนกอินทรีทองคำ ฝูงสุนัขป่าที่ชอบไล่ล่ากวาง และเห็นตัว coyote ด้วย
ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2348 คณะสำรวจได้พบแม่น้ำ Yellowstone และเห็นต้นกำเนิดของแม่น้ำ Missouri จากนั้นก็ได้เดินทางต่อจนถึงฝั่งของมหาสมุทรแปซิฟิกในเดือนพฤศจิกายน แล้วมุ่งหน้าเดินทางกลับ ในวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2349 แต่โชคไม่ดีที่เรือแคนู ซึ่งใช้บรรทุกฟอสซิลและสิ่งมีชีวิตตัวอย่างคว่ำ ทำให้สิ่งของที่เก็บสะสมจมน้ำหายไปเกือบหมด ในที่สุด Lewis กับ Clark และคณะก็เดินทางกลับถึง St. Louis เมื่อวันที่ 23 กันยายน พ.ศ. 2349
ในการรายงานการเดินทางต่อ Jefferson คนทั้งสองได้เล่าเรื่องประเพณีต่างๆ ของชาวอินเดียนแดง โดยเฉพาะการได้รับความรู้ทางภูมิศาสตร์และภูมิปัญญาของชาวอินเดียนแดง และได้เล่าเสริมว่า ไม่ได้เห็นช้าง mammoth หรือสัตว์ดึกดำบรรพ์ใดๆ ที่มีขนาดใหญ่เลย
ดังนั้น Jefferson จึงไม่มีซากดึกดำบรรพ์ที่จะใช้ตอบโต้ คำกล่าวของ George Louis Leclerc และ Comte de Buffon ซึ่งเป็นนักธรรมชาติวิทยาชาวฝรั่งเศสที่เคยดูถูกอเมริกาว่าเป็นดินแดนที่ด้อยความเจริญ เพราะอากาศที่เลวร้ายได้ทำให้คนอเมริกันอ่อนแอ และไม่ฉลาด ดังจะเห็นได้ว่าอเมริกาไม่มีกวีที่ยิ่งใหญ่ ไม่มีนักคณิตศาสตร์ที่เก่ง และไม่มีนักวิทยาศาสตร์อัจฉริยะเลย และเมื่อคณะของ Lewis และ Clark ไม่พบซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ใดๆ ดังนั้น Jefferson ผู้ไม่เคยเชื่อว่าสัตว์สามารถสูญพันธุ์ได้ ก็เริ่มเปลี่ยนใจไปเชื่อตาม George Cuvier และได้เขียนจดหมายถึงประธานาธิบดี John Adams ในปี 2366 ว่าเขายอมรับว่าโลกโบราณมีสัตว์หลายชนิดที่แตกต่างจากสัตว์ปัจจุบัน แต่สัตว์ดึกดำบรรพ์เหล่านั้นได้สูญพันธุ์ไปจนหมดสิ้นแล้ว เพราะคนปัจจุบันไม่มีใครเคยเห็นสัตว์เหล่านั้นอีกเลย
เมื่อสิ้นสุดการเดินทาง Lewis และ Clark ได้เขียนบันทึกการเดินทางของตนอย่างละเอียดลงใน The Journals of Lewis and Clark และเพื่อเป็นการตอบสนองคุณความสามารถของ Lewis ประธานาธิบดี Jefferson จึงได้แต่งตั้งให้เป็นผู้ว่าราชการแห่งรัฐ Louisiana แต่ Lewis ได้ฆ่า
ตัวตายเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2352 โดยไม่มีใครรู้สาเหตุ
สองศตวรรษหลังจากที่ Jefferson ประกาศยอมรับว่า ตนรู้ผิด Paul Martin แห่งมหาวิทยาลัย Arizona ได้นำเสนอความคิดจะสร้างช้าง mammoth ขึ้นมาเพื่อให้ป่าอเมริกามีสีสัน และความหลากหลายเหมือนในอดีต
เมื่อวันที่ 4 เมษายน ศกนี้ เหล่านักชีววิทยาโมเลกุล นักอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ และ
ภัณฑารักษ์ ได้มาประชุมกันที่ Pennsylvania State University เพื่อระดมความคิดในการใช้เทคนิค genome เพื่อสร้างสัตว์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว เช่น ช้าง mammoth ที่มีขนยาว เพราะนักชีววิทยามีรหัสพันธุกรรมของมันอย่างสมบูรณ์แล้ว โดยได้เก็บรวบรวมจากซากดึกดำบรรพ์ตัวอย่างที่มีอายุต่างๆ กัน ซึ่งข้อมูลเหล่านี้ทำให้เรารู้ว่าบรรยากาศของโลกได้เปลี่ยนแปลงอย่างไร เพียงใด และช้างตายด้วยโรคอะไร หรือถูกรุกรานโดยสัตว์ชนิดใด และในที่สุดข้อมูลเหล่านี้ก็จะทำให้เรารู้ว่า อะไรทำให้ ช้าง mammoth สูญพันธุ์ด้วย
สุทัศน์ ยกส้าน เมธีวิจัยอาวุโส สกว.
