ผลงานที่สำคัญในช่วงนี้ คือ ภาพ Weymouth Bay, Flatford Mill, The White Horse, The Chateau of Steen, และภาพ Salisbury Cathedral from the Meadow ที่มีชื่อเสียง ซึ่งภาพนี้แสดง รุ้งทอดตัวอยู่บนท้องฟ้าเหนือมหาวิหาร Salisbury และปลายข้างหนึ่งของรุ้งอยู่ตรงบ้านของเพื่อน Constable ที่ชื่อ John Fisher จากภาพเราจะเห็นว่าขณะนั้นเป็นฤดูใบไม้ร่วงที่หดหู่ จุดโฟกัสของภาพคือ วิหาร ซึ่งอยู่ท่ามกลางดงไม้
ส่วนภาพ The Hay Wain นั้น Constable วาดเสร็จเมื่อวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2364 และขณะนี้อยู่ที่ National Gallery ที่ London สำหรับภาพนี้เมื่อ Constable วาดเสร็จใหม่ๆ ได้นำออกวางขาย แต่ไม่มีใครซื้อ เขาจึงนำไปแสดงที่งานแสดงศิลปะใน Paris ในอีก 3 ปีต่อมา และจิตรกรฝรั่งเศสชื่อ Theodore Gericault ได้ซื้อภาพไป เพราะผลงานนี้ได้รับรางวัลเหรียญทอง แต่ในวันมอบรางวัล Constable มิได้เดินทางไปรับด้วยตนเอง เพราะเขาไม่ชอบเดินทางไกล และไม่เคยเดินทางออกนอกอังกฤษแม้แต่ครั้งเดียว ตั้งแต่เกิดจนตาย เขาจึงไม่รู้ว่า คนฝรั่งเศสชื่นชมเขามากเพียงใด และความจริงก็ปรากฏว่างานของ Constable มีอิทธิพลต่อจิตรกรฝรั่งเศสชื่อ Eugene Delacroix มาก
ภาพ The Hay Wain (ซึ่ง แปลว่า เกวียนบรรทุกฟาง) เป็นภาพที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของ Constable ซึ่งได้วาดภาพนี้จากแรงดลใจที่ได้ในปลายเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2363 ซึ่งเป็นเวลาที่ Constable ได้เดินทางไปลอนดอน เพื่อวาดภาพ Waterloo Bridge ที่เพิ่งเปิดใช้เมื่อ 3 ปี ก่อน และเมื่อวาดเสร็จเขาก็พบว่ามันเป็นภาพที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยวาด ในตอนแรกเขาได้ตั้งชื่อว่า Landscape : Noon แต่ได้เปลี่ยนเป็น The Hay Wain ในภายหลังเมื่อถูกนำออกแสดงที่ Royal Academy ในเดือนพฤษภาคม ในภาพเราจะเห็นลำธาร โรงสี และกระท่อมของเพื่อนบ้านที่ชื่อ Willy Lott ในส่วนของลำธารนั้น Constable วาดให้มีขนาดใหญ่กว่าของจริง จุดโฟกัสของภาพ คือ เกวียนบรรทุกฟางที่ Constable ตั้งใจวาดให้สมจริงมากที่สุด เพราะไม่เคยมีประสบการณ์วาดภาพเกวียนมาก่อน เขาจึงให้ Johny Dunthorne วาดภาพร่างให้ และ Constable ได้เติมเต็มรายละเอียดจนสมบูรณ์ในที่สุด
เมื่อผลงานนี้ไม่ได้ทำให้ Constable ได้รับเลือกเป็นสมาชิกของ Royal Academy Constable ก็เริ่มเข้าใจว่า ถ้าไม่ได้รับการสนับสนุนจากนายกของ Royal Academy เขาก็จะไม่มีวันได้เป็นสมาชิกของ Royal Academy เลย
เมื่ออายุ 52 ปี Constable เริ่มมีปัญหาด้านการเงิน เพราะขายภาพไม่ค่อยจะได้ และไม่มีใครอุปถัมภ์ ดังนั้นเพื่อหลีกหลบความเครียด เขาจึงหันไปทุ่มเททำงานด้านศิลปะต่อ และได้รับข่าวดีในอีก 1 ปีต่อมา ว่าได้รับเลือกเป็นสมาชิกของ Royal Academy of Art แล้วหลังจากที่ได้รอคอยมานาน จนเมื่อเวลานั้นมาถึง เขาแทบไม่รู้สึกตื่นเต้นเลย
เมื่ออายุ 59 ปี Constable วาดภาพสุดท้ายชื่อ Arundel Mill and Castle เสร็จ และเสียชีวิตเมื่อวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2380 ขณะอายุ 61 ปี ศพถูกนำไปฝังใกล้ภรรยาที่โบสถ์ St. John's ที่ Hampstead ในลอนดอน และ Constable ได้มอบภาพที่วาดทั้งหมดให้แก่ลูกสาว ซึ่งได้นำไปมอบให้แก่พิพิธภัณฑ์ Victoria and Albert Museum ในลอนดอนหลังจากที่บิดาเสียชีวิตไปแล้วถึง 51 ปี
ณ วันนี้ Constable ได้รับการยอมรับว่าเป็นศิลปินอัจฉริยะที่มีความสามารถในการถ่ายทอดภาพทิวทัศน์ในชนบทของอังกฤษ ได้อย่างน่าประทับใจมาก ว่าชีวิตชนบทเป็นชีวิตที่เรียบง่าย สงบ และสวยตามธรรมชาติ ทั้งๆ ที่แทบไม่มีใครสอนศิลปะให้ แต่เขาก็สอนศิลปะให้ตัวเองจนทำให้คนอังกฤษทุกคนรู้สึกภูมิใจ
ในปี 2519 อังกฤษจึงได้จัดงานฉลอง 200 ปี แห่งชาตกาลของ Constable และตั้งแต่วันนี้จนกระทั่งวันที่ 14 มิถุนายน ศกนี้ ที่ National Portrait Gallery ในลอนดอนมีงานแสดงผลงานของ Constable ชื่อ "Constable Partraits : The Painter and His Circle"
คุณหาอ่านข้อมูลชีวิตและผลงานของ Constable เพิ่มเติมได้จาก Constable in Love : Love, Landscape, Money and the Making of a Great Painter โดย Martin Gaylord ครับ
สุทัศน์ ยกส้าน เมธีวิจัยอาวุโส สกว.
